ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2023

Ταινίες που αγαπήσαμε και ξεχωρίσαμε τη χρονιά που μας πέρασε


 Το 2022 ήταν η χρονιά που η κινηματογραφική διανομή «έβγαλε τα σπασμένα» της πανδημίας και των κλειστών κινηματογράφων των προηγουμένων δύσκολων ετών, με την ελπίδα ότι η κινηματογραφική αίθουσα θα ανακάμψει. Αυτή η προσδοκία όμως δυστυχώς, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν επιβεβαιώθηκε, εκτός λιγοστών εξαιρέσεων. Το αστικό κράτος ομολογεί θρασύτατα ότι «τα όρια μεταξύ κινηματογράφου και τηλεόρασης είναι δυσδιάκριτα» αφού «νίπτει τας χείρας» του για το μέλλον της κινηματογραφικής αίθουσας, ιδιαιτέρως της μονής ανεξάρτητης αίθουσας που παραμένει αβοήθητη από το κράτος...

Ευτυχώς όμως για τους συνειδητοποιημένους θεατές τα όρια είναι σαφή, διαχωρίζουν τη συλλογική εμπειρία από την απομόνωση του καναπέ και προβληματίζονται για το τι είδους περιεχόμενο έχει ο κινηματογράφος και ποιανού τα συμφέροντα εξυπηρετεί. Ετσι, ανάμεσα στις περίπου 370 ταινίες που βγήκαν το 2022 στις αίθουσες, διαλέξαμε αυτές που έχουν κάτι παραπάνω να μας πουν κι ας είναι φτιαγμένες από «απόφοιτους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης»... Τέλος, ο κινηματογραφικός χώρος ζητάει να μην αλλάξει το καθεστώς χρήσης των κινηματογραφικών αιθουσών «ΑΣΤΟΡ» και «ΙΝΤΕΑΛ» και να κριθούν διατηρητέες. Από εμάς Καλή Χρονιά με την ευχή για περισσότερες καλές ταινίες στη σκοτεινή αίθουσα. 

«Λεονόρα Αντίο», του Πάολο Ταβιάνι

Ο Πιραντέλο πέθανε το 1936, αφήνοντας ακριβείς οδηγίες: Ούτε κηδεία ούτε γιορτή. Το μόνο που ήθελε ήταν η τέφρα του να καταλήξει σε έναν βράχο της πατρίδας του, της Σικελίας. Τελικά έγιναν τρεις κηδείες... Ο τιτάνας Πάολο Ταβιάνι αφιερώνει την ταινία στον αδερφό του Βιτόριο, συνθέτοντας ένα ρέκβιεμ για τον θάνατο και μια ελεγεία για τη ζωή... Γιατί ο κινηματογράφος των Ταβιάνι είναι σπουδαία κοινωνικός, κινηματογραφικά πολυδιάστατος και κάθε ταινία τους όσο προσωπική κι αν φαίνεται, αφηγείται την Ιστορία των λαών. 

«Το Τρίγωνο της Θλίψης», του Ρούμπεν Εστλουντ

 Τα διάσημα μοντέλα Carl και Yaya είναι καλεσμένα σε μια πολυτελή κρουαζιέρα με μία παρέα από δισεκατομμυριούχους επιβάτες, έναν μεγιστάνα από τη Ρωσία, Βρετανούς εμπόρους όπλων και με έναν καπετάνιο που επικαλείται τον Μαρξ. Γιατί είναι μια ανυπέρβλητη βιτριολική κριτική τόσο στη βάση όσο και στο εποικοδόμημα του καπιταλισμού. Είναι ο Τιτανικός της σαπίλας. 

«Χαμένες Ψευδαισθήσεις», του Ξαβιέ Τζιανολί

 Ο Lucien, ένας νέος και άσημος ποιητής της Γαλλίας του 19ου αιώνα, πηγαίνει να κυνηγήσει τα όνειρά του στο Παρίσι... Εξαιρετική κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Ονορέ ντε Μπαλζάκ. Γιατί είναι μια βαθιά ανατομία της γαλλικής κοινωνίας του 19ου αιώνα, που αποκαλύπτει τις κοινωνικές σχέσεις και τις συγκρούσεις των τάξεων μέσα από τους χαρακτήρες του έργου του και είναι λες και γράφτηκε μόλις χτες. 

«Το Σκαρί», του Αλεξ Καμιλέρι

Ενας Μαλτέζος ψαράς παλεύει με την πατροπαράδοτη παλιά ξύλινη βάρκα του («luzzu») να κερδίσει τίμια τα προς το ζην για την σύζυγο και το νεογέννητο παιδί τους, κόντρα στον σκληρό ανταγωνισμό, στην παράνομη αλιεία και τις κλίκες που λυμαίνονται την ιχθυαγορά του νησιού. Γιατί είναι μια ταινία κοινωνικού ρεαλισμού για την εργατική τάξη, ακολουθώντας τις παραδόσεις σπουδαίων κινηματογραφιστών του παρελθόντος. 

«Το Γεγονός», της Οντρέ Ντιγουάν

Γαλλία, 1963. Η Αν, μια νεαρή φοιτήτρια από φτωχή εργατική οικογένεια, μένει έγκυος, τα όνειρά της μοιάζουν καταδικασμένα - εκτός και αν καταφέρει να τερματίσει την εγκυμοσύνη της σε μια εποχή που η άμβλωση είναι παράνομη... Γιατί είναι μια ταινία γροθιά στο στομάχι - δυστυχώς επίκαιρη - που ανοίγει την κουβέντα για τα δικαιώματα της σύγχρονης γυναίκας. 

«Αντίο κύριε Χάφμαν», του Φρεντ Καβαγιέ

Παρίσι, 1941. Ο Φρανσουά Μερσιέ εργάζεται για τον κύριο Χάφμαν, έναν ταλαντούχο Εβραίο κοσμηματοπώλη. Ο Φρανσουά έχει μόνο στόχο της ζωής του τη δημιουργία οικογένειας με την αγαπημένη του, Μπλανς... Γιατί είναι μια ταινία που αξίζει να δει κανείς για τις αντιδιαστολές της, την αγωνιώδη αφήγησή της και την καθαρή ματιά της απέναντι στον πόλεμο. 

«Η Μεγάλη Ρήξη», της Κατρίν Κορσινί

Η Ραφ και η Ζουλί φτάνουν στα Επείγοντα ενός ασφυκτικά γεμάτου νοσοκομείου, το βράδυ μιας διαδήλωσης των Κίτρινων Γιλέκων στο Παρίσι. Το εξουθενωμένο προσωπικό και οι εξοργισμένοι και τραυματισμένοι διαδηλωτές θα κάμψουν τις βεβαιότητες και τις προκαταλήψεις του ζευγαριού... Γιατί είναι μια ρεαλιστική απεικόνιση της κοινωνίας που βράζει χωρίς να γίνεται «διδακτική» και θίγει με τόλμη μια πλειάδα σύγχρονων ζητημάτων. 

«Ενας Μεταφραστής», των Ροντρίγκο και Σεμπάστιαν Μπαριούζο

Μετά το ατύχημα του Τσερνόμπιλ, η κυβέρνηση της Κούβας δέχεται χιλιάδες αρρώστους για θεραπεία σε κουβανικά νοσοκομεία. Ο Μαλίν, μαζί με άλλους καθηγητές της Ρωσικής Λογοτεχνίας στην Αβάνα, τοποθετείται ως μεταφραστής μεταξύ των ρωσόφωνων αρρώστων του Τσερνόμπιλ και των Κουβανών γιατρών τους. Γιατί αναδεικνύει το τεράστιο επίτευγμα της διαχρονικής διεθνιστικής αλληλεγγύης της Κούβας. 

«Φύλακας Αδερφός», του Φερίτ Καραχάν

Ο Γιουσούφ και ο Μέμο είναι Κούρδοι μαθητές σε ένα απομονωμένο δημοτικό σχολείο στα βουνά της Ανατολίας. Οταν ο Μέμο αρρωσταίνει μυστηριωδώς, ο Γιουσούφ υποχρεώνεται να παλέψει ενάντια στα γραφειοκρατικά εμπόδια που θέτει η διεύθυνση του σχολείου, προκειμένου να τον βοηθήσει... Γιατί είναι απλός, κατανοητός και βαθιά ανθρώπινος κινηματογράφος που σε ένα παιδικό βλέμμα περικλείει την ιστορία μιας ολόκληρης χώρας. 

«Το Τέλειο Αφεντικό», του Φερνάντο Λεόν ντε Αρανόα

Ο Blanco είναι ο ιδιοκτήτης μιας οικογενειακής επιχείρησης που επιδιώκει να κερδίσει έναν διαγωνισμό «Επιχειρηματικής Αριστείας». Ομως, κάποιες καθημερινές καταστάσεις «απειλούν» τη νίκη του και γίνεται αδίστακτος... Γιατί αυτή η κομεντί καταφέρνει να ξεσκεπάσει τόσο αποτελεσματικά τον ταξικό αντίπαλο που θα την καταλάβαινε κι ένα παιδί. 

«Φύγαμε», του Πανάχ Παναχί

Μια τετραμελής, χαοτική οικογένεια ταξιδεύει με ένα δανεικό SUV στην τραχιά ιρανική ερημιά. Πού κατευθύνεται άραγε; Ο μυστηριώδης μεγαλύτερος αδελφός οδηγεί, παραμένοντας σιωπηλός... Η μετανάστευση είναι ο πυρήνας της ταινίας. Γιατί είναι σπουδαίος κοινωνικός κινηματογράφος, που ενώ φαίνεται ανάλαφρος στην αφήγησή του, είναι απίστευτα σκληρός στο υπόβαθρό του. 

Το Μενού», του Μαρκ Μάιλοντ

Ενα νεαρό ζευγάρι ταξιδεύει σε ένα απομακρυσμένο νησί του Βορειοδυτικού Ειρηνικού για να δειπνήσει σε ένα πριβέ εστιατόριο, όπου ο μοναχικός, παγκοσμίως καταξιωμένος σεφ Julian Slowik έχει ετοιμάσει ένα πλουσιοπάροχο μενού γευσιγνωσίας για εκλεκτούς πελάτες... Γιατί αυτός ο σεφ χωρίζει ξεκάθαρα τον κόσμο στα δύο: Σε αυτούς που υπηρετούν και δίνουν και σε εκείνους που παίρνουν και αγοράζουν και τους προσφέρει το πιο «εκλεκτό» του γεύμα. 

«Drive my car», του Ριουσούκε Χαμαγκούτσι

Ενας θεατρικός σκηνοθέτης που έχασε πρόσφατα τη γυναίκα του, δέχεται την πρόσκληση να ταξιδέψει στην πόλη της Χιροσίμα και να αναλάβει εκεί ένα ανέβασμα του τσεχοφικού «Θείου Βάνια». Γιατί μας δείχνει τη βαθιά επίδραση του σπουδαίου θεάτρου στον ανθρώπινο ψυχισμό και τη δύναμή του να μας οδηγεί στην κάθαρση. 

«Ερημη Χώρα», του Αχμάντ Μπαχραμί

Σε ένα απομακρυσμένο παραδοσιακό εργοστάσιο οικοδομικών υλικών, ο επιστάτης Λοτφολά αποτελεί για χρόνια τον ενδιάμεσο ανάμεσα στον ιδιοκτήτη του και τους εργάτες, μέχρι που ανακαλύπτει ότι ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου σκοπεύει να το κλείσει και να αφήσει τους εργάτες στον δρόμο... Γιατί...«Πιστεύω ότι η ζωή των εργατών είναι έτσι, ασπρόμαυρη. Οσον αφορά το κάδρο, οι χαρακτήρες φαίνονται στριμωγμένοι σε αυτό το πλαίσιο, κι έτσι εκφράζω την καταπίεση που αισθάνονται. Παρ' όλα αυτά, για να κάνω μια αναφορά στον αγαπημένο μου σκηνοθέτη, τον Μπέλα Ταρ, αν δεν είχα μεγάλη ελπίδα για το μέλλον του κόσμου δεν θα έκανα ταινίες...». 

«Οι Ροδακινιές του Αλκαράς», της Κάρλα Σιμόν

Η ζωή μιας οικογένειας ροδακινοπαραγωγών αλλάζει ριζικά όταν ο νέος ιδιοκτήτης της γης τους αποφασίζει να πουλήσει τα χωράφια για να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά. Γιατί μας δείχνει την απονέκρωση της αγροτικής παραγωγής αιώνων και την έλευση του «καινούργιου», που είναι όμως τόσο παλιό, και λέγεται κέρδος για τους μεγάλους ιδιοκτήτες γης.

***

Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε και τις: «Μεγάλη Απόδραση», του Σεμπάστιαν Μάιζε, «Το κόλπο της Νυφίτσας», του Χουάν Χοσέ Καμπανέλα, «Ο Επιθεωρητής Μαιγκρέ και το Μυστήριο της Νεκρής Κοπέλας», του Πατρίς Λεκόντ, «Η συνωμοσία του Καΐρου», του Ταρίκ Σαλέχ, «Σημείο Βρασμού», του Φίλιπ Μπαραντίνι, και «Στη Σκιά του Καραβάτζιο», του Μικέλε Πλασίντο.

Για τα παιδιά και τους έφηβους αδιαμφισβήτητα κλέβει την παράσταση το animation «Ο Πινόκιο», των Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο και Mαρκ Γκούσταφσον που τοποθετεί το γνωστό παραμύθι του Κάρλο Κολόντι στη φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι. Ο μάγος του «Λαβύρινθου του Πάνα» ξαναχτύπησε φλέβα...

Τέλος, από τις ελληνικές ταινίες της χρονιάς ξεχωρίσαμε από την κατηγορία της μυθοπλασίας το «18», του Βασίλη Δούβλη (που προτείνεται και για τους έφηβους) και από την κατηγορία των ντοκιμαντέρ, που θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη διανομή στις αίθουσες, ξεχωρίζουμε πρώτο και κύριο τις «Γυναίκες Μαχήτριες - Η τριπλή απελευθέρωση», του Λεωνίδα Βαρδαρού, ένα ντοκιμαντέρ βγαλμένο από τα σπλάχνα της εργατικής τάξης και τους αγώνες της, το «Ιχνος του Χρόνου», της Διονυσίας Κοπανά, το «Τέλος Χρόνου», του Λουκά Παλαιοκρασά, και «Το άλλο μισό», του Γιώργου Μουτάφη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου