Μια οφειλόμενη απάντηση για τα «πολυδιαφημισμένα» ΑΕΙ της Κύπρου

Αρκετή συζήτηση γίνεται τελευταία για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της Κύπρου, που εμφανίζεται ως παράδειγμα προς μίμηση στην Ελλάδα, με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης για την απελευθέρωση της δυνατότητας ίδρυσης ιδιωτικών - μη κρατικών ΑΕΙ.

Ας δούμε μια εικόνα από τη συνύπαρξη δημόσιων και ιδιωτικών - μη κρατικών ΑΕΙ της Κύπρου για να καταλάβουμε τι διαφημίζουν...

Οτι στα δημόσια ΑΕΙ της Κύπρου το κόστος σπουδών είναι στο «θεό»;

Ενδεικτικά, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου καταβάλλονται δίδακτρα για προγράμματα πτυχίου που προσφέρονται σε ξένη γλώσσα (3.000 ευρώ κοστίζουν τα ξενόγλωσσα), ενώ σε όλα τα δημόσια πανεπιστήμια καταβάλλονται δίδακτρα για τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά προγράμματα. Το κόστος για τα μεταπτυχιακά στο δημόσιο είναι κατά μέσο όρο 5.000 ευρώ.

Η φοιτητική μέριμνα είναι ανύπαρκτη, οι φράσεις δωρεάν σίτιση, συγγράμματα, αναλώσιμα είναι άγνωστες για τους φοιτητές, ενώ σε ό,τι αφορά τη στέγαση, οι φοιτητές για να μείνουν στις ελάχιστες φοιτητικές εστίες πληρώνουν νοίκι. Ενδεικτικά, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου τα δωμάτια που προσφέρονται είναι 208 στο σύνολο των 7.000 περίπου φοιτητών και κοστίζουν 120 - 160 ευρώ/μήνα, ενώ για όσους μένουν εκτός εστιών η λύση πρέπει να αναζητηθεί στα πανάκριβα ενοίκια της περιοχής (από 450 ευρώ για μια γκαρσονιέρα!).

Μόνο το κόστος διαβίωσης είναι κοντά στα 1.000 ευρώ τον μήνα...

Οτι στα δημόσια ΑΕΙ της Κύπρου επεκτείνονται η υποβάθμιση και η εμπορευματοποίηση;

Τα δημόσια ΑΕΙ «ψάχνουν» έσοδα, είτε με «εμπορική αξιοποίηση» των χώρων που έχουν στην ιδιοκτησία τους είτε αναζητώντας «χορηγούς», με αποτέλεσμα την υποβάθμιση των υποδομών, των παροχών, της ίδιας της παρεχόμενης γνώσης.

Ενδεικτικά, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ένα εκ των τριών δημόσιων πανεπιστημίων, χρηματοδοτείται κατά 41% με ίδια έσοδα, δηλαδή με τους χρηματοδότες που βρίσκει το ίδιο. Ετσι, χώροι εντός της πανεπιστημιούπολης, αντί να αξιοποιηθούν για τις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, φοιτητικής μέριμνας κ.λπ., παραχωρήθηκαν σε ιδιώτες για να... ανοίξουν το λεγόμενο «εμπορικό κέντρο του πανεπιστημίου», που περιλαμβάνει κομμωτήριο, καφετέριες, παράρτημα τράπεζας, εμπορικά καταστήματα κ.ά. Βέβαια, το ιατρείο της πανεπιστημιούπολης, το οποίο υπολειτουργεί γιατί είναι υποστελεχωμένο και έχει σοβαρές ελλείψεις ακόμα και σε αναλώσιμα, δεν έτυχε της ίδιας προσοχής...

Οσον αφορά στις διάφορες «ευγενείς» χορηγίες... Δεν αρκούνται στο ότι οι διάφοροι «ευεργέτες» αξιοποιούν τις υποδομές, το ερευνητικό δυναμικό και φυσικά τη «σφραγίδα» του πανεπιστημίου (ενδεικτικά μόνο στο Πανεπιστήμιο Κύπρου «τρέχουν» 370 ερευνητικά προγράμματα σε σύμπραξη με ιδιώτες), αλλά το «Κέντρο Καριέρας» (Career Center) του πανεπιστημίου παίζει και ρόλο «διευθυντή προσωπικού»! Αποκαλυπτικό είναι ότι για λογαριασμό γνωστής ασφαλιστικής εταιρείας, το «Κέντρο Καριέρας» του πανεπιστημίου αναζητούσε προσωπικό από τους φοιτητές για να καλυφθούν οι «κενές θέσεις» που προέκυψαν, γιατί οι εργαζόμενοι πραγματοποιούσαν απεργία!

Αντίστοιχα, τμήματα με μικρή ερευνητική δραστηριότητα δεν θεωρούνται κερδοφόρα, υποχρηματοδοτούνται και κινδυνεύουν με κλείσιμο και συγχωνεύσεις.

