Η προσωπική ευθύνη είναι αναντικατάστατη

Δεν αναφερόμαστε στην υποκριτική και προκλητική επίκληση της κυβέρνησης στην ατομική ευθύνη. Είναι υποκριτική και προκλητική γιατί η πολιτική της, με τη συνδρομή και όλων των άλλων κομμάτων, σε όλους τους τομείς έχει ως απόλυτη προτεραιότητα την προστασία των συμφερόντων και των προνομίων των ισχυρών, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και ο γιγαντωμένος ιδιωτικός τομέας στην Υγεία.

Από τη σκοπιά αυτή τσακίζει τα δικαιώματα και τις ανάγκες της πλειοψηφίας του λαού. Η προστασία του συστήματος της εκμετάλλευσης των πολλών από τους λίγους είναι σε απόλυτη προτεραιότητα σε κάθε περίπτωση. Αυτό δεν αλλάζει. Αντίθετα, το καπιταλιστικό σύστημα θα γίνεται όλο και πιο βάρβαρο, πιο απάνθρωπο σε όλους τους τομείς.

Αν η εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα και τα παιδιά της δεν απαλλαγούν από την αυταπάτη ότι μπορούν να υπάρξουν λύσεις προς όφελός τους από τα πάνω, θα πληρώνουν διαρκώς, μόνιμα, βαρύ τίμημα και φόρο αίματος.

Μπροστά είναι οι μεγάλες θύελλες. Οταν επομένως μιλάμε, στις σημερινές συνθήκες, για προσωπική ευθύνη, αναφερόμαστε στην προσωπική ευθύνη των κομμουνιστών και κομμουνιστριών πρωταρχικά, αλλά και στην προσωπική ευθύνη κάθε καλοπροαίρετου ανθρώπου που ανησυχεί για την τύχη του, την τύχη των παιδιών του, για το μέλλον αυτού του τόπου.

Σε τι συνίσταται ακριβώς η προσωπική ευθύνη για την οποία μιλάμε; Να γίνουν οι φορείς, να γίνουν οι πρωταγωνιστές μεγάλων αλλαγών και ανατροπών μέσα στο λαό και κατά πρώτο λόγο στους τόπους δουλειάς. Να γίνουν πρωταγωνιστές για την προστασία της υγείας και της ζωής του λαού. Να δυναμώσει το κλίμα αμφισβήτησης όχι μόνο της κυβερνητικής πολιτικής αλλά συνολικά του συστήματος.

Μα θα ρωτήσει κάποιος: Καλά, γιατί χρειάζεται αυτή η ξεχωριστή αναφορά; Το Κόμμα, το ΚΚΕ δεν είναι η πρωτοπορία που μάχεται και γι' αυτές τις αλλαγές; Οι κομμουνιστές, τα μέλη του ΚΚΕ, της ΚΝΕ δεν είναι πρωταγωνιστές; Το Καταστατικό του Κόμματος και της ΚΝΕ δεν καθορίζει το πλαίσιο λειτουργίας της δράσης για όλα τα μέλη; Ας συζητήσουμε λοιπόν το θέμα αυτό από πιο κοντά.

Είναι αλήθεια ότι το ΚΚΕ είναι πρωτοπορία, δοκιμασμένη και καταξιωμένη στη συνείδηση πλατιών, λαϊκών μαζών. Είναι επίσης αναμφισβήτητη αλήθεια ότι έχει επεξεργασμένη επαναστατική στρατηγική, σύγχρονο Πρόγραμμα, όπου έχει ενσωματωθεί δημιουργικά όλη η πείρα του Κόμματος και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, γεγονός που του προσδίδει μεγάλο κύρος και προϋποθέσεις αποτελεσματικής δράσης.

Είναι επίσης σωστό ότι το Κόμμα εμπλουτίζει διαρκώς τις θέσεις του για όλα τα ζητήματα που αφορούν την πλειοψηφία του λαού και όλες τις πλευρές της ζωής του και έχει κάνει μεγάλη πρόοδο στην τεχνική της εκλαΐκευσης. Μάχεται ακούραστα σε όλα τα μέτωπα και με τις ιδέες του και τη δράση του. Εμπνέει σιγουριά και αισιοδοξία ότι ο λαός μας μπορεί να ζήσει καλύτερες μέρες και να απαλλαγεί από τη σημερινή αθλιότητα.

Κι όλα αυτά με την πρωτοπόρα δουλειά χιλιάδων κομμουνιστών και κομμουνιστριών, οπαδών και φίλων του ΚΚΕ, στη δράση και τη διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών.

