Η απελευθέρωση των τελευταίων πολιτικών κρατουμένων της χούντας στη Θεσσαλονίκη

24 Ιουλίου 1974. Το δικτατορικό καθεστώς της χούντας των συνταγματαρχών, καταρρέει κάτω από το βάρος των ανομημάτων του και την προδοσία της Κύπρου. Δύο μέρες αργότερα, στις 26 Ιουλίου, θα απελευθερωθούν από τις φυλακές Διαβατών οι τελευταίοι Θεσσαλονικείς πολιτικοί κρατούμενοι της δικτατορίας. 

Ακόμη από το βράδυ της 23ης Ιουλίου 1974, όταν έγινε γνωστό ότι η πνέουσα τα λοίσθια χούντα, είχε καλέσει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να επιστρέψει από το Παρίσι για να αναλάβει τα ηνία της χώρας, εκατοντάδες πολίτες όλων των ηλικιών, με πρωτοπόρους τους φοιτητές, ξεχύνονται στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, κυρίως στην οδό Τσιμισκή, συγκροτώντας μία ανεπανάληπτη διαδήλωση με ελληνικές σημαίες και τα συνθήματα «Κάτω η χούντα», «Ελευθερία», «Δημοκρατία» κ.α. 

εφημερίδα Μακεδονία 25-7-1974

 Την άλλη ημέρα, που το ραδιόφωνο μεταδίδει  ότι στις 4,20 τα ξημερώματα επέστρεψε ο Κ.Καραμανλής και ορκίστηκε πρωθυπουργός από τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, οι διαδηλώσεις πανηγυρισμού για την πτώση του μισητού δικτατορικού καθεστώτος επαναλαμβάνονται στους κεντρικούς δρόμους αλλά και τις συνοικίες της πόλης, με το σύνθημα αυτή τη φορά να απελευθερωθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας από τις στρατιωτικές φυλακές Διαβατών αλλά και από το Τμήμα Μεταγωγών.

Πράγματι, στις φυλακές Διαβατών, ήταν έγκλειστοι είκοσι πολιτικοί κρατούμενοι, μέλη της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ, που είχαν συλληφθεί από το δικτατορικό καθεστώς για την αντιστασιακή τους δραστηριότητα και μετά από άγρια βασανιστήρια στην Ασφάλεια, που κράτησαν 33 ημέρες, επρόκειτο να παραπεμφθούν στο έκτακτο στρατοδικείο με τον περιβόητο αναγκαστικό νόμο 509, που προέβλεπε ακόμη και την ποινή του θανάτου. 

εφημερίδα Μακεδονία 27 Ιουλίου 1974

Tα ονόματα

Στις 26 Ιουλίου 1974, αυτοί οι τελευταίοι πολιτικοί κρατούμενοι της Θεσσαλονίκης, αφέθηκαν ελεύθεροι κάτω και από τη λαϊκή απαίτηση, δεδομένου ότι τα συλλαλητήρια πλέον των Θεσσαλονικέων είχαν μεταφερθεί έξω από τις στρατιωτικές φυλακές Διαβατών.

Επρόκειτο για τους: 

Παναγιώτη Ακριτίδη εργάτη, Στέλιο Βασιλείου χρυσοχόο, Γιάννη Βασιλειάδη φοιτητή Οδοντιατρικής, Χρήστο Γαζιάνο οικοδόμο, Αλέκο Γκαγκανιάρα λογιστή, Βασίλη Δεμουρτζίδη φοιτητή Νομικής, Δημήτρη Ιωαννίδη ηλεκτρολόγο, Γρηγόρη Κοκοζίδη αγρότη, Νίκο Καπλάνη φοιτητή οδοντιατρικής, Γεράσιμο Μπετσιμέα οικοδόμο, Ρούλη Νάσκο εργάτη, Πέτρο Οικονόμου φοιτητή Φυσικομαθηματικής, Περικλή Τερζή παρκετοποιό και Κούλη Υψηλάντη φοιτητή Φυσικομαθηματικής.

Την ίδια ημέρα, αφέθηκαν ελεύθεροι από το Τμήμα Μεταγωγών Θεσσαλονίκης όπου κρατούνταν για την ίδια υπόθεση και οι νέοι Αρετή Γιαννούλη φοιτήτρια Οδοντιατρικής, Αντώνης Πρεντάκης, Κώστας Παναγιωτόπουλος  και Γιώργος Μπάρμπας φοιτητές Φυσικομαθηματικής, Τάκης Πετρίδης και Μιχάλης Σαίτης φοιτητές Ιατρικής.  

Κρατούμενοι, στελέχη της παράνομης ΚΝΕ, συλληφθέντες τον Φεβρουάριο του 1974, υπόδικοι με τον αλήστου μνήμης Ν. 509/47, στις στρατιωτικές Φυλακές Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης, τις μέρες που έπεφτε η χούντα. Μεταφορά από το Γεντί  - Κουλέ αφού προηγήθηκαν φρικτά βασανιστήρια επί 33 ημέρες στα υπόγεια της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Από αριστερά, πάνω: Ιωαννίδης Δημήτρης, Γαζιάνος Χρήστος, Βασιλείου Στέργιος, Νάσκος Ρούλης, Βασιλειάδης Γιάννης, Οικονόμου Πέτρος, Ακριτίδης Παναγιώτης, Υψηλάντης Κούλης, Από αριστερά, κάτω: Τερζής Περικλής, Κοκοζίδης Γρηγόρης, Γκαγκανιάρας Αλέκος, Καπλάνης Νίκος, Μπετσιμέας Γεράσιμος, Δεμουρτζίδης Βασίλης.

του Σπύρου Κουζινόπουλου