ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2023

Τα funds, οι servicers, οι πλειστηριασμοί και... ο Αρειος Πάγος


Την Πέμπτη 26 Γενάρη συνεδριάζει η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου για το πολύκροτο θέμα της δυνατότητας των λεγόμενων servicers να επισπεύδουν πλειστηριασμούς και κατασχέσεις σε βάρος της λαϊκής περιουσίας. Για το ζήτημα αυτό έχουν εκδοθεί αντιφατικές αποφάσεις των Τμημάτων του Αρείου Πάγου, και γι' αυτόν τον λόγο παραπέμπεται στην Ολομέλεια.

Φυσικά, η έκδοση των αντιφατικών αυτών αποφάσεων δεν έγινε στο «κενό», ούτε στη θεωρητική σφαίρα του νομικού προβληματισμού. Αντίθετα, εντάσσεται μέσα σε ένα πλαίσιο σύνθετων οικονομικών εξελίξεων, σε εσωτερικό και διεθνές πεδίο, καθώς και έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης και πίεσης από τράπεζες και άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Οπωσδήποτε, η κατανόηση των σχετικών με το θέμα οικονομικών και νομικών όρων προϋποθέτει ειδικές γνώσεις και δεν είναι εύκολη. Αξίζει όμως μια προσπάθεια προσέγγισης. Εντελώς συνοπτικά:

Οι τράπεζες πούλησαν, σε εξευτελιστικές τιμές, τις απαιτήσεις τους από δάνεια στις ονομαζόμενες Εταιρείες Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (τα γνωστά funds), η ίδρυση των οποίων προβλέφθηκε με τον ν. 4354/2015. Παρόλο που η συζήτηση επικεντρώνεται στα «κόκκινα» δάνεια, υπογραμμίζεται ότι έχουν πουληθεί και εξυπηρετούμενα - ενήμερα δάνεια, καθώς και δάνεια που έχουν υπαχθεί στον γνωστό νόμο Κατσέλη. Η συντριπτική πλειοψηφία των funds έχουν την έδρα τους εκτός Ελλάδας, στο μακρινό Δουβλίνο και αλλού, και έχουν αναθέσει τη διαχείριση των δανείων σε ειδικές εταιρείες, οι περισσότερες από τις οποίες συνδέονται άμεσα με τις τράπεζες. Η πώληση των δανείων και η ανάθεση της διαχείρισής τους μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

-- Είτε μέσω του ν. 3156/2003, που προβλέπει την τιτλοποίηση απαιτήσεων και την ανάθεση της διαχείρισής τους σε πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα στην Ελλάδα. Υποστηρίζεται ότι με την διαδικασία αυτή, οι εταιρείες διαχείρισης δεν αποκτούν την «ιδιότητα του μη δικαιούχου ή μη υπόχρεου διαδίκου», δηλαδή δεν μπορούν να κάνουν πράξεις στα δικαστήρια.

-- Είτε μέσω του ν. 4354/2015, με τον οποίο προβλέφθηκε η ίδρυση των Εταιρειών Διαχειρίσεως Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (είναι οι λεγόμενοι servicers, δηλαδή οι γνωστές «DoValue», «Cepal», «Intrum», «B2kapital» κ.ά. που κατακλύζουν καθημερινά τους οφειλέτες με τηλέφωνα, απειλές, εξώδικα κ.ά.). Με τον νόμο αυτό, καθιερώνεται ρητά η «κατ' εξαίρεση νομιμοποίηση» των εταιρειών διαχείρισης να προβαίνουν σε δικαστικές ενέργειες.

Το ζήτημα λοιπόν που έχει ανακύψει είναι αν οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων μπορούν μέσω της διαδικασίας του ν. 3156/2003 να κάνουν δικαστικές ενέργειες για λογαριασμό των funds, π.χ. σχετικά με πλειστηριασμούς και κατασχέσεις.

Οπως εύκολα αντιλαμβάνεται ο καθένας, το ζήτημα έχει ευρύτερες οικονομικές διαστάσεις. Εχει συσχετιστεί με τις εγγυήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» και τον κίνδυνο τερματισμού του, το δημόσιο χρέος, την πληρωμή ομολόγων, τις αποφάσεις της Eurostat κ.ά. Πίσω από την όλη υπόθεση συγκρούονται και ξιφουλκούν τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα των τραπεζών, funds και servicers, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για τα προσδοκώμενα κέρδη από την αγοραπωλησία των δανείων και τη δυνατότητα είσπραξής τους από τους οφειλέτες.

Η συνενοχή ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ και η υποκριτική αντιπαράθεση

Από την πρώτη στιγμή της έκδοσης της απόφασης του Αρείου Πάγου, που αρνείται τη δυνατότητα των servicers στη διενέργεια δικαστικών πράξεων, πολλοί έσπευσαν να μιλήσουν για «ασπίδα» υπέρ των δανειοληπτών. Η είδηση εντάχθηκε στην αντιπολιτευτική φαρέτρα του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος κατηγορεί την κυβέρνηση της ΝΔ για την ασυδοσία των τραπεζών και των funds.

Ετσι, η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου έχει αναχθεί λίγο - πολύ σε «μείζονα πολιτική και νομική μάχη», αφήνοντας στο απυρόβλητο το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο σε βάρος των υπερχρεωμένων λαϊκών οικογενειών.

Ανάμεσα στην κυβέρνηση της ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ εκτυλίσσεται μια κάλπικη και αποπροσανατολιστική αντιπαράθεση, που συσκοτίζει την ουσία και επιχειρεί να ενσωματώσει τα εργατικά - λαϊκά στρώματα στην «κανονικότητα» των μαζικών πλειστηριασμών και της απώλειας της κατοικίας τους.

Από τη μια η ΝΔ κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ για υποκρισία, διότι η εξαγορά των «κόκκινων» δανείων από τα funds ρυθμίστηκε επί των ημερών του, με τον νόμο 4354/2015.

Και από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ απαντά ότι ο δικός του αυτός νόμος, 4354/2015, ήταν φιλολαϊκός και περιείχε «εγγυήσεις ασφαλείας» υπέρ των υπερχρεωμένων προσώπων, π.χ. ότι η πώληση του κάθε δανείου προϋποθέτει την προηγούμενη προσπάθεια της τράπεζας για τη ρύθμιση του χρέους. Επιπλέον, επισημαίνει ότι οι τράπεζες και τα funds επέλεξαν τη διαδικασία του νόμου 3156/2003, προκειμένου να αποφύγουν τις σχετικές ασφαλιστικές δικλίδες.

Η αντιπαράθεση αυτή είναι σκόπιμα παραπλανητική και εντελώς επιφανειακή. ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και όλα τα αστικά κόμματα που αποδέχονται την ευρωενωσιακή κατεύθυνση για την εξυγίανση των τραπεζών, μέσω και της πώλησης των «κόκκινων» δανείων, κρύβουν ότι ο ρόλος των τραπεζών και των funds ήταν, είναι και θα είναι ο ρόλος του «αρπακτικού». Μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται ότι η λειτουργία των funds και των servicers μπορεί να γίνει ελεγχόμενη, διάφανη και δίκαιη!

Επιπλέον, χρειάζεται να επισημανθεί μια επιτηδευμένη λαθροχειρία του ΣΥΡΙΖΑ: Ο ν. 4354/2015 πράγματι περιλάμβανε την υποτιθέμενη ασφαλιστική δικλίδα της προηγούμενης προσπάθειας ρύθμισης του χρέους. Ταυτόχρονα, όμως, η ίδια διάταξη περιλάμβανε και την εξαίρεσή της! Οι τράπεζες απαλλάσσονταν από τη σχετική υποχρέωση στην περίπτωση των «μη συνεργάσιμων δανειοληπτών». Σήμερα όμως έχει αποκαλυφθεί περίτρανα η απατηλή παγίδα της έννοιας του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», που καθιερώθηκε την περίοδο της προηγούμενης καπιταλιστικής κρίσης και των μνημονίων. Με δεδομένες τις εξωπραγματικές σχετικές προϋποθέσεις, στην πραγματικότητα όλοι σχεδόν οι εργαζόμενοι και αυτοαπασχολούμενοι οφειλέτες δεν ήταν ποτέ «συνεργάσιμοι δανειολήπτες»!