Επίσης, μελετάει διαρκώς τη δράση του, διδάσκεται, παίρνει μέτρα, δεν κρύβει τις αδυναμίες που παρουσιάζονται.

Υπάρχουν όμως ορισμένα προβλήματα, γνωστά σε γενικές γραμμές, που πρέπει να μας προβληματίσουν περισσότερο και πιο βαθιά.

* * *

Οι ιδέες του Κόμματος, οι θέσεις του, για να αποκτούν δυναμική και πολύ περισσότερο για να γίνουν νικηφόρες, δεν αρκεί να είναι σωστές. Δεν αρκεί ακόμα και να επαληθεύονται από την ίδια τη ζωή. Αποκτούν δύναμη, κύρος και κινητήρια δύναμη μεγάλων αλλαγών και ανατροπών μόνο στο βαθμό που γίνονται υπόθεση πλατιών εργατικών και λαϊκών μαζών με την οργάνωσή τους και τη συνειδητή δράση τους. Μόνο τότε γίνονται υλική δύναμη.

Δύναμη αναντικατάστατη και μοχλός μιας τέτοιας διαδικασίας είναι κατά κύριο λόγο η πρωτοπόρα και στοχευμένη δράση των μελών του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και των οπαδών του, με ορισμένους όρους.

• Στην καπιταλιστική κοινωνία, οποιαδήποτε αλλαγή προς όφελος της εργατικής τάξης και πολύ περισσότερο ριζοσπαστικές αλλαγές δεν περνούν μέσα από τους μηχανισμούς και θεσμούς του αστικού κράτους, όπως είναι οι εκλογές, γενικές ή τοπικές, το Κοινοβούλιο κ.λπ. Αυτές θα είναι αποτέλεσμα της δράσης, του αγώνα των μαζών και σε σύγκρουση με όλους τους μηχανισμούς του κράτους και της εργοδοσίας, των ιμπεριαλιστικών οργανισμών.
• Στην καπιταλιστική κοινωνία, επίσης, κυρίαρχη ιδεολογία είναι η αστική, που έχει ως πυρήνα της την υπεράσπιση και διαιώνιση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και την απρόσκοπτη εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Η δύναμή της ως κυρίαρχης και τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, αξιοποιώντας το ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό, είναι ισχυρό όπλο στον εγκλωβισμό και τη χειραγώγηση του λαού σε βάθος και σε μεγάλη έκταση, κι όχι μόνο αυτό. Η κομμουνιστική ιδεολογία, ειδικά στις μέρες μας, είναι ο πρώτος και κυρίαρχος στόχος της αστικής ιδεολογίας, του κράτους και των μηχανισμών του.

Γι' αυτό η οξύτητα των λαϊκών προβλημάτων και η μεγάλη λαϊκή δυσαρέσκεια δεν αρκούν από μόνες τους για απεγκλωβισμό και χειραφέτηση από την αστική ιδεολογία.

Μόνο η αυτοτελής ιδεολογική, πολιτική μαζική πάλη του ΚΚΕ και η ακούραστη πρωτοπόρα δουλειά των κομμουνιστών και κομμουνιστριών στο χώρο δουλειάς και κατοικίας, στα σωματεία και στις άλλες μαζικές οργανώσεις μπορεί να προκαλέσει ρήγματα και ανατροπές σε επίπεδο συνείδησης, καθοριστικός παράγοντας για την οργάνωση και ανάπτυξη της ταξικής πάλης, της αντοχής και της συνειδητότητας στον τελικό σκοπό.

Δεν προσδοκάμε σε συνθήκες καπιταλιστικής κυριαρχίας καθολικές αλλαγές σε επίπεδο συνείδησης. Σε πρώτο πλάνο παλεύουμε να διαμορφωθεί μια μαζική, μαχητική πρωτοπορία εργατών και εργατριών σε όλους τους κλάδους στρατηγικής σημασίας και κέντρα εξουσίας. Πράγμα που απαιτεί πολύ σχεδιασμένη, σταθερή κι ανυποχώρητη ιδεολογική, πολιτική, οργανωτική, μαζική πάλη ώστε να διευρύνεται διαρκώς και να αποκτά μαζικά χαρακτηριστικά αυτή η πρωτοπόρα δύναμη.

