Ασημάκης Γιαλαμάς

 
Ο Ασημάκης Γιαλαμάς γεννήθηκε, στις 19 του Γενάρη 1909, στην Ανω Μέλπεια, ένα μικρό ορεινό χωριό της Μεσσηνίας.

Τελείωσε το γυμνάσιο στο Μελιγαλά και ήρθε στην Αθήνα, όπου άρχισε να εργάζεται σε εφημερίδες, ασχολούμενος με το ρεπορτάζ και με δημοσιογραφικές έρευνες.

Είχε γρήγορη εξέλιξη και επιδόθηκε στο σατιρικό στίχο και στο χρονογράφημα.

Εργάστηκε και σε πολλά περιοδικά, κυρίως στο «Θησαυρό» και στο «Ρομάντζο» όπου έγραφε σατιρικά ποιήματα, ευθυμογραφήματα και διηγήματα.

Το 1940 πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με την επιθεώρηση «Πολιτικές Καντρίλιες» που παίχτηκε από το θίασο της Κατερίνας. Από τότε έγραψε, μόνος ή με συνεργάτες, πολλές επιθεωρήσεις και κωμωδίες. Η επιτυχέστερη επιθεώρησή του ήταν το «Γιούπι - Γιούπι», που παίχτηκε αμέσως μετά την Κατοχή.

Πολλές εφημερίδες και περιοδικά «ευλογήθηκαν» από το χρονογραφικό, ποιητικοσατιρικό, διηγηματικό ταλέντο του. Γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων, έδινε το παράδειγμα γράφοντας πλήθος ποικίλων κειμένων για ΕΑΜικά έντυπα.

Από τις κωμωδίες του τη μεγαλύτερη επιτυχία σημείωσε η «Μιας πεντάρας νιάτα» που έγραψε με τον Κώστα Πρετεντέρη. Πολλές κωμωδίες του έγιναν κινηματογραφικές ταινίες. 

Ενα πρωτότυπο σενάριό του «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση» βραβεύτηκε στο κινηματογραφικό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Ο Ασημάκης Γιαλαμάς πέθανε 19 Οκτωβρίου 2004.

Νίκος ΚΑΡΑΝΤΗΝΟΣ

Ο ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΓΙΑΛΑΜΑΣ (Ο σύντροφος, ο συναγωνιστής μας)

ΚΑΙ στο φευγιό του το παντοτινό, ο αγαπημένος μας σύντροφος, ο συναγωνιστής Ασημάκης Γιαλαμάς, κράτησε τα δικά του μέτρα. Κι έφυγε για το μακρινό ταξίδι με τις δικές του προδιαγραφές. Το απόγιομα της περασμένης Τετάρτης, με την παρουσία των φίλων από τη δημοσιογραφία, το θέατρο. Ο «γραφιάς του δρόμου», όπως έλεγε ο Βάρναλης, τέλειωσε τη διαδρομή του.

Ο ΑΣΗΜΑΚΗΣ ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων και δημοσιογράφων, που έχουν αφήσει εποχή. Ολη σχεδόν τη ζωή του τη μοίρασε ανάμεσα στη δημοσιογραφία και της εφημερίδας το αντιμόνιο των τυπογραφείων και τις αίθουσες των θεάτρων.

ΜΕ ΤΗΝ πένα του, ο Ασημάκης καυτηρίαζε τα στραβά κι ανάποδα μιας ολόκληρης εποχής και πάντα αταλάντευτα βρισκόταν στο πλευρό των αδικημένων. Η επιλογή αυτή, που 'χε κάνει από τα πρώτα της δημοσιογραφικής ζωής βήματα, δεν ήταν καθόλου εύκολη να την τηρήσεις και τα κυνηγητά κάθε μορφής, συχνά ασφυκτικά, εξοντωτικά.

ΑΠΑΝΩΤΕΣ οι διώξεις, τα «καλέσματα», τα «μπιλιετάκια», που του έστελναν τα αστυνομικά τμήματα και οι γαλονάδες, να σπεύσει να παρουσιαστεί «δι' υπόθεσίν» του. Κι ο Ασημάκης, και στις πιο δύσκολες στιγμές, έσπευδε να παρουσιαστεί. Είναι γεγονός πως, παρ' όλα αυτά, ο Ασημάκης ποτέ δεν έχασε το κέφι του, ούτε το χιούμορ, που το 'χε πάντα σε άμεση χρήση και δράση.

ΕΙΝΑΙ χρέος και νιώθω την ανάγκη να το πω πως τον διέκρινε μια βαθιά προσήλωση και βαθύτερη επίσης σταθερότητα στο προοδευτικό λαϊκό κίνημα, στις πιο δύσκολες καμπές του και ιδίως στα χρόνια των κατατρεγμών και των αδίστακτων, εξοντωτικών ρυθμών.

Ο ΑΣΗΜΑΚΗΣ δε συμβιβάστηκε και δεν υποτάχθηκε ποτέ στην όποια μορφή αντίδρασης και πρώτα απ' όλα της πιο επιθετικής εξοντωτικής στα μαύρα χρόνια της αμερικανοκρατίας. Και δεν είναι τυχαίο ότι ενώ πρωτοκλασάτα στελέχη της Αριστεράς όχι μόνο την εγκατέλειψαν, αλλά και την πολέμησαν και την πολεμούν ξεδιάντροπα, ο Γιαλαμάς όχι μόνον έμεινε ο ίδιος, αλλά έγινε και καλύτερος, παίρνοντας εντονότερα μέρος στην υπεράσπιση και στην εκλαΐκευση των λαϊκών αγώνων.