Η συνέχεια του αστικού κράτους και των νόμων του

Το αστικό κράτος και οι άδικοι νόμοι του έχουν συνέχεια, ανεξάρτητα από τον εκάστοτε οδηγό στο κυβερνητικό τιμόνι. Χαρακτηριστικά, στην ίδια την παραπεμπτική απόφαση του Αρείου Πάγου για το επίμαχο ζήτημα διευκρινίζεται από την αρχή: «Η ανάγκη αποσυμφορήσεως και απαλλαγής των ελληνικών συστημικών τραπεζών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πελατών τους υπήρξε πιεστική, και έτσι εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 4354/2015 (άρθρα 1 - 3) μία νέα διαδικασία μεταβιβάσεως, αποκτήσεως και διαχειρίσεως μη εξυπηρετούμενων και αργότερα και εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων και πιστώσεων. Ωστόσο, με τον ν. 4354/2015 δεν καταργήθηκε η καθιερωθείσα με τον ν. 3156/2003 δυνατότητα αποκτήσεως και διαχειρίσεως επιχειρηματικών δανείων κ.λπ. με τιτλοποίηση». Ο ένας νόμος διαδέχεται τον άλλο κ.ο.κ.

Από την αρθρογραφία και τα δημοσιεύματα του «Ριζοσπάστη» έχει αναδειχθεί με επάρκεια όλο το άδικο νομοθετικό πλέγμα - θηλιά στον λαιμό των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, όπως διαμορφώθηκε σταδιακά με ευθύνη όλων των μέχρι σήμερα αστικών κυβερνήσεων. Αναφερόμαστε στους πιο σημαντικούς σταθμούς αυτής της πορείας: Νόμος Κατσέλη, με τις συνεχείς τροποποιήσεις του σε αρνητική κατεύθυνση, επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Εισαγωγή των εννοιών του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», που αποδείχθηκαν τεράστια παγίδα για τις υπερχρεωμένες λαϊκές οικογένειες, νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, που έφερε αρνητικές αλλαγές στη διαδικασία των πλειστηριασμών και κατασχέσεων, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, η κοροϊδία του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης χρεών για τους αυτοαπασχολούμενους εμπόρους και τις μικρές επιχειρήσεις: Ολα αυτά επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ποινικοποίηση των αγώνων κατά των πλειστηριασμών, και από τις δύο κυβερνήσεις, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Νέος Πτωχευτικός Κώδικας, μέσω του οποίου οι εργαζόμενοι γίνονται ουσιαστικά «νοικάρηδες» στο ίδιο τους το σπίτι, επί κυβέρνησης ΝΔ.

Η στήριξη της Δικαιοσύνης στην αντιλαϊκή πολιτική

Σε όλη αυτήν την πορεία των απανωτών νομοθετικών παρεμβάσεων, καθοριστικό ρόλο στην επίθεση στους εργαζόμενους και στις λαϊκές οικογένειες έπαιξε η Δικαιοσύνη. Θυμίζουμε την απόφαση του Αρείου Πάγου για την απόρριψη των αιτήσεων υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη λόγω «δόλου» και «υπερδανεισμού».

Στη συνέχεια η νομολογία αυτή αντικαταστάθηκε με την αξιοποίηση της έννοιας των «εύλογων δαπανών διαβίωσης», με τα αστικά δικαστήρια να έχουν επιδοθεί σε αυστηρούς αριθμητικούς υπολογισμούς, χωρίς ουσιαστική εξέταση της κάθε υπόθεσης και των ιδιαίτερων προσωπικών συνθηκών για κάθε οφειλέτη. Είναι αποκαλυπτικό το περιεχόμενο σειράς αποφάσεων, σχεδόν «copy paste», όπου αλλάζουν μόνο τα ονόματα των προσώπων. Η σημερινή κυβέρνηση, συνεπής εφαρμοστής της αστικής στρατηγικής για την «ψηφιακή μετάβαση», αντικατέστησε αυτό το «copy paste» με τους αλγόριθμους της πλατφόρμας για την υποτιθέμενη ρύθμιση χρεών...

Εξάλλου, η όλη ιστορία που έχει προκύψει από τις αντιφατικές αποφάσεις των Αρείου Πάγου για τη δυνατότητα ή μη των servicers να προχωρούν σε δικαστικές ενέργειες καταδεικνύει ότι η Δικαιοσύνη όχι μόνο δεν είναι ανεξάρτητη, αλλά εμπλέκεται στις αντιθέσεις των επιχειρηματικών συμφερόντων. Η ηγεσία της, άλλωστε, διορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση, αφού όλα τα υπόλοιπα κόμματα αρνήθηκαν την πρόταση του ΚΚΕ για τροποποίηση της σχετικής συνταγματικής πρόβλεψης.

