Ο μύθος της «ανάπτυξης για όλους» και οι τοπικές εκλογές

Το χτύπημα του «Ιανού» ήταν συντριπτικό στην Καρδίτσα. Τρία χρόνια μετά, τα προβλήματα για τον λαό παραμένουν

Ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα από την Περιφέρεια Θεσσαλίας

Το κάλπικο αφήγημα της καπιταλιστικής ανάπτυξης «για όλους», που προωθούν τα αστικά κόμματα και οι εκπρόσωποί τους σε Περιφέρειες και δήμους, ενόψει και των τοπικών εκλογών, καταρρέει και με το παράδειγμα της Θεσσαλίας: Η πολιτική στήριξης των επιχειρηματικών ομίλων από το κράτος σε όλη την κλίμακα «πάει πακέτο» με την ένταση της εκμετάλλευσης, τις εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, τους χαμηλούς μισθούς, την ανεργία, τα περιβαλλοντικά προβλήματα, το ξεπάτωμα των βιοπαλαιστών αγροτών και των μικρών επαγγελματιών.

Ταυτόχρονα, σε μια περιοχή που ο λαός της έχει ζήσει τα τραγικά αποτελέσματα της επιλεκτικής «ανικανότητας» του κρατικού μηχανισμού μετά από πλημμύρες, σεισμούς και πυρκαγιές, αναδεικνύονται οι διαχρονικές ευθύνες κυβερνήσεων, περιφερειακών και τοπικών αρχών για την έλλειψη των απαραίτητων έργων υποδομής και προστασίας, επειδή δεν αποτελούν προτεραιότητα για το κεφάλαιο και γι' αυτό δεν είναι «επιλέξιμα» από την ΕΕ, αφού δεν προσφέρουν την προσδοκώμενη «ανταποδοτικότητα» για τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία

Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία, αν και δεν αποτυπώνουν στο σύνολο τους όρους ζωής και δουλειάς στην περιοχή της Θεσσαλίας, είναι αποκαλυπτικά για το ποιος κερδίζει και ποιος χάνει όλα αυτά τα χρόνια από την πορεία της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην περιοχή:

• Το λαϊκό εισόδημα την περίοδο 2011 - 2019 μειώθηκε από 22% έως 40%, ενώ δέχτηκε και νέο μεγάλο πλήγμα τα δύο τελευταία χρόνια, με την έκρηξη της ακρίβειας, τη φοροληστεία, την εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Παιδείας.
• Η συνολική απασχόληση (μισθωτών, αγροτών, ΕΒΕ) την περίοδο 2000 - 2008 μειώθηκε κατά 8% και την περίοδο 2009 - 2020 κατά 17%, που σημαίνει 250.000 λιγότεροι στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό!
• Η ανεργία στην Περιφέρεια ανερχόταν σε 17,2% το τρίτο τρίμηνο του 2022. Στους νέους φτάνει το 30%, ενώ μόλις το 12% του συνόλου παίρνει επίδομα ανεργίας.
• Το 17% των μισθωτών εργάζονται με μερική απασχόληση, λίγων ωρών ή ημερών εβδομαδιαίως, και άλλο 16% με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
• Την περίοδο 2011 - 2021 μετανάστευσαν στο εξωτερικό ή σε άλλες περιοχές της χώρας πάνω από 26.000 άτομα, πρωτίστως νέοι.
• Την περίοδο 2011 - 2021 έκλεισαν στην Περιφέρεια πάνω από 9.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ οι απασχολούμενοι σε γεωργία, κτηνοτροφία, δασοκομία, αλιεία μειώθηκαν κατά περίπου 30.000. Η φθίνουσα πορεία συνεχίζεται, καθώς χιλιάδες βιοπαλαιστές γεωργοκτηνοτρόφοι ασφυκτιούν λόγω του μεγάλου κόστους παραγωγής, των χαμηλών τιμών παραγωγού, των επανειλημμένων καταστροφών που δεν αποζημιώνονται πλήρως και έγκαιρα από τον ΕΛΓΑ, της καταστροφικής ΚΑΠ και της εκμετάλλευσής τους από βιομηχάνους, μεγαλεμπόρους και τράπεζες.
• Η αγροτική παραγωγή μειώθηκε σε μια σειρά χρήσιμα διατροφικά και βιομηχανικά προϊόντα (μαλακό σιτάρι, τεύτλα, καπνό, βαμβάκι κ.ά.), με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι εισαγωγές.
• Η Θεσσαλία από το 2001 έως το 2021 έχασε 66.000 κατοίκους, 42.000 απ' αυτούς την περίοδο 2011 - 2021, ενώ την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 33,8% ο πληθυσμός άνω των 65 ετών!
• Τα δημόσια νοσοκομεία παραμένουν υποστελεχωμένα, ενώ τα Κέντρα Υγείας στην ύπαιθρο υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα.
• Οσον αφορά τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς, γίνονται γνωστά 200 εργατικά «ατυχήματα» τον χρόνο κατά μέσο όρο (πολλά περισσότερα μένουν στο σκοτάδι), δηλαδή ένα κάθε περίπου 40 ώρες.

Χρήμα με ουρά για τους επιχειρηματικούς ομίλους

Η υπογειοποίηση των γραμμών του ΟΣΕ που διατρέχουν την πόλη της Λάρισας κοστίζει, γι' αυτό και το έργο «βαλτώνει», με συνέπεια να χάνονται ανθρώπινες ζωές

Την ίδια στιγμή, την τελευταία δεκαετία - και όχι μόνο - χρηματοδοτήθηκαν με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) και του Ταμείου Ανάκαμψης (με χρήματα δηλαδή που προέρχονται από τη φοροληστεία των λαών της ΕΕ, μεταξύ τους και του ελληνικού) τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρηματικών ομίλων στις ΑΠΕ και συνολικά στην «πράσινη» μετάβαση, στον Τουρισμό, στον κατασκευαστικό τομέα, στην ιδιωτική Υγεία, στον αγροτοδιατροφικό τομέα κ.α.

Ενδεικτικά, μέσω του ΕΣΠΑ 2014 - 2020 οι μεγάλες επιχειρήσεις της περιοχής έλαβαν ως άμεσες ενισχύσεις πάνω από 120 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, μέσω του «αναπτυξιακού» νόμου 4399/2016 μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις ενισχύθηκαν με πάνω από 380 εκατ. ευρώ.

Είναι ενδεικτικό ακόμα ότι οι πόροι του ΕΣΠΑ 2014 - 2020 στη συντριπτική τους πλειοψηφία, πάνω από το 52%, κατευθύνθηκαν σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ σε βιοπαλαιστές και αυτοαπασχολούμενους μοιράστηκε μόλις το 7% των πόρων.

Αντίστοιχα, το σύνολο των κατασκευαστικών και άλλων έργων της Περιφέρειας εκτελούνται κατά κύριο λόγο από 6-7 μεγάλες εταιρείες, οι οποίες ακριβοπληρώνονται από τα χρήματα του λαού, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα με απευθείας ανάθεση.

Με κριτήριο τις προτεραιότητες των επιχειρηματικών συμφερόντων και σχεδιασμών υλοποιούνται - χρηματοδοτούνται και τα περισσότερα μεγάλα έργα, όπως ο αυτοκινητόδρομος Ε65, η ΠΑΘΕ και άλλα σχετικά με τον κλάδο των Μεταφορών, οι ηλεκτροδοτήσεις γραμμών του ΟΣΕ, το λιμάνι του Βόλου, που χρηματοδοτούνται αδρά.

Πολλά απ' αυτά είναι βεβαίως απαραίτητα στα λαϊκά στρώματα, που τα χρυσοπληρώνουν τόσο για την κατασκευή όσο και για τη χρήση τους. Κριτήριο για την επιλογή αυτών των έργων δεν είναι οι λαϊκές ανάγκες, αλλά η κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων. Είναι η ικανοποίηση του στόχου της αστικής τάξης να παίξει η Θεσσαλία ρόλο «διαμετακομιστικού κέντρου εμπορευμάτων και Ενέργειας» για τα κέρδη της.

Στόχος είναι επίσης να ανταποκριθεί η περιοχή με τις υποδομές της στον αναβαθμισμένο ρόλο που αποκτά στους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, «φιλοξενώντας» αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις σε Λάρισα και Βόλο, όπως και άλλες στρατιωτικές υποδομές.

Εγκληματικές ελλείψεις σε υποδομές για την προστασία του λαού

Στον αντίποδα, όσα έργα αφορούν ακόμα και στοιχειώδεις λαϊκές ανάγκες - αντιπλημμυρικά, αντισεισμικά, αντιπυρικά κ.ά. - είτε «βαλτώνουν» είτε γίνονται αποσπασματικά, και όχι στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού, ενώ δεν θεωρούνται «επιλέξιμα» από την ΕΕ και το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα - ΕΣΠΑ.

Ενδεικτικά, το σύνολο των μέχρι τώρα ενταγμένων έργων του ευρωενωσιακού ΕΣΠΑ 2014 - 2020 είχε προϋπολογισμό πάνω από 2,17 δισ. ευρώ. Τα 550 εκατ. ευρώ (24,3%) προϋπολογίζονταν για τεχνικά έργα και έργα υποδομών, τη δε μικρότερη χρηματοδότηση ανάμεσα στους θεματικούς στόχους είχε ο στόχος «κλιματική αλλαγή - πρόληψη», που παίρνει μόλις 13,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 0,58% της χρηματοδότησης!

Κι αυτό την ώρα που καταγράφονται εγκληματικές ελλείψεις, με ευθύνη κυβερνήσεων και τοπικών αρχών, στα έργα υποδομής για την προστασία από τις φυσικές καταστροφές. Συγκεκριμένα:

• Στην Καρδίτσα, κυρίως στην επαρχία, δεν έχουν γίνει ακόμα οι αποκαταστάσεις των ζημιών από τον «Ιανό», τρία χρόνια μετά, ενώ και τα έργα που προχώρησαν είναι «μπαλώματα». Ο αρχικός προϋπολογισμός της Περιφέρειας για τους δήμους Παλαμά, Σοφάδων και Λίμνης Πλαστήρα περικόπηκε κατά 61% (10,8 εκατ.), ενώ και πριν δεν κάλυπτε όλες τις ζημιές στις περιοχές αυτές. Για την ΠΕ Καρδίτσας έπεσε «ψαλίδι» 35,4 εκατ., για τους δήμους Καρδίτσας, Μουζακίου και Αργιθέας οι αποκαταστάσεις δόθηκαν πακέτο (143 εκατ.) στην ΤΕΡΝΑ και επέλεξε αυτή πού ήταν πιο «πρόσφορο» να κάνει έργα. Παρόμοια είναι η κατάσταση στην περιοχή των Φαρσάλων, ενώ χαρακτηριστικές είναι και οι εικόνες που έχει δημοσιεύσει ο «Ριζοσπάστης» με πλημμυρισμένα χωράφια, σχολεία και δρόμους σε πολλούς δήμους της περιοχής.
• Ανέκδοτο θυμίζει επίσης η αντισεισμική προστασία και θωράκιση, αλλά και η αποκατάσταση των πληγέντων από τον σεισμό της 3ης Μάρτη του 2021. Εκατοντάδες άνθρωποι συνεχίζουν να ζουν σε κοντέινερ στους νομούς Λάρισας και Τρικάλων, ενώ εκατοντάδες σχολεία είναι χτισμένα χωρίς τις σύγχρονες προδιαγραφές. Ενδεικτικά, στον δήμο Λαρισαίων, 57 σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που χαρακτηρίζονται γερασμένα, καθώς έχουν χτιστεί χωρίς αντισεισμικές προδιαγραφές ή με ελάχιστες, ενώ στους βασικούς άξονες του τεχνικού προγράμματος για το 2023 δεν προβλεπόταν ευρώ (ούτε για τη μελέτη) για κατασκευή νέας σχολικής μονάδας στο σεισμόπληκτο Δημοτικό της Φαλάνης, που λειτουργεί με κοντέινερ.
• Για την αντιπυρική προστασία, ενδεικτικά είναι τα όσα έζησαν οι κάτοικοι του νομού Μαγνησίας πριν λίγες βδομάδες. Στον δήμο Βόλου, έκτασης 387 τ.χλμ., με μεγάλο δασικό πλούτο, στρατηγικές υποδομές και μεγάλες βιομηχανικές ζώνες, το ποσό που αξιοποιείται κάθε χρόνο για έργα πυροπροστασίας είναι μόνο 200.000 ευρώ.
• Μεγάλες είναι οι καθυστερήσεις για έργα προστασίας της αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγής, όπως αντιχαλαζικά δίκτυα, αντιπλημμυρικά και άλλα.
• Σοβαρές καθυστερήσεις καταγράφονται ακόμα στα αναγκαία έργα για να αντιμετωπιστεί το υδατικό έλλειμμα της περιοχής.
• Στην ίδια λογική, του «κόστους - οφέλους», δεν έχουν ξεκινήσει έργα όπως αυτό της υπογειοποίησης των γραμμών του ΟΣΕ στην πόλη της Λάρισας, και ενώ η πόλη έχει πληρώσει τα προηγούμενα χρόνια πολύ βαρύ φόρο αίματος. Είναι αμέτρητες οι φορές που οι εκλεγμένοι με ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ επικαλούνταν στα Δημοτικά Συμβούλια το τεράστιο κόστος του έργου, σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν την εγκληματική καθυστέρηση από κυβερνήσεις και διοικήσεις του ΟΣΕ.

Ψήφος για τις ανάγκες του λαού, όχι για τα κέρδη των ομίλων

Το σύνθημα «'Η τα κέρδη τους ή οι ζωές μας» μπορεί και πρέπει να γίνει κριτήριο ψήφου στις προσεχείς τοπικές εκλογές. Δυναμώνοντας το ΚΚΕ, τους συνδυασμούς της «Λαϊκής Συσπείρωσης» σε Περιφέρεια και δήμους, ο λαός της περιοχής θα έχει περισσότερους εκλεγμένους - στήριγμα για τα συμφέροντά του, απέναντι στην ενιαία αντιλαϊκή πολιτική κράτους και κυβερνήσεων, που εξειδικεύεται σε δήμους και Περιφέρεια. Για να παλεύει και να διεκδικεί από καλύτερες θέσεις, να ενισχύεται πανελλαδικά το ρεύμα της αμφισβήτησης και της σύγκρουσης με το σύνολο της αστικής πολιτικής, η οποία παράγει μόνο αδιέξοδα για τον λαό και τις ανάγκες του.

Γ. Π.