Η στάση των κομμουνιστών απέναντι στο δημόσιο αγαθό της Υγείας

 «Η επιδημία του κορονοϊού», γράφαμε σε σχετικό άρθρο πριν λίγες μέρες, «αναδεικνύει την ολοκληρωτική γύμνια του καπιταλιστικού συστήματος. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι σε ένα σύστημα που βασίζεται στο κέρδος- όπου η επιστημονική έρευνα, Πρόνοια και η Υγεία αποτελούν πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο – η υγεία των εργαζόμενων και των λαϊκών στρωμάτων βρίσκεται σε μόνιμο κίνδυνο».

Το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19 επαναφέρει με τον πλέον εμφατικό τρόπο στην επικαιρότητα το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ των δυο εκ διαμέτρου αντίθετων κοινωνικοοικονομικών συστημάτων, του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Ένα αγεφύρωτο χάσμα που εύλογα αποτυπώνεται και στην διαφορετική αντιμετώπιση του ζητήματος της Υγείας του ανθρώπου.

 Ποια είναι, λοιπόν, η στάση των κομμουνιστών απέναντι στο ζήτημα της Υγείας; Για τι είδους σύστημα Υγείας παλεύουν οι κομμουνιστές και όλοι όσοι αντιλαμβάνονται την υγεία ως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου και όχι εμπόρευμα;

Οι κομμουνιστές, λοιπόν, παλεύουν για ένα σύστημα Υγείας:

— Δημόσιο και δωρεάν, οργανωμένο στη βάση της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και του κεντρικού σχεδιασμού. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ένα σύστημα που δεν θα κοστίζει στον ασφαλισμένο (τον εργαζόμενο, τον συνταξιούχο, κλπ), στον κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτου ηλικίας. Ένα σύστημα που για να νοσηλευτείς, ή να κάνεις κάποια εξέταση, δεν θα χρειάζεται να βάλεις το χέρι στην τσέπη.

— Καθολικά προσβάσιμο για το σύνολο του λαού, απ’ όπου δεν εξαιρείται κανείς! Ένα σύστημα στο οποίο θα παρέχει πρόσβαση και υπηρεσίες σε όλους χωρίς καμία απολύτως διάκριση. Όπου θα έχουν την ίδια υψηλού επιπέδου φροντίδα ο καθηγητής πανεπιστημίου και ο χειρονακτικός εργάτης, ο κάτοικος της πόλης και ο κάτοικος της υπαίθρου, ο μαύρος και ο λευκός, ο νέος και ο ηλικιωμένος, ο έλληνας και ο αλλοδαπός, κλπ.

— Σύγχρονο, που θα ενσωματώνει όλα τα επιτεύγματα της ιατρικής επιστήμης και της τεχνολογίας προς όφελος των μαζών και όχι μόνο όσων έχουν «γερό πορτοφόλι» όπως συμβαίνει στον καπιταλισμό.

— Απαλλαγμένο πλήρως από κάθε είδους επιχειρηματική δραστηριότητα. Διότι, όπως προείπαμε, η υγεία δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι αντικείμενο αγοραπωλησίας. Διότι, έχοντας ως μοναδικό κριτήριο το κέρδος, το κεφάλαιο βλέπει τον τομέα της Υγείας ως πεδίο κερδοφορίας.

    Το κεφάλαιο, άλλωστε, είναι γνωστό, δεκάρα τσακιστή δε δίνει για την υγεία των εργαζόμενων. Ισχύουν στο ακέραιο τα όσα έγραφε σχετικά ο Μαρξ στο «Κεφάλαιο» πριν 153 χρόνια:

    «Το κεφάλαιο, όμως, με το απεριόριστα τυφλό πάθος του και με την πείνα δράκου (…) σφετερίζεται (…) τη διατήρηση της υγείας του σώματος (…) Το κεφάλαιο δε ρωτάει πόσο διαρκεί η ζωή της εργατικής δύναμης (…) η κεφαλαιοκρατική παραγωγή (…) προκαλεί την πρόωρη εξάντληση και θανάτωση αυτής της ίδιας της εργατικής δύναμης (…) Το κεφάλαιο , όμως, που έχει τόσο “σοβαρούς λόγους” ν’ αρνιέται τα βάσανα της εργατικής γενιάς που το περιβάλλει σήμερα, καθορίζεται τόσο λίγο στην πρακτική κίνησή του από την προοπτική του μελλοντικού σαπίσματος της ανθρωπότητας, δηλαδή σε τελευταία ανάλυση από το ασυγκράτητο ξεκλήρισμα του πληθυσμού, όσο και από την ενδεχόμενη πτώση της Γης πάνω στον ήλιο… Γι’ αυτό το λόγο το κεφάλαιο είναι ανελέητο απέναντι στην υγεία και στη διάρκεια ζωής του εργάτη, παντού όπου δεν το υποχρεώνει η κοινωνία να τις υπολογίζει (Κ.Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τ.1ος, σελ. 277-279, 282-283).

Ένα σύστημα Υγείας:

— Που να δίνει βάση στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση των ασθενειών. Αυτό προϋποθέτει την ανάπτυξη μιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, με αποκλειστική ευθύνη του κράτους, η οποία θα είναι σε θέση να παρέχει τακτική ιατρική παρακολούθηση στους εργαζόμενους, στον τόπο δουλειάς και κατοικίας. Υπάρχει πλούσια εμπειρία από τα θετικά παράδειγματα της ΕΣΣΔ και της Λ.Δ. της Γερμανίας, υπάρχει το παράδειγμα της Κούβας με το λεγόμενο πρόγραμμα του «οικογενειακού γιατρού» που αποτελεί το θεμέλιο λίθο του υγειονομικού συστήματος της χώρας.

— Που θα εξασφαλίζει ιδιαίτερη φροντίδα για τις μητέρες και τα παιδιά, με υψηλού επιπέδου, πλήρως εξοπλισμένα γυναικολογικά ιατρεία, γυναικολογικά συμβουλευτικά κέντρα, παιδιατρικά τμήματα, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, τμήματα σχολικής υγιεινής κλπ.

— Που οι εργαζόμενοι, το ιατρικό, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό θα έχει μόνιμη και αποκλειστική απασχόληση, ικανοποιητικές αποδοχές και παροχές σε όσους εργάζονται σε βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

    Στην Σοβιετική Ένωση…

Το δημόσιο σύστημα υγείας που καθιερώθηκε στην ΕΣΣΔ ήταν ένα κρατικό σύστημα προαγωγής και προστασίας της υγείας το οποίο, βασισμένο τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, παρείχε σε όλο τον πληθυσμό δωρεάν πρόληψη και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους: Στην τσαρική Ρωσία το προσδόκιμο ζωής ήταν μόλις τα 32 χρόνια. Μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση, μέσα σε ελάχιστα μόλις χρόνια, στα μέσα της δεκαετίας του 1920 το προσδόκιμο ανέβηκε στα 44 χρόνια. Το 1987, το προσδόκιμο ζωής στην ΕΣΣΔ είχε φτάσει στα 69 χρόνια (όσο, δηλαδή, και στις καπιταλιστικές χώρες).

    Κατά την σοσιαλιστική οικοδόμηση αυξήθηκε κατακόρυφα ο αριθμός των γιατρών όλων των ειδικοτήτων, ενώ μειώθηκε κατά 10 φορές η παιδική θνησιμότητα που στην τσαρική Ρωσία αποτελούσε καθημερινό φαινόμενο. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 περίπου 160 εκατομμύρια άνθρωποι περνούσαν κάθε χρόνο από δωρεάν προληπτικό έλεγχο, ενώ πάνω από 35 εκατομμύρια βρίσκονταν υπό μόνιμη ιατρική παρακολούθηση. Κατά την ίδια περίοδο έφτασαν να λειτουργούν περισσότερα από 28.000 γυναικεία ιατρεία και παιδικές κλινικές, ενώ η τακτική ιατρική παρακολούθηση και εξέταση των παιδιών αποτέλεσε προτεραιότητα του σοβιετικού συστήματος υγείας («Η Υγεία-Πρόνοια ως κοινωνικό αγαθό. Η πρώτη σοσιαλιστική εμπειρία», ΚΟΜΕΠ, Τεύχος 3, 2016).

Οι κομμουνιστές αγωνίζονται για ένα σύστημα Υγείας το οποίο, μεταξύ άλλων, θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με:

— Την ανάπτυξη κρατικής βιομηχανίας φαρμάκου, ιατρικών και εργαστηριακών μηχανημάτων και αναλώσιμου υγειονομικού υλικού. Διότι όσο η βιομηχανία φαρμάκου βρίσκεται στα χέρια του κεφαλαίου, το φάρμακο θα φτάνει – όποτε και αν φτάσει – στους ασθενείς περνώντας από σαράντα κύματα κερδοσκοπίας.

— Την ποιοτική αναβάθμιση της Ιατρικής εκπαίδευσης με στόχο τη δημιουργία επιστημονικού δυναμικού που θα είναι σε θέση να αναπτύξει στο έπακρο τις παραγωγικές και πνευματικές δυνατότητες του, για την κοινωνική πρόοδο και τη λαϊκή ευημερία. Για γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό που, πέραν της επιστημονικής τους κατάρτησης, θα είναι κοινωνικά ολοκληρωμένοι άνθρωποι με πλήρη συνείδηση του ρόλου τους ως θεματοφύλακες της υγείας του λαού. Σημείωση: Η Κούβα των 11 εκατομμυρίων κατοίκων έχει 22 υψηλού επιπέδου ιατρικές σχολές στις οποίες η φοίτηση είναι απολύτως δωρεάν για κουβανούς και αλλοδαπούς φοιτητές.

— Την συνολική λειτουργία της κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης, με επίκεντρο την αλληλεγγύη και την συλλογικότητα, την ατομική υπευθυνότητα απέναντι στο σύνολο και όχι το αστικό ιδεολόγημα της «ατομικής ευθύνης».

Για τέτοιου είδους υγεία και πρόνοια, που θα ικανοποιεί τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες, αγωνίζονται και θα αγωνίζονται οι κομμουνιστές. Αυτού του είδους η υγεία, που θα είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου και κρατική υποχρέωση να παρέχεται δωρεάν σε όλους, δεν χωρά στα ασφυκτικά πλαίσια του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Γι’ αυτό και ο αγώνας για ένα δημόσιο, δωρεάν καθολικό σύστημα υγείας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της πάλης του εργατικού-λαϊκού κινήματος για την ανατροπή της δικτατορίας του κεφαλαίου, το τσάκισμα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.

Νίκος Μόττας