Παράθυρα στην Ιστορία, στην Τέχνη, στην αλήθεια!

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΚΕ

 Κυκλοφόρησε ήδη το νέο ημερολόγιο του ΚΚΕ για το 2023, αφιερωμένο στον κομμουνιστή χαράκτη - ζωγράφο Γιώργο Βαρλάμο. Διακινείται σε δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα από τις Κομματικές Οργανώσεις και εντάσσεται στη μάχη της Οικονομικής Εξόρμησης Νοέμβρη - Δεκέμβρη.

Το Κόμμα μας τα τελευταία χρόνια έχει καθιερώσει την έκδοση χρονιάτικων ημερολογίων - ατζεντών που συνοδεύουν την καθημερινή μας δράση. Δεν πρόκειται για μια απλή παράθεση ημερομηνιών. Σε αυτά, μέσα από πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, αποτυπώνονται σημαντικές στιγμές από τους αγώνες του λαού μας, αναδεικνύονται επώνυμοι και ανώνυμοι αγωνιστές, προσφέρονται στοιχεία ιστορικής έως και πολιτιστικής γνώσης.

* * *

Το 2017, στην 100ή επέτειο της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης, το Κόμμα απευθύνθηκε πλατιά στον λαό και με την έκδοση ημερολογίου, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας περισσότεροι και πιο ουσιαστικά να έρθουν σε επαφή με ένα κοσμοϊστορικό γεγονός, την εργατική επανάσταση που κατάφερε να νικήσει και άνοιξε μια νέα περίοδο για την ανθρωπότητα.

Στο ημερολόγιο αποτυπώνεται ένα χρονικό των γεγονότων του 1917 από μήνα σε μήνα, ενώ γίνεται αναφορά σε πολλές σχετικές εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» (λ.χ. «Ο Λένιν τον Οκτώβρη», «Το γαλάζιο τετράδιο», «Οι θέσεις του Απρίλη» κ.ά.), αλλά και σε επεξεργασίες του Λένιν τα χρόνια πριν από την επανάσταση, που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της επαναστατικής στρατηγικής των μπολσεβίκων, όπως το «Κράτος και Επανάσταση» και κείμενα που περιλαμβάνονται στην έκδοση «Για τον πόλεμο και τη σοσιαλιστική επανάσταση».

«Κόκκινες Πινελιές»: Το ημερολόγιο του Κόμματος το 2021

Το ημερολόγιο για το 2021 κυκλοφόρησε με τίτλο «Κόκκινες πινελιές», παρμένο από την ομώνυμη στήλη του «Ριζοσπάστη» στα χρόνια του Μεσοπολέμου, και με αποσπάσματα από αρθρογραφία του «Πρωτοπόρου» και του «Προλεταριάτου». Εικόνες από σημαντικές ιστορικές στιγμές διατρέχουν τις σελίδες του ημερολογίου: Το αντικομμουνιστικό Ιδιώνυμο του Βενιζέλου το 1929, η απελευθέρωση από τους Γερμανούς κατακτητές και η γέννηση του ΔΣΕ, η δίκη του Μπελογιάννη, έως και η διασφάλιση της κομμουνιστικής συνέχειας του Κόμματος το 1991, η δράση του εργατικού κινήματος κατά την πανδημία και η Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση κόντρα στις απαγορεύσεις το 2020 κ.ά.

Σελίδα από το ημερολόγιο του 2022

Στο ημερολόγιο του ΚΚΕ για το 2022 επιλέχθηκαν σημαντικές στιγμές από την πάλη του εργατικού και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, με πιο εκτενείς αναφορές στη ζωή του Ν. Μπελογιάννη (70 χρόνια από τον θάνατό του), στη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, στην ίδρυση του ΕΛΑΣ το 1942, στη Μακρόνησο και τη Γυάρο, στη στρατιωτική δικτατορία του 1967, αλλά και στη στάση του Κόμματος το 2012 κόντρα στις πιέσεις ενσωμάτωσης κ.ο.κ.

Ξεχωριστή αναφορά υπήρχε στον Τούρκο ποιητή Ναζίμ Χικμέτ και τον μεγάλο παιδαγωγό Δημήτρη Γληνό, ο οποίος το 1932, απευθυνόμενος στους φοιτητές, έγραψε: «Αλήθεια! Σκεφτείτε λιγάκι. Από πού έρχεστε σεις, παιδιά μου; Από ποια κοινωνικά στρώματα; Πού ανήκετε; Το μεγαλύτερο πλήθος από σας είνε φτωχά παιδιά. Η αστική τάξη βέβαια υψώνει μπροστά στα μάτια όλων σας το τίμημα της προδοσίας: Θέσεις κρατικές, πελατεία, αξιώματα, τίτλους, για να γίνετε πνευματικοί στυλοβάτες της».

* * *

Το φετινό ημερολόγιο, με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου χαράκτη - ζωγράφου Γ. Βαρλάμου, δίνει μια εικόνα του έργου του κομμουνιστή καλλιτέχνη: Χαρακτικά, λιθογραφίες και ξυλογραφίες, σχέδια με μελάνι και ακριλικά σε μουσαμά, λάδια σε μουσαμά και ξύλο, εικονογραφήσεις βιβλίων. Το εργαστήρι στο οποίο γεννήθηκαν αυτά τα έργα και το οποίο ο Γ. Βαρλάμος παραχώρησε στο Κόμμα, θα λειτουργήσει από το 2023 ως εργαστήρι για νέους καλλιτέχνες και παράλληλα ως χώρος Πολιτισμού.

Αλλωστε, όπως αναφέρεται και στο ημερολόγιο, ο Γ. Βαρλάμος «εργάστηκε για την "έξοδο" της Τέχνης από τα σαλόνια και με την ακούραστη δουλειά του πάλεψε για τη συμπόρευση της Τέχνης με τις ανάγκες, τα δικαιώματα, τους κοινωνικούς και απελευθερωτικούς αγώνες του λαού». Για τον λόγο αυτό αγαπούσε τη χαρακτική ως «δημοκρατική τέχνη», η οποία, όπως έλεγε ο ίδιος, «άνοιξε το δρόμο προς τη μόρφωση του ανθρώπου με τη γέννηση της τυπογραφίας και κατά συνέπεια με την ευρεία κυκλοφορία του βιβλίου, απρόσιτου μέχρι τότε στο λαό, γιατί το βιβλίο ήταν χειρόγραφο και προσιτό μόνο στην ολιγαρχία...».

* * *

Η προσπάθεια αυτή της έκδοσης ημερολογίων του Κόμματος δεν είναι καινούρια, έχει και αυτή τη δική της ιστορία. Ενδεικτικά:

Το 1935 είχε κυκλοφορήσει ως έκδοση του «Ριζοσπάστη» το «Κόκκινο Ημερολόγιο του 1935». Σε αυτό περιλαμβάνεται κείμενο του δημοσιογράφου και συντάκτη της εφημερίδας Τάκη Φίτσιου, ο οποίος μερικά χρόνια αργότερα εκτελέστηκε στα έκτακτα στρατοδικεία που στήθηκαν κατά τον Εμφύλιο, περιγραφές για την κατάσταση στις φυλακές της Αίγινας τη δεκαετία του '30, αλλά και για την επίθεση της φασιστικής ομάδας «Τρίαινα» στα γραφεία της εφημερίδας το 1934.

Ακόμη, δημοσιεύονται «Το τραγούδι του Τέλμαν» των Ούγκο Χούμπερτ και Φρ. Στσαμπό σε μετάφραση από τα Γερμανικά, «Το τραγούδι της δουλειάς» (ανώνυμου δημιουργού) και ποιήματα του Γ. Ρίτσου, υπογεγραμμένα με το ψευδώνυμο - αναγραμματισμό του επιθέτου - που χρησιμοποιούσε εκείνη την εποχή, «Γ. Σοστίρ». Οπως ο ίδιος θα αναφέρει αρκετά χρόνια αργότερα, «πολλά από τα ποιήματά μου δημοσιεύτηκαν πρώτα σ' αυτόν (ενν. τον "Ριζοσπάστη"). Οπως τα "Γράμματα στο μέτωπο" και τα "Γράμματα για το μέτωπο". Και μάλιστα οι σύντροφοι τότε, επειδή δεν είχα βγάλει ακόμα βιβλίο, τα έκοβαν, τα αποστήθιζαν και τα διάβαζαν σε διάφορες συγκεντρώσεις που έκαναν. Κι εγώ ένιωσα την πρώτη βαθιά συγκίνηση της επαφής μου με τον κόσμο, με τον "Ριζοσπάστη"».

Αντίστοιχα, «Το ημερολόγιο του λαού» ήταν έκδοση του «Ριζοσπάστη» που κυκλοφόρησε το 1936. Περιείχε αναφορές στους αγώνες της εργατικής τάξης που διεξήχθησαν την προηγούμενη χρονιά: «Για να καταλάβουμε την τεράστια έχταση του απεργιακού κινήματος του 1935 πρέπει να κάνουμε μια σύγκριση με τα περασμένα χρόνια: Το 1932 είχαμε 129 απεργίες με 80.000 απεργούς, το 1933 είχαμε 473 απεργίες με 100.000 απεργούς, το 1934 είχαμε 481 απεργίες με 182.000 απεργούς και τους 9 μήνες μόνον του 1935 είχαμε 285 απεργίες με 216.852 απεργούς».

Επίσης, υπήρχαν φωτογραφικό υλικό, σκιτσογραφίες κ.λπ. Στο ημερολόγιο περιλαμβάνονταν ακόμη απεικονίσεις έργων Τέχνης (όπως το έργο «Λιμενεργάτες» του Τάσσου) αλλά και έργα διαφόρων ποιητών, όπως το ποίημα του Ρίτσου «Σάλπισμα».

* * *

Σελίδα από το ημερολόγιο της ΚΟ Δυτικής Ελλάδας για το 2017

Την ίδια προσπάθεια έχουν συνεχίσει όλα τα τελευταία χρόνια πολλές Κομματικές Οργανώσεις εκδίδοντας ατζέντες με διάφορες θεματικές, πολλές φορές συλλέγοντας ή αναδεικνύοντας πρώτη φορά αρχειακό υλικό. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ημερολόγια που εξέδωσαν η ΕΠ Πελοποννήσου για το κομμουνιστικό και εργατικό - λαϊκό κίνημα τις δεκαετίες του '30 και του '40 στην Πελοπόννησο, η ΕΠ Δυτικής Ελλάδας για το 2017 με θέμα τη δράση του ΔΣΕ, η ΤΟ Α' Αθήνας - Γαλατσίου της ΚΟ Αττικής για τη δράση των μελών και φίλων του ΚΚΕ την περίοδο 1940 - 1950 στις γειτονιές της Αθήνας, η ΤΟ Εκπαιδευτικών της ΚΟ Αττικής για τη συνεισφορά του Κόμματος στην Εκπαίδευση κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, αλλά και πολλές άλλες εκδόσεις.

Επιτραπέζιο ημερολόγιο του 2021 με έργα του Γιώργου Φαρσακίδη

Τα ημερολόγια του ΚΚΕ συνιστούν λοιπόν ένα χρονογράφημα της Ιστορίας του λαού μας. Κόντρα στην προσπάθεια της αστικής τάξης για το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, ώστε να ξεχαστούν όλες αυτές οι αγωνιστικές παραδόσεις, τα φωτεινά βήματα οργάνωσης της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας της, οι κατακτήσεις που κερδήθηκαν με τόσες θυσίες. Ταυτόχρονα, είναι ένα έναυσμα για τον καθένα να ψάξει παραπάνω στα «συρτάρια» της Ιστορίας, να συζητήσει, να μελετήσει και να έρθει σε επαφή με τα συμπεράσματα από την Ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος.

Μαριάννα ΔΙΠΛΑ
Δικηγόρος, μέλος της Ομάδας Νομικής Στήριξης της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕ του ΚΚΕ