Στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ

«Γυμνό ανάμεσα στους λύκους»

Μέσα από την πραγματική ιστορία ενός Εβραιόπουλου — «γυμνού μέσα στους λύκους» — που σώθηκε χάρη στη φροντίδα των κρατουμένων, που το προστάτευαν, κρύβοντάς το ανάμεσά τους, μια ρεαλιστική εικόνα για την εξοντωτική ζωή στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ. Την πείνα, τις αρρώστιες, την αναγκαστική εργασία, τα άγρια βασανιστήρια μα και για τον αγώνα αντίστασης και ένοπλης αυτοαπελευθέρωσης των κρατουμένων, λίγο πριν τη συντριβή του φασισμού.

Κομμουνιστές κρατούμενοι που είχαν οργανώσει τα τελευταία χρόνια μυστική οργάνωση αντίστασης μέσα στο στρατόπεδο και μαζί με την εξασφάλιση της επιβίωσης σχεδιάζουν την απελευθέρωσή τους από τα Ες Ες. Η διεθνής σύνθεση και οι σχέσεις αλληλεγγύης τους δίνουν τη δυνατότητα να λειτουργούν χωρίς να γίνονται αντιληπτοί και να αποφασίζουν με σύνεση και περίσκεψη. Ένα απρόβλεπτο γεγονός όμως έρχεται να αλλάξει όλα τα δεδομένα.

Τελευταίες βδομάδες πριν την απελευθέρωση του στρατοπέδου στις 11 Απρίλη 1945. Τα νέα για την προέλαση των συμμαχικών δυνάμεων γλιστρούν κρυφά στο στρατόπεδο και οι κρατούμενοι παίρνουν ελπίδα. «Εκείνες τις τελευταίες βδομάδες, όταν το αίσθημα που φλόγιζε το κάθε κορμί ήταν πώς θα σώσει ο καθένας τον εαυτό του»  ένα παιδί μπαίνει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ  σε μια βαλίτσα. Με κίνδυνο της ζωής του το κουβαλά στη βαλίτσα του ένας Εβραίος, για να το σώσει. Δεν είναι ο πατέρας του. Η διάσωση του παιδιού γίνεται υπόθεση της ΙΛΚ (Διεθνής Επιτροπή Στρατοπέδου όπου συμμετείχαν οι κομμουνιστές όλων των χωρών)  που λειτουργεί στο στρατόπεδο και φροντίζει για την επιβίωση των κρατουμένων και την προετοιμασία για την απελευθέρωσή τους. Η υπόθεση θέτει σε κίνδυνο και την οργάνωση και το έργο της. Το παιδί γίνεται σύμβολο της ελευθερίας τους και η σωτηρία του γίνεται υπόθεση όλων αψηφώντας τρομοκρατία, βασανιστήρια, θάνατο. Κάθε τόσο πρέπει να βρίσκουν και μια νέα κρυψώνα και να ξεγελάσουν φρουρούς και διοίκηση που κάποια στιγμή μαθαίνει για την ύπαρξη του παιδιού. Φοβούνται ότι η ανακάλυψη του παιδιού θα οδηγήσεις στην αποκάλυψη της οργάνωσης και του σχεδίου της για την εξέγερση στο στρατόπεδο την κρίσιμη στιγμή. Κάποιοι θα υποστούν φρικτά βασανιστήρια για να αποκαλύψουν την ύπαρξη του παιδιού. Θα αντέξουν.

Τελικά οι κρατούμενοι και το παιδί θα σώσουν και θα αυτοαπελευθερωθούν. Με τη στάση τους απέτρεψαν την εξόντωσή τους από τους ναζί πριν την αποχώρησή τους από το στρατόπεδο. Οι ίδιοι άνοιξαν την κεντρική πύλη και υποδέχτηκαν τους απελευθερωτές τους Αμερικανούς.

Ο συγγραφέας Μπρούνο Απιτς, κομμουνιστής κρατούμενος στο στρατόπεδο σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας του, έζησε την ιστορία — «την πιο δραματική ιστορία που μας έδωσε η παγκόσμια λογοτεχνία και ιστοριογραφία από το Μπούχενβαλντ. Η αλήθεια της αφήγησης, το ταλέντο του συγγραφέα και η δραματικότητα της ιστορίας που προβάλλεται μέσα από το καθημερινό ψυχρό μαρτύριο του στρατοπέδου, κρατούν τον αναγνώστη σελίδα προς σελίδα απορροφημένο στο “Γυμνό ανάμεσα στους λύκους’’».

Όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο τη δεκαετία του ’50 από τους δυτικούς αμφισβητήθηκε η ύπαρξη της οργάνωσης. Και όμως αυτή υπήρξε.

Το βιβλίο έγινε ταινία από τον Φρανκ Μπέιερ. Στην Ελλάδα το πρωτοδημοσίευσε η Αυγή σε συνέχειες ενώ η ταινία προβλήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Το 1980 κυκλοφόρησε το βιβλίο, σήμερα όποιος είναι τυχερός και το θέλει πολύ μπορεί να το βρει στα παλαιοβιβλιοπωλεία.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ, από τα μεγαλύτερα επί γερμανικού εδάφους, δημιουργήθηκε το 1937. Αρχικά «φιλοξενούσε» Γερμανούς πολιτικούς κρατούμενους (κυρίως κομμουνιστές) και αργότερα, με την έναρξη του πολέμου, αντιφασίστες από άλλες χώρες (και Ελληνες) και Εβραίους. Εκεί δολοφονήθηκε τον Αύγουστο του 1944 και ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας, Ερνστ Τέλμαν. Οι κρατούμενοι του στρατοπέδου από το 1943 και μετά χρησιμοποιούνταν στη στρατιωτική βιομηχανία.

ΗρακλήςΚακαβάνης