ΣΤΑ παραπάνω είναι σχετικό και το καθημερινό ενδιαφέρον, με το οποίο ζούσε και βοηθούσε το «Ριζοσπάστη» με το χειρόγραφο. Ετοιμος σε κάθε περίπτωση να μπει στο τραπέζι της σύνταξης και να δώσει ακόμη και τα φαρμακεία, ή κάποια ανταπόκριση από την επαρχία. Ετοιμος για ό,τι χρειαζόταν η εφημερίδα. Ποτέ δεν το έπαιζε «βεντέτα». Μισόν αιώνα έφηβος και πάντα έτοιμος.

ΑΠ' ΟΛΑ, όμως, η Αντίσταση, το ΕΑΜ, είχε γιομίσει τη ζωή του και πάνω σ' αυτό σμίλεψε μια μεγάλη παραγωγή, που τη σφράγισε με τη δική του ανθρωπιά. Χαιρόταν, όταν αυτός ο γραμματέας του ΕΑΜ Δημοσιογράφων της ΕΣΗΕΑ ξετύλιγε τις μακρινές εκείνες αναμνήσεις του, πότε με τον Ψαθά, πότε με τον Κ. Βιδάλη, τον Καρβούνη και αμέτρητους άλλους. Ολοι τον αγαπούσαν και όλους τους αγαπούσε. Ο Ασημάκης. μέσα στο πολύβουο καφενείο (Αγίου Μελετίου Πατησίων), κάτω από τα χτυπήματα, που κάνουν τα πούλια στο τάβλι, έβρισκε «ησυχία» για να βγάλει της μέρας το χειρόγραφο.

ΠΑΝΤΑ με τιμή ιδιαίτερη ο λόγος του για τα χρόνια τα μεγάλα του ΕΑΜ, που δούλεψε ακούραστα κι άφοβα στα παράνομα έντυπα, τότε που με το γέλιο είχε ενταχθεί στο «κύκλωμα» του θανάτου, που παρ' ολίγο να τον άρπαζε και θα τέλειωνε για πάντα. Από τους πρώτους, που έδωσε «παρών» στο κάλεσμα του ΕΑΜ και όρθιος μαζί μας στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, τραγουδώντας μαζί μας του Καρβούνη το Θούριο: «Βροντάει ο Ολυμπος». Πορεία αταλάντευτη, πορεία αγωνιστική, αθόρυβη, διακριτική στον ανηφορικό δρόμο ο αγωνιστής δημοσιογράφος δίπλα στους εργαζόμενους. Εφηβος και προχτές ακόμη, όπως έμπαινε τότε πριν από μισόν αιώνα στης δημοσιογραφίας και του θεάτρου τους μεγάλους δρόμους. Ασημάκη, σύντροφε και ακριβέ φίλε, το χειρόγραφο το στερνό τέλειωσε, όπως κάθε μέρα, για να πεις, όπως ήθελες, καλοσυνάτα, ειρηνικά, ανθρωπινά Καλημέρα στους αναγνώστες που καρτερούσαν.

Βάσως Γεωργίου

«Δε συμβιβάστηκε και δεν υποτάχθηκε ποτέ στην όποια μορφή αντίδρασης και πρώτα απ’ όλα της πιο επιθετικής εξοντωτικής, στα μαύρα χρόνια της αμερικανοκρατίας. Ο Γιαλαμάς σίγουρα δεν πήρε ελαφρά τη ζωή, φανέρωσε ωστόσο από νωρίς μια ευτράπελη, μια σατιρική διάθεση και κλίση, μια τάση επίμονη, κυρίαρχη, να δίνει την κωμική όψη των πραγμάτων, αλλά και να παρουσιάζει τη βαθύτερη ουσία της ζωής και της πάλης, της κοινωνικής και της πολιτικής των ανθρώπων και των εργαζομένων. Αφοσιώθηκε ολόψυχα στο γράψιμο, στη διπλή — τριπλή συγγραφή για εφημερίδες, περιοδικά, και για το θέατρο. Δούλεψε σε πάνω από 10 έως 15 εφημερίδες, συνεργάστηκε σε πολλά περιοδικά κι έγραψε ο αθεόφοβος, μόνος του ή με συνεργάτες, πάνω από 100 θεατρικά έργα. Και ο κοσμάκης χάρηκε, γέλασε ειλικρινά».

Αριστούλα Ελληνούδη

«Ακάματο, ακαταπόνητο “εργάτη” του λαού μας στους αγώνες του για τη λευτεριά, ανεξαρτησία, προκοπή, μόρφωση, πολιτισμό. Τον παρηγορητή του λαού μας στις ήττες, στους καημούς, στα βάσανά του. Το χαροκόπο στις κατακτήσεις και τα επιτεύγματά του. Γιατί η λαϊκή του “ρίζα”, οι ιδέες και τα οράματά του, η ψυχή του όλη, του υπαγόρευσαν αυτό που είναι: Αγωνιστής της Αντίστασης, της δημοσιογραφίας, της ποίησης, του θεάτρου, της ίδιας της ζωής».