Αποκαλυπτικό είναι το παράδειγμα του Παιδαγωγικού στο ίδιο πανεπιστήμιο. Ο φορέας πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών έχει ως κριτήριο αξιολόγησης των τμημάτων την προϋπόθεση το 70% του διδακτικού προσωπικού να είναι καθηγητές μέλη ΔΕΠ και το 30% να είναι «ειδικοί επιστήμονες». Στο Παιδαγωγικό δεν καλυπτόταν το ποσοστό για τους καθηγητές μέλη ΔΕΠ και το πανεπιστήμιο δεν δεχόταν να προχωρήσει σε προσλήψεις καθηγητών λόγω κόστους. Η «λύση» που σκέφτηκαν για να «πιάσουν» τον στόχο της αξιολόγησης, χωρίς το «κόστος» πρόσληψης καθηγητών ήταν να αλλάξει το πρόγραμμα σπουδών, να μειωθούν τα μαθήματα και να γίνονται κοινά κάποια μαθήματα της προ-δημοτικής και της δημοτικής εκπαίδευσης (που αποτελούν ξεχωριστά προγράμματα σπουδών). Αυτό στη συνέχεια είχε το αποτέλεσμα να χρειαστεί να μειώσουν τον αριθμό των εισακτέων φοιτητών, ώστε να χωράνε στα αμφιθέατρα!

Πως η αξία των πτυχίων αντιστοιχίζεται με «ό,τι πληρώνεις»;

Τα ακριβοπληρωμένα πτυχία, είτε των δημόσιων είτε των ιδιωτικών ΑΕΙ, στην Κύπρο, είναι χρήσιμα για «κορνίζα»... ή για να συνεχίσεις τον μαραθώνιο συγκέντρωσης «προσόντων», δηλαδή μεταπτυχιακών, σεμιναρίων κ.λπ., φυσικά επί πληρωμή, μήπως και... μπορέσεις να εργαστείς σε αυτό που σπούδασες.

Ας δούμε δύο ενδεικτικά παραδείγματα. Οι πτυχιούχοι της Νομικής, μετά την περάτωση της άσκησής τους - η οποία δεν εντάσσεται στο πτυχίο - είναι υποχρεωμένοι, ως δικηγόροι πλέον, κάθε χρόνο να παρακολουθούν έναν αριθμό ωρών σεμιναρίων, τα οποία πληρώνουν και αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορούν να διατηρούν και να ανανεώνουν την άδεια άσκησης του επαγγέλματος, που έχει «αξία» ένα ολόκληρο έτος!

Οι πτυχιούχοι της Ψυχολογίας δεν έχουν κανένα απολύτως επαγγελματικό δικαίωμα! Ο προπτυχιακός τετραετής κύκλος σπουδών στην Ψυχολογία δεν είναι επαγγελματικά κατοχυρωμένος και αναγνωρισμένος αλλά αποτελεί κυριολεκτικά μόνο ένα εισιτήριο για τις μεταπτυχιακές σπουδές. Προκειμένου να γίνει εγγραφή στον Σύνδεσμο Ψυχολόγων είναι απαραίτητη η κατοχή το ελάχιστο διετούς μεταπτυχιακού τίτλου. Μάλιστα, καταλήγει πολύ «ακριβή ενασχόληση» η συνέχιση των σπουδών στο συγκεκριμένο επάγγελμα, αφού ορισμένες περιζήτητες κατευθύνσεις, όπως η Κλινική Ψυχολογία, προσφέρονται ως μεταπτυχιακό μόνο στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, με τα δίδακτρα να αγγίζουν τα 30.000 ευρώ!

Το πανεπιστήμιο που «διαφημίζουν» είναι απέναντι στις ανάγκες των φοιτητών

Το 70% όσων φοιτούν στην Κύπρο είναι στα ιδιωτικά ΑΕΙ της χώρας. Οχι γιατί αυτή ήταν η πρώτη τους επιλογή φυσικά αλλά γιατί αποκλείστηκαν από το δημόσιο πανεπιστήμιο. Και αυτοί που λένε ότι τάχα μου δήθεν κόπτονται να μην μπαίνουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση φοιτητές που έγραψαν στις εισαγωγικές εξετάσεις κάτω από την «ελάχιστη βάση», δεν έχουν κανένα πρόβλημα αν οι ίδιοι φοιτητές εφόσον το αντέχει η τσέπη τους σπουδάσουν το αντικείμενο που επιθυμούν σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο.

Πάντως, το ύψος των διδάκτρων δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο καθώς αγγίζει κατά μέσο όρο τα 10.000 ευρώ ετησίως... Μάλλον όλοι αυτοί αναφέρονται στο καλό που κάνει η ύπαρξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων στους μεγάλους επιχειρηματίες - ιδιοκτήτες αυτών και στις τράπεζες, οι οποίοι καταφέρνουν μεγάλα κέρδη ξεζουμίζοντας τη λαϊκή οικογένεια και χρεώνοντάς την με φοιτητικά δάνεια.

Το υπόλοιπο 30% που σπουδάζει στα δημόσια ΑΕΙ, σηκώνει το βάρος της υποχρηματοδότησης, που φορτώνεται στις πλάτες των φοιτητών και των οικογενειών τους, οι οποίοι πληρώνουν αυτοί την έλλειψη των συγγραμμάτων, την έλλειψη θέσεων, καθηγητών και τμημάτων, καθώς και την ανεπάρκεια των φοιτητικών εστιών, που αποκλείουν την πρόσβαση σε ένα δωρεάν, σύγχρονο πανεπιστήμιο που θα καλύπτει τις ανάγκες της εποχής.

Για όλους τους αποφοίτους, δημόσιων και ιδιωτικών ΑΕΙ, αποδεικνύεται ότι η διεύρυνση της αγοράς πτυχίων με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων σημαίνει πιο ακριβές σπουδές, υποβάθμιση της αξίας των πτυχίων, κατηγοριοποίηση πτυχίων και αποφοίτων με πτυχία πολλών ταχυτήτων.

Αρτεμις ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Γραμματέας της ΟΒ Κύπρου της ΚΝΕ