Στην Άγκυρα ο Γ. Γεραπετρίτης για τις ΝΑΤΟικής κοπής διευθετήσεις

Στην Άγκυρα βρίσκεται ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, για «επίσκεψη εργασίας» και συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, καθώς επιταχύνονται οι διεργασίες στα Ελληνοτουρκικά.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανέφερε χθες ότι η υπουργική συνάντηση έρχεται σε συνέχεια της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους και, βασικά, όσων συμφωνήθηκαν εκεί.

Θυμίζουμε ότι τότε κατέληξαν σε έναν «οδικό χάρτη» ο οποίος προβλέπει:

1. «Πολιτικό Διάλογο» με ευθύνη των υπουργών Εξωτερικών. Η βασική κατεύθυνση τέθηκε από τον ίδιο τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος σε δηλώσεις του σημείωσε ότι σε αυτό το επίπεδο «θα τεθούν τα σημαντικά, τα βαριά γεωπολιτικά ζητήματα, με σημαντικότερο (...) την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών». Σκοπός, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι «να μπούμε στον πυρήνα της βασικής μας διαφοράς» και «εφόσον καταφέρουμε να συμφωνήσουμε, να πάμε στη Χάγη». «Οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί να συνεπάγεται κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις που μπορεί να αποτελούν την αφετηρία της διαπραγμάτευσης», πρόσθεσε, σε μια τοποθέτηση που ανοίγει επικίνδυνους δρόμους σε ό,τι αφορά τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

2. «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» (ΜΟΕ) μεταξύ των υπουργείων Άμυνας των δύο χωρών, που έχουν τη δική τους, διακριτή διαδρομή, με ισχυρή αμερικανοΝΑΤΟική παρέμβαση για το ξεπέρασμα των προβλημάτων που παρουσιάζονται στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Το επίδικο - ειδικά τώρα που κλιμακώνεται η κόντρα με τη Ρωσία - είναι η ΝΑΤΟική συνοχή, με ό,τι ανταλλάγματα προσφέρονται γι' αυτό στην Τουρκία από ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, μέσω και της διαπραγμάτευσης που ούτως ή άλλως «εποπτεύουν» στα Ελληνοτουρκικά.

3. «Θετική Ατζέντα». Αφορά μέτρα τα οποία συζητιούνται κυρίως στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών, με χρόνο έναρξης το 2010 και τελευταία συνεδρίαση το 2016, με την υπογραφή αριθμού συμφωνιών για θέματα οικονομίας, Ενέργειας, Τουρισμού κ.ά. προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων στις δύο χώρες. Στόχος των κυβερνήσεων Ελλάδας και Τουρκίας είναι το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) να γίνει στη Θεσσαλονίκη πριν το τέλος του έτους, με τη συμμετοχή των Μητσοτάκη - Ερντογάν, των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας των δύο χωρών και υπουργών από τα λεγόμενα «οικονομικά» υπουργεία, ώστε να κλείσουν συμφωνίες για παραπέρα επιτάχυνση της διμερούς οικονομικής συνεργασίας.

Ο ίδιος ο Π. Μαρινάκης είπε χθες ότι κατά τις συνομιλίες τους οι δύο υπουργοί θα εστιάσουν «σε ζητήματα που αφορούν τις διμερείς σχέσεις και τις περιφερειακές εξελίξεις». Επιπλέον, θα συζητηθεί η προετοιμασία της σχεδιαζόμενης συνάντησης του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, από 18 έως 20 Σεπτέμβρη, αλλά και η διοργάνωση του ΑΣΣ.

Παραπέρα, ισχυρίστηκε ότι «είναι ουσιαστικά μία και μοναδική η διαφορά η οποία συζητείται με την Τουρκία, ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, και καμία άλλη». Στο μεταξύ, βέβαια, η τουρκική αστική τάξη και η κυβέρνησή της βάζουν σταθερά στο τραπέζι του παζαριού το σύνολο των διεκδικήσεών τους.

Μεταξύ άλλων, τις «γκρίζες ζώνες» και την αμφισβήτηση της ελληνικότητας νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, το δικαίωμα των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, την πλήρη ή μερική αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου, τον περιορισμό των χωρικών υδάτων (κυριαρχίας) κάτω από το όριο των 12 ν.μ. που προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, τη μείωση του ελληνικού εναέριου χώρου, που έχει καθοριστεί στα 10 ν.μ. από το 1931, τις αρμοδιότητες του FIR Αθηνών για τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, την αλλαγή του πλαισίου που ισχύει για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην περιοχή κ.ο.κ.

Άλλωστε, από το 2002 που ξεκίνησαν οι λεγόμενες «διερευνητικές» και κατά τη διάρκεια των 64 γύρων που ακολούθησαν, η τουρκική πλευρά έθεσε το συνολικό πακέτο των δικών της διεκδικήσεων, ενώ παζαρεύτηκε το εύρος των χωρικών υδάτων με διάφορες παραλλαγές. Π.χ. η Αθήνα πρότεινε κλιμακωτή επέκταση 6, 8, 9 και 12 ν.μ. ανάλογα με την περιοχή, ενώ η Αγκυρα προέκρινε αλλού 6 ν.μ. και αλλού 12 ν.μ.

Νεότερα σενάρια, όπως π.χ. στην εφημερίδα «Δημοκρατία», λένε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη προτείνει την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων από τα 6 στα 10 ν.μ. στο Αιγαίο, με αντάλλαγμα η ελληνική κυβέρνηση να αποδεχθεί ότι η Ρόδος και το Καστελόριζο έχουν μηδενική ΑΟΖ, ενώ η ΑΟΖ των παρακείμενων νήσων (Κάρπαθος, Κάσος, ανατολικές ακτές της Κρήτης) θα έχει συμφωνημένη, περιορισμένη επήρεια επί της ΑΟΖ.

Υπάρχει άλλωστε προηγούμενο, καθώς στην πολυδιαφημισμένη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου για τον καθορισμό ΑΟΖ, η μερική οριοθέτηση με άξονες τον 26ο και τον 28ο Μεσημβρινό εξαιρεί το Καστελόριζο και τη μισή Ρόδο, δίνοντας αέρα στις τουρκικές διεκδικήσεις στην περιοχή. Επίσης, η οριοθέτηση δεν καθορίστηκε με βάση τη «μέση γραμμή» αλλά τα όρια μετακινήθηκαν βορειότερα, ικανοποιώντας την απαίτηση της αιγυπτιακής κυβέρνησης και οδηγώντας σε μειωμένη επήρεια ακόμα και του μεγαλύτερου ελληνικού νησιού, της Κρήτης.