Εφιαλτικές οι συνέπειες για τον λαό

Η κατάσταση που βιώνει σήμερα ο λαός, με τα χρέη στις τράπεζες και υπό τον συνεχή κίνδυνο να χάσει το σπίτι του, είναι πραγματικά εφιαλτική. Μετά τις σχετικές αναστολές λόγω πανδημίας, το κύμα μαζικών πλειστηριασμών καλπάζει, αλλά βρίσκεται ακόμα στην αρχή του. Οπως όλα δείχνουν, οι εξελίξεις προβλέπονται αρνητικές, σύμφωνα άλλωστε με τις επιταγές του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο προσκυνούν ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ.

Αξίζει να αναφερθεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα που σχετίζεται με όλα τα παραπάνω. Αφορά τους οφειλέτες που κατάφεραν στο παρελθόν να υπαχθούν στον νόμο Κατσέλη με δικαστικές αποφάσεις. Σήμερα κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν την όποια προστασία, διότι όλες οι κυβερνήσεις διατήρησαν τη διάταξη για τον έντοκο χαρακτήρα των ρυθμίσεων για τη διάσωση της πρώτης κατοικίας. Ετσι, η σημερινή άνοδος των επιτοκίων έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση πολύ υψηλών δόσεων, τις οποίες οι οφειλέτες αδυνατούν να καταβάλουν. Επιπλέον, τα δάνειά τους έχουν μεταβιβαστεί διαδοχικά από fund σε fund και δεν ξέρουν σε ποιον χρωστούν! Καθημερινά δέχονται τηλεφωνήματα ότι οι καταβολές τους σε προηγούμενο διάστημα γίνονταν σε λάθος λογαριασμούς και δεν φαίνονται πουθενά. Ετσι, τώρα φαίνεται ότι εξακολουθούν να οφείλουν ποσά που τα έχουν ήδη καταβάλει από το υστέρημά τους!

Με ισχυρό ΚΚΕ για οριστικές λύσεις

Φρένο σε όλο αυτό το εφιαλτικό πλαίσιο και στις επερχόμενες αρνητικές εξελίξεις μπορεί να βάλει μόνο ο λαός με την πάλη του. Η πείρα του τελευταίου διαστήματος επιβεβαιώνει ότι μόνο η πίεση, η αλληλεγγύη και η κινητοποίηση του εργατικού - λαϊκού κινήματος μπορούν να αποτρέψουν πλειστηριασμούς, κατασχέσεις, εξώσεις κ.ά.

Το ΚΚΕ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις νόμου για την προστασία της λαϊκής κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, για «κούρεμα» χρεών από τους υπέρογκους τόκους, για πραγματικά ευνοϊκές ρυθμίσεις κ.ά., που όλα τα άλλα κόμματα αρνούνται να τα ψηφίσουν. Δεν χωράει επομένως καμία επανάπαυση ότι η όποια επόμενη κυβέρνηση θα δώσει οποιαδήποτε λύση ή ανακούφιση, γιατί τα αστικά κόμματα έχουν δεσμεύσεις απέναντι στην ΕΕ και στα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Το ΚΚΕ δεν έχει τέτοιες δεσμεύσεις, μπαίνει μπροστά στην πάλη του λαού ενάντια στα αρπακτικά των τραπεζών και των funds, για το δικαίωμά του να μένει στο σπίτι του, που το απέκτησε με κόπους και βάσανα και πολλές φορές το έχτισε ακόμα και με τα ίδια του τα χέρια! Πρωτοστατεί ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την ανατροπή της σημερινής βαρβαρότητας και την οικοδόμηση της κοινωνίας όπου το δικαίωμα σε ασφαλή και σύγχρονη κατοικία θα είναι εξασφαλισμένο για όλους, μέσα από τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και της παραγωγής.


Της
Κατερίνας ΓΕΡΑΚΗ*
*Η Κ. Γεράκη είναι μέλος του Τμήματος Δικαιοσύνης και Λαϊκών Ελευθεριών της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής της ΚΕ για τα Δικαιώματα Μεταναστών και Προσφύγων

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου