ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2022

Βιομηχανικά Ατυχήματα Μεγάλης Εκτασης: Φυσικά φαινόμενα ή καθρέφτης της καπιταλιστικής παραγωγής;

Η πυρκαγιά που ξέσπασε πριν από λίγες μέρες στον Ασπρόπυργο, σε χώρο επεξεργασίας χημικών αποβλήτων και το σύννεφο καπνού με τοξικές ουσίες ιδιαίτερα επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία, που σκέπασε για μια ακόμα φορά τον ουρανό πάνω από τη Δυτική Αττική, έφερε ξανά στη μνήμη των εργαζομένων και των κατοίκων της περιοχής τον τρόμο από παρόμοιες πυρκαγιές σε εργοστάσια σε όλη τη χώρα.

Μετά και από αυτό το περιστατικό, μεγαλώνει ακόμα περισσότερο η ανησυχία μας, βλέποντας ότι το κράτος, μπροστά σε ένα επαναλαμβανόμενο, στο πέρασμα των χρόνων, σκηνικό, το μόνο μέτρο που πήρε ήταν να στείλει ένα sms στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής να κλειστούν στα σπίτια τους.

Βέβαια, ακόμα και αυτός ο δήθεν «εκσυγχρονισμός» των μηνυμάτων στα κινητά πάει περίπατο όταν αντιλαμβάνεται κανείς ότι η πυρκαγιά εξελίχθηκε σε ώρα που αρκετοί εργαζόμενοι επέστρεφαν από τις εργασίες τους, αφού σε αρκετούς χώρους δουλειάς γίνονται αλλαγές βάρδιας. Οπότε τα μηνύματα του 112 παρέμειναν κυριολεκτικά κενό γράμμα και σε καμιά περίπτωση δεν απαλλάσσονται το κράτος και η κυβέρνηση από τις ευθύνες τους για την απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου πρόληψης, ενημέρωσης και αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων.

Θα μας πει βέβαια η κυβέρνηση: Και τι θέλετε να κάνουμε; Μέσα στη ζωή είναι αυτά. Δεν θέλετε να λειτουργούν επιχειρήσεις; Δεν θέλετε να αναπτύσσεται η βιομηχανική παραγωγή; Αν ναι, τότε πρέπει να συμβιβαστείτε με το ρίσκο ατυχημάτων που πάντα θα υπάρχει.

Είναι ένα πονηρό αφήγημα που προσπαθεί να θολώσει την πραγματικότητα. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η λειτουργία επιχειρήσεων και βιομηχανιών, ακόμα και εκείνων που αφορούν την επεξεργασία επικίνδυνων υλικών. Το ζήτημα είναι ότι ο απαράβατος νόμος των καπιταλιστών για μέγιστο κέρδος οδηγεί σε εκπτώσεις στα μέτρα ασφαλείας που αφορούν τη λειτουργία μιας σειράς επιχειρήσεων. Και μάλιστα σε μέτρα σύγχρονης τεχνολογίας που η ανάπτυξη της τεχνικής μπορεί να εξασφαλίσει στις μέρες μας.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι κατά πόσο η συνολική λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να παίρνει υπόψη του όλες τις παραμέτρους και τους κινδύνους για την περιοχή, για την υγεία των εργαζομένων και των κατοίκων, για το αποτύπωμα στο περιβάλλον, ειδικά σε επιχειρήσεις που ακόμα και η «φυσιολογική» λειτουργία τους έχει ήδη αποδειχτεί ιδιαίτερα επιβαρυντική με σοβαρότατα ζητήματα όπως δυσοσμία και βιομηχανική ρύπανση. Κυρίως όμως είναι κρίσιμο αν προβλέπονται τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης, περιορισμού και αντιμετώπισης των κινδύνων σε πραγματικές συνθήκες.

Ενας εφιάλτης με την υπογραφή κράτους και καπιταλιστών

Πολλές φορές τα τελευταία χρόνια είδαμε τον εφιάλτη ενός βιομηχανικού ατυχήματος μεγάλης έκτασης στη χώρα μας. Οι πυρκαγιές και εκρήξεις σε εργοστάσια και αποθήκες όπως αυτές που συχνά συμβαίνουν στη δυτική Θεσσαλονίκη, οι πυρκαγιές παλιότερα σε βυτιοφόρα και σε υποσταθμούς της ΔΕΗ, οι περσινές δασικές πυρκαγιές στην Αττική δίπλα σε μεγάλες βιομηχανικές ζώνες, η έντονη σεισμική δραστηριότητα στη χώρα μας, οι πλημμύρες των τελευταίων χρόνων, όλα μας θυμίζουν ότι το σημερινό κράτος δεν προσφέρει καμιά προστασία απέναντι σε φυσικά φαινόμενα και τεχνολογικούς κινδύνους.

Το ΚΚΕ έχει στραμμένη την προσοχή του στον υπαρκτό κίνδυνο ενός σοβαρού βιομηχανικού ατυχήματος και ιδιαίτερα σε βιομηχανικές περιοχές όπως ο Ασπρόπυργος, η Σίνδος και δεκάδες άλλες ΒΙΠΕ της χώρας, όπου συγκεντρώνονται μια σειρά από προϋποθέσεις, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Δεν είναι καθόλου υπερβολή να αναφερόμαστε στον υπαρκτό αυτό κίνδυνο όταν πολλές επικίνδυνες εγκαταστάσεις βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής μεταξύ τους, με κίνδυνο ενός αλυσιδωτού ατυχήματος ντόμινο με τεράστιες συνέπειες. Αναφερόμαστε σε περιοχές όπου συγκεντρώνονται:

  • Διυλιστήρια αργού πετρελαίου και εγκαταστάσεις αποθήκευσης και επεξεργασίας προπυλενίου.
  • Εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων.
  • Χημικές βιομηχανίες αποθήκευσης ή επεξεργασίας υλικών όπως χρώματα, πλαστικά, χημικά, λιπάσματα και εντομοκτόνα.
  • Logistics Centers - αποθήκες με διάφορα εύφλεκτα υλικά.
  • Εργοστάσια Ανακύκλωσης που έχουν ήδη ξεσπάσει πυρκαγιές, ενώ κάποια έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.
  • Εργοστάσια Φαρμάκου με καλλυντικά. Εργοστάσια επεξεργασίας Χαρτιού, Ιματισμού και Μετάλλου.

Βέβαια, η ύπαρξη επικίνδυνων, εύφλεκτων, τοξικών ουσιών σε έναν βιομηχανικό χώρο δεν οδηγεί αυτόματα σε βιομηχανικό ατύχημα. Αυτοί που στην πραγματικότητα οπλίζουν και πατάνε τη σκανδάλη είναι οι βιομήχανοι και το αστικό κράτος που στη λογική μείωσης του κόστους και αύξησης της κερδοφορίας ακυρώνουν μέτρα πρόληψης ατυχημάτων, αμελούν την εκπαίδευση των εργαζομένων για ενδεχόμενο ατυχήματος, γενικεύουν τις ευέλικτες σχέσεις εργασίας, αυξάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, προσλαμβάνουν ανειδίκευτους εργαζόμενους σε κρίσιμα πόστα χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση, εντατικοποιούν την εργασία, μονιμοποιούν την υπερωρία, ανέχονται την ελλιπή συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού.

Την ίδια ώρα, κράτος και περιφέρειες χωροθετούν και δίνουν άδεια λειτουργίας σε βιομηχανίες δίπλα σε κατοικημένες περιοχές. Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη, η μεγαλύτερη ΒΙΠΕ στη Βόρεια Ελλάδα όπου εργάζονται χιλιάδες εργαζόμενοι, συνορεύει με τους οικισμούς: Σίνδο, Ιωνία, Καλοχώρι, Αγχίαλο με συνολικά περισσότερους από 25.000 κατοίκους, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται και ο δήμος Κορδελιού - Ευόσμου με περισσότερους από 100.000 κατοίκους. Η ανησυχία γίνεται πιο έντονη όταν είναι γνωστό ότι μέσα στις ζώνες επικινδυνότητας βρίσκονται οικισμοί, παιδικοί σταθμοί, σχολεία, νηπιαγωγεία, πλήθος άλλων επιχειρήσεων με εκατοντάδες εργαζόμενους, Εθνικές οδοί και άλλες οδοί μεταφοράς.

Τα πρωτόκολλα ασφαλείας σήμερα περιορίζονται στη σύνταξη σχεδίων αντιμετώπισης τεχνολογικών ατυχημάτων και σε ορισμένες γενικές οδηγίες για την ενημέρωση του κοινού στις αντίστοιχες περιοχές. Ακόμα κι όταν υπάρχουν κάποια σχέδια στα χαρτιά, αυτά παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις ή είναι σε σημαντικό βαθμό ξεπερασμένα, καθώς έχει αλλάξει σημαντικά η παραγωγική δραστηριότητα από όταν συντάχθηκαν. Κυρίως, όμως, στις μελέτες αυτές δεν εξετάζεται ολοκληρωμένα η αλληλεπίδραση μεταξύ δραστηριοτήτων σε μια περιοχή αλλά μεμονωμένα κάθε επιχείρηση.

Οι όποιες προσπάθειες έχουν γίνει για τέτοια σχέδια δεν έχουν δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες όπως κυκλοφοριακής συμφόρησης για να αξιολογηθεί η ετοιμότητα εκκένωσης, δεν έχει ενημερωθεί και εκπαιδευτεί κατάλληλα ο πληθυσμός. Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να έχουν δοθεί κάποια φυλλάδια στον πληθυσμό, ή να υπάρχουν οδηγίες αυτοπροστασίας στο διαδίκτυο. Αν σκεφτεί κανείς ότι κάποια στιγμή θα έρθει μήνυμα από το 112 στο κινητό «όσοι βρίσκεστε στην περιοχή απομακρυνθείτε γιατί υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος», χωρίς ουσιαστικά να είναι γνωστό πώς, με ποια μέσα, με ποιο σχέδιο διαφυγής και προς τα πού πρέπει να κινηθεί κανείς, τότε θα συνειδητοποιήσουμε πόσο απροστάτευτοι είναι οι κάτοικοι αυτών των περιοχών.

Το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο επιτρέπει τη λειτουργία μιας σειράς εγκαταστάσεων μέσα στον αστικό ιστό. Στο όνομα της αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας έχουν μειωθεί οι αναγκαίοι έλεγχοι για να δοθεί μια άδεια λειτουργίας. Σε πολλές περιπτώσεις αρκεί μια υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη, η οποία μπορεί και να μην ελεγχθεί αν δεν γίνει σχετική καταγγελία. Λειτουργούν τοξικές «βόμβες» μέσα στον αστικό ιστό με σοβαρό κίνδυνο ενός μεγάλου βιομηχανικού ατυχήματος - ντόμινο.

Παράλληλα, το κράτος διαχρονικά θωρακίζει την κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου με την απουσία ουσιαστικού ελέγχου για την εφαρμογή της νομοθεσίας, αλλά και με τη διατήρηση κενών ώστε να μην εφαρμόζεται αυτή αποτελεσματικά. Είναι τόσο μικρός ο αριθμός των επιθεωρητών Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας και των επιθεωρητών Περιβάλλοντος, που για να γίνει έστω και μια απλή επίσκεψη για έλεγχο σε όλους τους χώρους απαιτούνται ολόκληρες δεκαετίες μέχρι να ολοκληρωθεί!

Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό. Για να προστατέψει την υγεία, το βιος και τη ζωή του!

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο είναι κρίσιμο η εργατική τάξη που παίζει καθημερινά τη ζωή της κορόνα - γράμματα και συνολικά οι κάτοικοι αυτών των περιοχών να μην αποδεχτούν, λόγω της φύσης της παραγωγικής δραστηριότητας σε τέτοιες βιομηχανίες, ότι είναι της μοίρας τους γραφτό να ζουν έτσι και ότι δεν υπάρχει εναλλακτική.

Τα βιομηχανικά ατυχήματα είναι σύμφυτα με την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό και τη μόνιμη προσπάθεια για ένταση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Είναι δηλαδή φαινόμενο με αιτία και ρίζα βαθιά στο σημερινό σύστημα. Οποιος και αν βρεθεί στην κυβέρνηση, όσο τα κλειδιά της οικονομίας τα έχουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι, η υγεία και η ασφάλεια του λαού, το περιβάλλον, μαζί με τις υπόλοιπες ανάγκες μας θα θυσιάζονται στο βωμό της κερδοφορίας τους.

Το πραγματικό ερώτημα είναι: Μπορούμε σήμερα να διασφαλίσουμε την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων και των κατοίκων κάθε περιοχής, με βάση τις μεγάλες δυνατότητες και την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής;

Το ΚΚΕ απαντά ότι μπορούμε να το πετύχουμε, αν ξεριζώσουμε τη λειτουργία της οικονομίας με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος. Μπορούμε να το πετύχουμε στο έδαφος της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και της εργατικής εξουσίας. Μόνο με επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό μπορεί να διασφαλιστεί ότι η οργάνωση της παραγωγής, η λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων, ο χωροταξικός σχεδιασμός κάθε περιοχής θα επιτυγχάνουν ταυτόχρονα και συνδυασμένα προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, δουλειά για όλους ανάλογη με την ειδίκευσή τους, ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση, προστασία του εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος.

Το ζήτημα των επικίνδυνων συνθηκών ζωής της πόλης, η γύμνια των σχετικών υποδομών του κρατικού μηχανισμού, οι απαράδεκτες ελλείψεις στη νομοθεσία, στην εκπαίδευση και την ενημέρωση των κατοίκων, μπορούν και πρέπει να έρθουν στο προσκήνιο μέσα από τις αγωνιστικές πρωτοβουλίες του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

Με διεκδικήσεις για ουσιαστικό έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνης από τους κρατικούς μηχανισμούς. Για ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, για να ληφθούν όλα τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την προστασία εργαζομένων και πληθυσμού από βιομηχανικά ατυχήματα και φυσικές καταστροφές, για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.

Για να ανοίξει ο δρόμος γι' αυτήν την ελπιδοφόρα προοπτική πρέπει όλοι να συμβάλουμε στην οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης, σε κάθε εργασιακό χώρο, σε κάθε κλάδο, σε κάθε γειτονιά. Σε αυτόν τον αγώνα το ΚΚΕ διαθέτει όλες τις δυνάμεις του, απέναντι στις φτηνές δικαιολογίες για την «άτυχη στιγμή» και τα «ακραία καιρικά φαινόμενα».


Του
Κώστα ΙΩΣΗΦΙΔΗ*
*Ο Κ. Ιωσηφίδης είναι μέλος του Γραφείου Περιοχής της ΚΟ Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ και Γραμματέας της ΤΕ Βιομηχανίας Κ. Μακεδονίας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου