Γεώργιος Βαρλάμος

Ο Γιώργης Βαρλάμος γεννήθηκε το 1922 στην Πάρο. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, με δάσκαλους τους Ο. Αργυρό και Κ. Παρθένη, και χαρακτική (1942 - 1947) με δάσκαλο τον Γιάννη Κεφαλληνό. Συνέχισε, με τη βοήθεια υποτροφίας, τις σπουδές του στο Παρίσι, στην Ecole des Beaux-Arts, ζωγραφική, και στο College Technique Estienne, χαρακτική, όπου και ειδικεύτηκε στην τέχνη του βιβλίου και ιδιαίτερα στη χάραξη γραμματοσήμων.

Τα χρόνια της Κατοχής, ως φοιτητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, οργανώθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Εδεσε τη ζωή του με το ΚΚΕ έως το τέλος της ζωής του.

Είχε τη μεγάλη τύχη να είναι ένας από τους εκλεκτότερους μαθητές του χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνού. Ο Κεφαλληνός επέλεξε ο ίδιος, ως συνεργάτες, τους «μαθητές» του στο Εργαστήρι Χαρακτικής της Σχολής, Λουίζα Μοντεσάντου, Γιώργη Βαρλάμο και Νίκο Δαμιανάκη, που εργάσθηκαν συλλογικά για τρία χρόνια και δημιούργησαν ένα μοναδικό έργο, μέγιστης εικαστικής αξίας παγκόσμια, πιστή, χαρακτική αποτύπωση δέκα λευκών ληκύθων του 5ου π.Χ. αιώνα, από την Αττική, το λεύκωμα «Δέκα Λευκαί Αττικαί Λήκυθοι».

Ο Γιώργης Βαρλάμος αγάπησε και μελέτησε όσο κανείς τη φύση και τους νόμους της τυπογραφίας και του βιβλίου.

Διακρίθηκε διεθνώς για την επιμέλεια βιβλίων και λευκωμάτων. Επιμελήθηκε, εικονογράφησε και σχεδίασε πληθώρα εξώφυλλων πολλών βιβλίων, με πολλά ένθετα χαρακτικά του.

Συνεργάσθηκε με πρωτοπόρους καλλιτέχνες και διανοητές. Εικονογράφησε με τη χαρακτική του μεγάλους ποιητές και λογοτέχνες.

Υπηρέτησε με πάθος τη χαρακτική, γιατί τη θεωρούσε «δημοκρατική τέχνη», που με αυτή το έργο τέχνης μπορεί να είναι προσιτό στους εργαζόμενους, να είναι πάντα πρωτότυπο χωρίς να είναι μοναδικό.

Η συνεπής πολιτική θέση και στάση του, του κόστισε την απόρριψη των αιτήσεών του για εκλογή του ως καθηγητή Χαρακτικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, επί τρεις μάλιστα φορές.

Εργάσθηκε για την «έξοδο» της Τέχνης από τα σαλόνια και με την ακούραστη δουλειά του πάλεψε για τη συμπόρευση της Τέχνης με τις ανάγκες, τα δικαιώματα, τους κοινωνικούς και απελευθερωτικούς αγώνες του λαού.

Συμμετείχε με άλλους καλλιτέχνες στους αγώνες για την επαγγελματική κατοχύρωση των καλλιτεχνών, έδωσε συλλογικές μάχες για το δυνάμωμα του μαζικού πολιτιστικού κινήματος, ήταν παρών με το έργο του ως καλλιτέχνης στις μεγάλες στιγμές του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

Το 1973, η δικτατορία αποφάσισε να χρηματοδοτήσει με μηνιαίο μισθό 100 καλλιτέχνες για να οικοδομήσει πολιτιστικό προφίλ. Ο Γιώργης Βαρλάμος ήταν ένας από αυτούς που αρνήθηκαν αυτή τη χρηματοδότηση.

Η διεθνώς αναγνωρισμένη αφίσα που φιλοτέχνησε ο Γιώργης Βαρλάμος το 1981 για λογαριασμό του ΚΚΕ

Ηταν υποψήφιος βουλευτής Επικρατείας του ΚΚΕ, σε πολλές εκλογικές μάχες. Οι αφίσες του, όποτε το κίνημα το ζητούσε, αποτελούν σημαντικές παρακαταθήκες, με κορύφωση την αφίσα του ΚΚΕ το 1981, κατά της ένταξης της χώρας μας στην (τότε) ΕΟΚ, αφίσα που αποκάλυπτε, με τον πιο απλό και ευρηματικό τρόπο, το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο».

Για πολλά χρόνια, από το 1991 έως το τέλος της ζωής του, βοήθησε στην καλλιτεχνική επιμέλεια των βιβλίων του εκδοτικού οίκου του ΚΚΕ, της «Σύγχρονης Εποχής».

Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, ο Γιώργης Βαρλάμος άφησε στο Κομμουνιστικό Κόμμα παρακαταθήκη το έργο του και την επιθυμία του να μαθαίνουν οι νέοι καλλιτέχνες από αυτό.

Αριστερά στο κολάζ το εξώφυλλο της διαθήκης του Γιώργη Βαρλάμου σχεδιασμένο από τον ίδιο. Δεξιά απόσπασμα από τη χειρόγραφη διαθήκη του.

Η διαθήκη του κομμουνιστή Γιώργη Βαρλάμου

«Στην Αθήνα σήμερα 30 Μάρτη 2012 στην κατοικία μου που βρίσκεται στην οδό Λεάγρου 23 (Δήμος Αθηναίων) εγώ, ο Γεώργιος Βαρλάμος του Δημητρίου και της Μαργαρίτας, που υπογράφω παρακάτω

Με τον τρόπο αυτό επιθυμώ να στηρίξω το κόμμα μου, του οποίου είμαι μέλος σχεδόν 70 χρόνια, στο δύσκολο και ηρωικό αγώνα που δίνει για την υπεράσπιση των συμφερόντων του λαού, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Το ΚΚΕ εκπροσωπεί και ενσαρκώνει τη φιλοσοφία και κοσμοθεωρία που και ο ίδιος επέλεξα να στηρίξω και να υπηρετήσω με όλες μου τις δυνάμεις και με τον τρόπο ζωής μου μέσα από τη συλλογική δράση. Ετσι θεωρώ ότι ολοκληρώνω κι εγώ την προσφορά μου στο μεγάλο και δίκαιο αγώνα για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλου του εργαζόμενου λαού από τα δεσμά της ταξικής σκλαβιάς, αγώνα που με διήγειρε και με συνεπήρε από τα νεανικά μου χρόνια και εξακολουθεί να φλογίζει την καρδιά μου μέχρι και σήμερα».

«Χειμώνας», έγχρωμη ξυλογραφία

 

"Στο εργοτάξιο". Ακριλικό σε πανί.

«Κίτρινα Αγριολούλουδα», 1981

 

«Η Ακρόπολη», λιθογραφία