• Στις μέρες μας, όπου το καπιταλιστικό σύστημα βουλιάζει στις αντιφάσεις του, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις ανάγκες της κοινωνίας και των παραγωγών του πλούτου και γεννά σε μαζική κλίμακα τον πόνο και τη δυστυχία, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σύνθετα. Από τη μια, αξιοποιεί την υποχώρηση του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος και, από την άλλη, θωρακίζεται και στρατηγικά είναι προσανατολισμένο να εμποδίζει μια νέα άνοδο της ταξικής πάλης, που είναι όμως αναπόφευκτη.

* * *

Σήμερα μέσα σ' αυτές τις συνθήκες παλεύουμε. Εχει επομένως αξία να αναζητήσουμε πιο επίμονα τις πηγές της δύναμής μας. Μια από αυτές τις πηγές είναι η προσωπική στάση και δράση της μεγάλης στρατιάς των κομμουνιστών και κομμουνιστριών. Η δύναμη αυτή είναι ανεξάντλητη και διαθέτει πολύτιμες εφεδρείες. Με κύριο στήριγμα τις ιδέες μας, που είναι αληθινές και βασική πηγή της δύναμής μας, είναι κεντρικό πρόβλημα η μαχητική στράτευση του συνόλου της κομματικής δύναμης των οπαδών και φίλων του ΚΚΕ μπροστά στις νέες απαιτήσεις της ταξικής πάλης.

Είναι κεντρικό ζήτημα της καθοδηγητικής δουλειάς και όλων των κομματικών οργάνων, της συλλογικής δουλειάς, να δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις και να εμπνέει την ανάπτυξη της πρωτοβουλίας, της προσωπικής ευθύνης. Είναι όμως και ζήτημα προσωπικής ευθύνης του κάθε μέλους του Κόμματος. Εχουμε όλοι και όλες υποχρέωση, ως μέλη και στελέχη αυτού του ηρωικού Κόμματος, να ελέγχουμε τακτικά, κριτικά, αυτοκριτικά τη στάση μας και τη δράση μας, να συζητάμε με τον εαυτό μας, για το επίπεδο προσφοράς μας με υψηλό αίσθημα ευθύνης και απαιτητικότητας.

Οχι με ένα τυπικό πνεύμα «τόσα μπορούσα, τόσα πρόσφερα», αλλά με κριτήριο τους μεγάλους σκοπούς του Κόμματος, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από τον τίτλο του μέλους του ΚΚΕ, από την ευθύνη μας απέναντι στην εργατική τάξη και σε όλους όσοι υποφέρουν από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Αν όλοι ελέγχουμε μόνιμα τη δουλειά μας, τη συνολική μας στάση και συμβάλλουμε στη διαμόρφωση ενός τέτοιου κλίματος μέσα στη συλλογική μας λειτουργία, είναι βέβαιο ότι για τον καθένα μας θα σημάνει ένα νέο κεφάλαιο στην προσωπική μας προσφορά, στην ιστορική διαδρομή στον αγώνα του Κόμματος. Θα ανακαλύψουμε και νέες μεγάλες προσωπικές εφεδρείες αναξιοποίητες.

* * *

Είναι πολλά αυτά που μπορούμε να συζητήσουμε:

• Καταρχάς το μέλος του ΚΚΕ πρέπει να έχει ως κομματική φιλοδοξία, στο πλαίσιο της συλλογικής δράσης, να αφήνει διαρκώς το δικό του αποτύπωμα στην κοινή προσπάθεια, να γράφει τη δική του ιστορική διαδρομή στο Κόμμα. Να αφήνει το δικό του αποτύπωμα στο κύριο που κρινόμαστε. Στην οργάνωση και την κινητοποίηση των εργατικών και λαϊκών μαζών, της νεολαίας ως προσωπικό καθήκον και στόχο. Να αναδεικνύεται σε λαϊκό ηγέτη στο χώρο του, στο περιβάλλον του. Αυτή είναι η παράδοση του Κόμματός μας. Εχουμε λαμπρά παραδείγματα από την Ιστορία μας αλλά και από τη σημερινή δράση του Κόμματος και της ΚΝΕ.

Οι απαιτήσεις είναι αρκετές σε αυτήν την κατεύθυνση και δεν είναι λίγες οι δυσκολίες που πρέπει κάποιος να ξεπεράσει για να φτάσει σε αυτό το ύψος. Χωρίς όμως την προσωπική θέληση δεν είναι δυνατό να κατακτηθεί ένας τέτοιος στόχος και εδώ κρινόμαστε όλοι και όλες.

