«Πανδημία» η εργασιακή εξουθένωση στους υγειονομικούς

 
Απογείωση της επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out), που αγγίζει πλέον 7 στους 10 υγειονομικούς και ακόμα περισσότερους από το νοσηλευτικό προσωπικό, καταγράφει η μελέτη του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ που δημοσιεύτηκε στα μέσα Αυγούστου σε επιστημονικό περιοδικό. Στα δεδομένα που συγκεντρώνει και αναλύει η έρευνα, καθρεφτίζονται η εγκληματική υποστελέχωση των δομών Υγείας, οι μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό, η ακραία εντατικοποίηση, αλλά και η ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση των υγειονομικών κατά την περίοδο της πανδημίας, που έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της και στη «μετά την Covid» εποχή.

Συνολικά, το 69,1% των 1.760 εργαζομένων στον τομέα της Υγείας που πήραν μέρος στην έρευνα (Ιούνης 2023), δηλαδή οι 7 στους 10, δηλώνει ότι παρουσίασε υψηλά επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Οι σχετικοί δείκτες είναι ακόμα υψηλότεροι στο νοσηλευτικό προσωπικό, όπου σε ποσοστό 91,1% καταγράφονται υψηλά και μέτρια επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Δηλαδή, το πρόβλημα αφορά σχεδόν στο σύνολό τους!

* * *

Σύμφωνα επίσης με την έρευνα, τα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης και χαμηλής ικανοποίησης από την εργασία καταγράφηκαν υψηλότερα στην πρόσφατη μέτρηση από ό,τι εν μέσω της πανδημίας. Μπορεί το «κύμα» των μαζικών εισαγωγών, των διασωληνώσεων, των θανάτων ασθενών που νοσούν με Covid-19 να έχει σήμερα υποχωρήσει, ωστόσο ο αντίκτυπός του είναι παρών, αφού δεν έχουν βελτιωθεί στο ελάχιστο οι συνθήκες δουλειάς που οδηγούν το υγειονομικό προσωπικό στα όρια της εξουθένωσης, παρά τα παχιά λόγια και τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης. Αντίθετα, προωθούνται μέτρα που κάνουν την κατάσταση ακόμα χειρότερη, όπως φανερώνουν οι καταγγελίες, ακόμα και οι παραιτήσεις υγειονομικών, την ώρα που οι ανάγκες στις δομές Υγείας αυξάνονται, εξαιτίας των χρόνιων ελλείψεων και των νέων συνταξιοδοτήσεων.

Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η υποστελέχωση είναι ο κρισιμότερος παράγοντας που επιδρά στην εξουθένωση του προσωπικού. Ετσι εξηγείται και γιατί τα ποσοστά του «burn out» και της μη ικανοποίησης από την εργασία είναι μεγαλύτερα στο νοσηλευτικό προσωπικό: Η Ελλάδα διαθέτει μόλις 3,4 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 8,8 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους και όταν οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες κι από αυτήν την αναλογία.

* * *

Η υποστελέχωση βαραίνει διπλά και τριπλά στο, έτσι κι αλλιώς, απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον των δομών Υγείας, που περιλαμβάνει εργασία με βάρδιες, μεγάλο φόρτο και πιεστικές συνθήκες δουλειάς. Στην άθλια κατάσταση που προϋπήρχε στο δημόσιο σύστημα Υγείας, με τις ελλείψεις και τις απανωτές εφημερίες, με τις μετακινήσεις και τα «εντέλλεσθε» για να κλείνουν τρύπες, ήρθε να προστεθεί η έξαρση της πανδημίας, κατά την οποία οι υγειονομικοί χρειάστηκε να ξεπεράσουν κάθε όριο αντοχής για να περιθάλψουν τον λαό, σε καταστάσεις με επείγοντα και πολύ σοβαρά περιστατικά, θέτοντας σε κίνδυνο και τη δική τους υγεία, σε νοσοκομεία με ανεπαρκές προσωπικό, αντιμετωπίζοντας καθημερινά διασωληνώσεις και θανάτους ασθενών. Την ίδια ώρα βέβαια - όπως συνολικά ο λαός - αναγκάστηκαν να ζουν σε καραντίνα και απομόνωση, πολλοί απ' αυτούς αποκλεισμένοι ακόμα και από το στενό οικογενειακό τους περιβάλλον.

Η πρόσφατη μελέτη έρχεται να προσθέσει μια ακόμα επιβεβαίωση της εκρηκτικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί, με ευθύνη της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, στα δημόσια νοσοκομεία και τις υπόλοιπες δομές Υγείας. Η εφημεριακή υπερεξόντωση, οι μετακινήσεις για να «μπαλώνονται» τα μεγάλα κενά, τα συσσωρευμένα οφειλόμενα ρεπό και άδειες, οι καθηλωμένοι μισθοί, είναι μερικές από τις ψηφίδες που συνθέτουν την καθημερινότητα των υγειονομικών, ενώ τα αυξανόμενα φαινόμενα παραιτήσεων νοσοκομειακών γιατρών επιβεβαιώνουν ότι η εργασιακή εξουθένωση χτυπά και τη δική τους πόρτα.

* * *

Τα ευρήματα της μελέτης αλλά και η βάρβαρη πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν υγειονομικοί και ασθενείς είναι αδιάψευστοι μάρτυρες: Ο αγώνας για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και χρηματοδότηση από το κράτος στο ύψος των πραγματικών αναγκών είναι ανάγκη να δυναμώσει με κάθε τρόπο. Για αποκλειστικά δημόσιο, σύγχρονο και δωρεάν σύστημα Υγείας, όπου κάθε υγειονομικός θα προσφέρει δουλεύοντας σε ανθρώπινες συνθήκες και δεν θα βλέπει την κάθε εφημερία του σαν έναν ακόμα «Γολγοθά».