"Ανώνυμη Εταιρεία Τηλεγραφικών Κατασκευών Ζίμενς και Χάλσκε"

"Aίμα και κομπίνες"

Σαν σήμερα, 1 Οκτώβρη 1847, ιδρύεται η "Ανώνυμη Εταιρεία Τηλεγραφικών Κατασκευών Ζίμενς και Χάλσκε" ("Τelegraphen-Bauanstalt von Siemens & Halske AG") από τον μηχανικό και εφευρέτη Βέρνερ Ζίμενς και τον μηχανικό Γιόχαν Χάλσκε. Σκοπός της ήταν η κατασκευή τηλεγραφικών εγκαταστάσεων και ηλεκτρικού εξοπλισμού.

Γρήγορα άρχισε να απλώνει τηλεγραφικές γραμμές μέσα στη Γερμανία. Κατασκεύασε την πρώτη τηλεγραφική γραμμή από το Βερολίνο στην Φρανκφούρτη το 1848, μια απόσταση 500 χιλιομέτρων. Το 1850 άνοιξε τα πρώτα γραφεία της στο εξωτερικό, στο Λονδίνο. Καθώς η εταιρεία μεγάλωνε κι έκανε μαζική παραγωγή, ο Χάλσκε, που δεν συμφωνούσε με αυτήν την επέκταση, αποσύρθηκε το 1867, αφήνοντας τον έλεγχο στα αδέλφια Ζίμενς και στους απογόνους τους.

Με την βοήθεια του Γερμανικού ιμπεριαλισμού και μιλιταρισμού, η εταιρεία εξελίχθηκε σε κορυφαία δύναμη. Καθώς προχωρούσε έσβηνε τον ανταγωνισμό,πραγματοποιώντας συγχωνεύσεις με άλλες εταιρείες που οδηγούσαν σε επέκταση της σε νέους κλάδους.

Τα κέρδη της εταιρείας ,που ήδη είχε κατακτήσει προνομιακή θέση και ουσιαστικά είχε γίνει μονοπώλιο σε πολλούς κλάδους, εκτοξεύτηκαν με την άνοδο των ναζί στην εξουσία. Οι ναζί κατήργησαν ακόμα και τα τυπικά προσχήματα για μίζες και πρόσφεραν στην εταιρεία (όπως και σε όλες τις άλλες) το τσάκισμα των συνδικάτων, έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να μην μπορούν να αντιδράσουν.

Τα κέρδη μεγάλωσαν ακόμα περισσότερο με την έναρξη του πολέμου. Η Ζήμενς εβγαλε τεράστια κέρδη απο συμβόλαια με το ναζιστικό καθεστώς, όχι μόνο για τον πόλεμο. Τα στρατόπεδα θανάτου των ναζί, όπως αυτά του Άουσβιτς και Μπούχενβαλτ, στα οποία δολοφονήθηκαν εκατομμύρια αθώοι, ήταν μια τεράστια κερδοφόρα επιχείρηση για την εταιρεία, που είχε αναλάβει όλα τα μηχανήματα, την συντήρηση κ.α.

Στο Μπούχενβαλντ, οι θάλαμοι αερίων έχουν το logo της εταιρείας. Τα στρατόπεδα θανάτου τροφοδότησαν την εταιρεία,με δεκάδες χιλιάδες φυλακισμένους πολέμου στα εργοστάσιά της. Τα εργοστάσια αυτά λειτουργούσαν με την βοήθεια των Ες-Ες του Χίμλερ. Η Ζήμενς είχε δραστηριότητες σε όλες τις κατεχόμενες απο τους ναζί χώρες της Ευρώπης και ήταν βασική δύναμη υποστήριξης του ναζισμού. Πχ Ο Ι.Βουλπιώτης, αντιπρόσωπος Zήμενς της περίοδο της Κατοχής στην Ελλάδα,

είχε πρωταγωνιστικό ρόλο ακόμα και στην ίδρυση των 'Ελληνικών Ες-Ες, των εγκληματικών ταγμάτων ασφαλείας.

Μετά το τέλος του πολέμου, ο επικεφαλής του ομίλου Χέρμαν φον Ζίμενς φυλακίστηκε για..δύο χρόνια. Η εταιρεία, με την βοήθεια των Αγγλοαμερικανών, ξεπλύθηκε και συνέχισε τις

δραστηριότητες της.

Στη διάρκεια της δεκαετίας του '50 επεκτάθηκε στην ηλεκτρική αγορά της Ευρώπης και των υπερατλαντικών χωρών, έτσι ώστε από τη δεκαετία του '60 να είναι μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο. Μέχρι σήμερα η εταιρεία παραμένει ηγετική δύναμη στην παγκόσμια αγορά.

Στην Ελλάδα, έχει ιστορία 100 χρόνων. Μόνο απο τον πόλεμο και μετά, η εταιρεία και οι Ελληνικές αρχές έχουν εμπλακεί σε τρείς μεγάλες υποθέσεις με κατηγορίες η καταδίκες για διαφθορά:

Το 1955, με κυβέρνηση Παπάγου, η εταιρεία ήγειρε νέες απαιτήσεις για τεχνική συμπαράσταση ειδικών που θα επιβάρυνε σοβαρά το ελληνικό Δημόσιο, αλλά και αναπροσαρμογή τιμών ενός διαγωνισμού που είχε διενεργηθεί το 1953.

Η κυβέρνηση Παπάγου και ο τότε υπουργός Καραμανλής αρνήθηκαν και ο Βουλπιώτης (που συνέχιζε να είναι αντιπρόσωπος της εταιρείας στην Ελλάδα) έστειλε επιστολή στον Παπάγο και ισχυρίστηκε ότι ο υφυπουργός Παπακωνσταντίνου δεν υπέγραφε την σύμβαση γιατί του ζητούσε εκβιαστικά 100.000 δολάρια για να συναινέσει στην υπογραφή της. Έγιναν δικαστήρια και ο Βουλπιώτης καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμιση.

Η δεύτερη φορά ήταν το 1989,όταν η κυβέρνηση Τζανετάκη ακύρωσε σύμβαση που είχε υπογράψει ο ΟΤΕ πριν αναλάβει και η οποία προέβλεπε προμήθεια 470.000 ψηφιακών συσκευών, με απευθείας ανάθεση από τη Ζήμενς, έναντι 32,5 δις δραχμών. Η ακύρωση έγινε μετα απο εισαγγελική παρέμβαση και ο Τόμπρας, πρόεδρος του ΟΤΕ, παραιτήθηκε.

Όμως, τον Νοέμβρη του 1989 η οικουμενική, με τον Ζολώτα πρωθυπουργό, υπογράφει νέα σύμβαση με τη Ζήμενς για αγορά ψηφιακών δικτύων (4,5 δις δρχ) και αργότερα και νέα σύμβαση για τις ψηφιακές συσκευές (27 δις δρχ, παρόμοιο ποσό με την πρώτη σύμβαση που ακυρώθηκε). Το 1992, επι Μητσοτάκη, γίνεται εισαγγελική έρευνα, ασκούνται διώξεις κατά διοικητών του ΟΤΕ και του Σ. Κόκκαλη, όμως τίποτα δεν αποδείχθηκε. Το 1993 εκδίδεται απαλλακτικό βούλευμα από το συμβούλιο Εφετών.

H τρίτη περίπτωση είναι η υπόθεση των "μαύρων ταμείων" την δεκαετία του 2000, όταν αποκαλύφθηκε ότι η εταιρεία δωροδόκησε με συνολικό ποσό 1,3 δισ ευρώ πολιτικούς, κρατικούς λειτουργούς κ.α σε μια σειρά απο χώρες, για να εξασφαλίζει συμβάσεις με ευνοικούς όρους.

Στην Ελλάδα, ο κύριος διαχειριστής των χρημάτων αυτών ήταν ο

τότε διευθύνων σύμβουλος της Ζήμενς Ελλάδος, Μιχάλης Χριστοφοράκος, ο οποίος διέφυγε στην Γερμανία το 2007 και δικάστηκε εκεί, ενώ εντάλματα έκδοσής του στην Ελλάδα απορρίφθηκαν από την γερμανική Δικαιοσύνη.

Η δίκη ξεκίνησε 11χρόνια μετά την έναρξη της έρευνας (2017). Το 2019 ανακοινώθηκαν οι ποινές. Τελικά, με απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου, κρίθηκε ότι μεγάλος αριθμός αξιοποίνων πράξεων έχουν υποπέσει σε παραγραφή.

Είναι η ιστορία, παρόμοια με την ιστορία άλλων συμβόλων της "επιχειρηματικότητας", του καπιταλισμού, πέρα απο ονόματα και μορφές.