Δεν πρέπει να συμβιβαζόμαστε με απόψεις που λένε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, ο κόσμος δεν αλλάζει, κ.ά. Βεβαίως ο κόσμος μόνος του δεν αλλάζει. Αλλάζει μόνο με τη συμμετοχή του στη δράση, με τη δική μας πρωτοπόρα, επίμονη, ανυποχώρητη πάλη και σε σύγκρουση με τα ιδεολογήματα της αστικής τάξης και των οπορτουνιστών.

Για να φτάσει μια ομάδα ανθρώπων να πάρει μέρος στα «μεγάλα», πρέπει να μάθει να παλεύει από τα «μικρά», τα καθημερινά.

Γι' αυτό και συγκεντρώνουμε τις κύριες προσπάθειές μας εκεί που ζει τα προβλήματά του κάθε εργαζόμενος, στους μαζικούς χώρους, εκεί που συγκεντρώνονται και έρχονται σε επαφή ο ένας με τον άλλον, εκεί όπου εκδηλώνονται η εκμετάλλευση, η ληστεία, η καταπίεση.

Δεν αρκούν για να έχουμε αποτελέσματα η κατήχηση, το μοίρασμα μιας ανακοίνωσης ή του «Ριζοσπάστη», αλλά η συζήτηση με τον κόσμο, με την ενθάρρυνση να ξεδιπλώνει η σκέψη του, να ακούμε τη γνώμη του, να επιδιώκουμε την πρότασή του.

Δεν αρκεί η εγγραφή κάποιου στο Σωματείο, σε έναν Σύλλογο. Είναι το πρώτο βήμα. Το ζητούμενο είναι να γίνει μαχητής.

Αν δουλεύουμε με σχέδιο, με πρωτοβουλία, με τέχνη αλλά και με ανυποχώρητη στάση διαμορφώνουμε και τις καλύτερες προϋποθέσεις για τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και στην πορεία στέρεων κομματικών δεσμών.

• Μετά, το κύρος του κομμουνιστή ή της κομμουνίστριας στο εργοστάσιο, στο σχολείο, στο νοσοκομείο, σε κάθε μαζικό χώρο δεν κρίνεται πάντα από το άμεσο αποτέλεσμα.

Κρίνεται και από την ανυποχώρητη προσπάθειά του να οργανώνει τη μαζική πάλη, τη μαζική διαφώτιση. Αναγνωρίζονται η προσπάθεια, η επιμονή, η ανυποχώρητη θέληση. Φτάνει να είναι αξιόπιστος, γνώστης των ζητημάτων, συσπειρωτικός. Με ευαισθησία απέναντι στα προβλήματα των ανθρώπων αλλά αδιάλλακτος με τους ταξικούς αντιπάλους, όπου ταξικός αντίπαλος δεν είναι οι εργαζόμενοι με διαφορετικές αντιλήψεις.

Σε κάθε περίπτωση, με καθοδήγηση τον «Ριζοσπάστη» και τη συνεχή προσπάθεια να δυναμώνουν το ιδεολογικό του επίπεδο και η γνώση των θέσεων του Κόμματος και το πείσμα του μαχητή δεν υπάρχουν άπαρτα κάστρα. Χρειάζεται πρωτοβουλία και θέληση σε μαζική κλίμακα.

• Κριτήριο βασικό για κάθε κομμουνιστή και στόχος καθημερινού ελέγχου και επαγρύπνησης είναι η στάση απέναντι στις δυσκολίες του αγώνα. Από τις δυσκολίες τις προσωπικές, της οικογένειάς του και αυτές που προκαλεί ο ταξικός αντίπαλος, η ταξική πάλη. Εδώ πραγματικά ο καθένας μας γράφει τη δική του ιστορία. Τα διλήμματα όπου μπορεί να βρεθεί ο καθένας και η καθεμία είναι όχι λίγα και πολλές φορές απρόοπτα, κρίσιμα, τρομακτικά μερικές φορές.

Τα μέλη του ΚΚΕ, οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες πρέπει να ξέρουν ότι δεν είναι μόνοι τους. Μέσα στο Κόμμα θα βρίσκουν τη δύναμη, τη συντροφική αλληλεγγύη να τα αντιμετωπίζουν και να διαμορφώνουν κριτήρια. Στην Ιστορία του Κόμματος υπάρχει μεγάλος πλούτος από πείρα στάσης μπροστά στις δυσκολίες. Σε τελευταία ανάλυση, το βασικό κριτήριο των ενεργειών μας είναι το Κόμμα και το κύρος του. Δεν είμαστε άνθρωποι γενικά με ανάγκες. Είμαστε το Κόμμα στο χώρο μας, στο περιβάλλον μας και κρινόμαστε από τη στάση μας σε όλα τα προβλήματα.

Με αυτήν την έννοια είναι στόχος προς κατάκτηση αλλά και βασική προϋπόθεση για να μπορεί το μέλος του Κόμματος να αναγνωρίζεται ως λαϊκός ηγέτης στο χώρο του, στον κύκλο του. Είναι ευθύνη συνολική αλλά και προσωπική.

• Η προσωπική ευθύνη του μέλους του ΚΚΕ δεν εξαντλείται στην κατάκτηση του τίτλου, ας πούμε, του λαϊκού ηγέτη. Είναι εξίσου σημαντική, αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τη συμμετοχή, τη στάση του, στην εσωκομματική ζωή και λειτουργία σε όλα τα επίπεδα της κομματικής ζωής. Είναι ο αποφασιστικός κρίκος της σύνδεσης του Κόμματος με τις εργατικές - λαϊκές μάζες. Είναι μια σχέση που πρέπει να φιλοδοξούμε να είναι πάντα ζωντανή, δυνατή, στέρεη, πράγμα που σημαίνει ότι μεταφέρουμε στο Κόμμα, στην ΚΟΒ, στο καθοδηγητικό όργανο τη ζωντανή πείρα και τα συμπεράσματα από τη δράση στις μάζες. Επεξεργαζόμαστε όσο μπορούμε καλύτερα αυτήν την πείρα, την εμπλουτίζουμε με προτάσεις ώστε όσο γίνεται οι συλλογικές αποφάσεις να είναι πιο ολοκληρωμένες. Πάμε πάντα προετοιμασμένοι σε κάθε συνεδρίαση.

Η εσωκομματική ζωή και λειτουργία είναι καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη της προσωπικής ευθύνης και την εξύψωση των μελών του Κόμματος ως πρωτοπόρων και ακούραστων μαχητών. Και στον τομέα αυτό υπάρχουν πολλά περιθώρια να ψαχτούμε ώστε να υπάρχει και να διατηρείται η συνέπεια λόγων και έργων ως προς το κύριο: Την κατάκτηση ενός καλύτερου επιπέδου ικανότητας και προσφοράς στην οργάνωση και κινητοποίηση, με όλους τους τρόπους, πλατιών εργατικών και λαϊκών μαζών, της νεολαίας, από το σύνολο του κομματικού δυναμικού μέσα από ένα κλίμα συντροφικότητας, απαιτητικότητας, ενθουσιασμού, ενότητας, θέλησης και δράσης και εύστοχου σχεδιασμού.

Παράγοντας αποφασιστικός είναι η σταθερή, διαρκής κριτική και αυτοκριτική εξέταση της δουλειάς με πνεύμα ευθύνης, μακριά από τυπικότητες, αυτοϊκανοποίησης ή ωραιοποίησης. Η προσωπική ευθύνη και στον τομέα αυτό είναι αναντικατάστατη.

• Πηγή επιτυχιών αλλά και δυσκολιών στην Ιστορία του Κόμματος ήταν η σχέση του με τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Το Κόμμα μας σήμερα έχει βγάλει συμπεράσματα, έχει διδαχθεί από την πείρα του. Το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μόνο την ηγεσία του Κόμματος που έχει την πρώτη ευθύνη στην επεξεργασία και υλοποίηση της στρατηγικής του και της γενικής πορείας του Κόμματος.

Αφορά όλο το Κόμμα, κάθε μέλος του, για να μπορεί το Κόμμα να παίζει ολοκληρωμένα τον καθοδηγητικό του ρόλο, να κατακτά δηλαδή τη θέση του οδηγητή και καθοδηγητή της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.

Επομένως και στον τομέα αυτό υπάρχει προσωπική ευθύνη για όλους μας, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, να κατακτάμε τις βάσεις της θεωρίας μας, να εμπλουτίζουμε τη θεωρητική, πολιτική, πολιτιστική και ιστορική μας γνώση.

Κάθε υποχώρηση μπροστά στις απαιτήσεις αυτής της υποχρέωσης έχει συνέπειες άμεσες και μακροχρόνιες. Δεν επιτρέπεται κανένας εφησυχασμός και πολύ περισσότερο συμβιβασμός με την υποτίμηση ή την παραίτηση. Οι επιθέσεις της αστικής ιδεολογίας και του οπορτουνισμού πρέπει να βρίσκουν αδιαπέραστο ιδεολογικό τοίχο γνώσης και μελετημένης συλλογικής και ατομικής πείρας.

Του
Δημήτρη ΓΟΝΤΙΚΑ*
* Ο Δ. Γόντικας είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