Η δολοφονία του Στιβ Μπίκο κλονίζει το απαρτχάιντ

Στις 12 Σεπτέμβρη του 1977 οι νοτιοαφρικανικές αρχές ανακοινώνουν ότι ένας μαύρος πολιτικός κρατούμενος, ο Στιβ Μπίκο, βρέθηκε νεκρός στο κελί του, στις φυλακές της Πρετόριας. Επισήμως, τα αίτια του θανάτου του παραμένουν «αδιευκρίνιστα», αλλά η κοινή γνώμη δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι πρόκειται περί πολιτικής δολοφονίας. 

Ο 30χρονος Μπίκο, κορυφαία μορφή του κινήματος της μαύρης φοιτητικής νεολαίας και ηγέτης του Κινήματος της Μαύρης Συνείδησης, είχε συλληφθεί πριν τρεις βδομάδες για τη σύνταξη και τη διανομή ανατρεπτικών φυλλαδίων και κρατούνταν στις φυλακές, χωρίς να έχει απαγγελθεί επίσημη κατηγορία σε βάρος του. 

Στις 25 Σεπτέμβρη γίνεται η κηδεία του Μπίκο στην πόλη Κινγκς Ουίλιαμ Τάουν παρουσία διπλωματών από 12 χώρες και 20.000 μαύρων, οι οποίοι εκφράζουν την οργή τους με υψωμένες γροθιές και επαναστατικά συνθήματα. Αμέσως, μετά την κηδεία ξεσπούν βίαιες ταραχές, οι οποίες συνεχίζονται και την επομένη μέρα, ενώ εξαπλώνονται σε πολλές πόλεις της χώρας. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων η Αστυνομία επιτίθεται με ιδιαίτερη αγριότητα κατά των διαδηλωτών.

Εν τω μεταξύ, εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής η ρατσιστική κυβέρνηση δυσκολεύεται να ισχυριστεί ότι ο Μπίκο «αυτοκτόνησε», όπως είχε ισχυριστεί για άλλους μαύρους ηγέτες, που έχασαν τη ζωή τους μέσα στις μεσαιωνικές φυλακές του απαρτχάιντ. 

Στις 14 Νοέμβρη του 1977 αρχίζει η επίσημη εξέταση της υπόθεσης Μπίκο. Το πόρισμα του ιατροδικαστή, αλλά και άλλες μαρτυρίες είναι καταπέλτης κατά της κυβέρνησης και της Αστυνομίας. 

Ο Μπίκο δολοφονήθηκε από τους φύλακές του μετά από παρατεταμένα βασανιστήρια. Ωστόσο, έχει μεσολαβήσει η καταδίκη της νοτιοαφρικάνικης κυβέρνησης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η απαγόρευση πώλησης όπλων στη Νότια Αφρική. 

Παρ’ όλα αυτά το καθεστώς της Πρετόριας επιμένει στην πολιτική του. Στις εκλογές που γίνονται στις 30 Νοέμβρη, το ακροδεξιό Εθνικό κόμμα θριαμβεύει. Ωστόσο, δύο μήνες μετά τις εκλογές ο υπουργός Εξωτερικών Ρ.Φ. Μπότα θα αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι «η υπόθεση Μπίκο προκάλεσε ανυπολόγιστη ζημιά στη Νότια Αφρική».

 Ηρακλής Κακαβάνης