Ενας απαράδεκτος συμβιβασμός

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΒΑΡΚΙΖΑΣ

Η Συμφωνία της Βάρκιζας αποτελεί "απαράδεκτο συμβιβασμό και ουσιαστική συνθηκολόγηση απέναντι στους Αγγλους και την ντόπια αντίδραση..."

(Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, σ. 500)

Στις 12 Φλεβάρη, συμπληρώθηκαν 51 χρόνια απ' την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, που αποτέλεσε απαράδεκτο συμβιβασμό με τους Αγγλους και την ντόπια αντίδραση.

Ηταν η πιο οδυνηρή απ' όλες τις συμφωνίες που υπογράφτηκαν, σε βάρος του εθνικοαπελευθερωτικού και προοδευτικού κινήματος της χώρας μας.

Στο σύντομο αυτό σημείωμα, δεν μπορούμε να αναφερθούμε στις λεπτομέρειες που προηγήθηκαν πριν η αντιπροσωπεία μας (Γ. Σιάντος, Δ. Παρτσαλίδης και Ηλ. Τσιριμώκος) καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, με την αντιπροσωπεία της άλλης πλευράς (Ι. Σοφιανόπουλος, Περ. Ράλλης και Ι. Μακρόπουλος).

Το σίγουρο συμπέρασμά μου, απ' τη μελέτη των συνθηκών που προηγήθηκαν, είναι ότι κακώς, κάκιστα αποφάσισε η ηγεσία του κινήματος να αρχίσει συζητήσεις...

Ποιοι οι λόγοι; Αρχιεπίσκοπος - αντιβασιλέας Δαμασκηνός και κυβέρνηση Πλαστήρα, τυφλά όργανα των Αγγλων, απέρριψαν τις προτάσεις της ΕΑΜικής πλευράς για πενταμελείς αντιπροσωπείες και επέμεναν σε τριμελείς. Πέρα απ' αυτό, το κυριότερο μειονέκτημα που έπρεπε να προβληματίσει την ηγεσία του Αγώνα ήταν η αξίωσή τους να είναι οριστική η υπογραφή της συμφωνίας. Αυτή η αξίωση, ιδιαίτερα, έκαμε πάνω από φανερό ότι η αντίθετη πλευρά ήθελε να φέρει το κίνημα ολόκληρο, μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα...

***

Κάτω, λοιπόν, από αυτές τις αξιώσεις, όχι μόνο δεν έπρεπε να υπογραφεί η συμφωνία, για παράδοση των όπλων, χωρίς τον όρο της Γενικής Πολιτικής Αμνηστίας, αλλά ούτε καν να συρθούμε εκβιαστικά,όπως έγινε, για διαπραγματεύσεις. Θα έπρεπε να τους καταγγέλλαμε στο λαό και τη διεθνή κοινή γνώμη και να συνεχίζαμε τον αγώνα.

Η υποχωρητικότητα αυτή της ηγεσίας μας οφείλεται σε λαθεμένη εκτίμηση της κατάστασης, που πιο αναλυτικά αναφέρω στο βιβλίο μου "Ο Δεκέμβρης 1944". Κι, αλήθεια, πώς μπορούσαν να έχουν σαφή αντίληψη των ικανοτήτων και δυνατοτήτων του ΕΛΑΣ, να συνεχιστεί ο αγώνας, αφού δεν πήραν υπόψη τη γνώμη της ηγεσίας του ΕΛΑΣ (των Αρη Βελουχιώτη και Στ. Σαράφη);

Σχετικά μ' αυτό, η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το 1958, αναφέρει:

"Ο ΕΛΑΣ στη σύγκρουση του Δεκέμβρη έπαθε μερική ήττα. Ομως διατήρησε ανέπαφες τις κύριες ένοπλες δυνάμεις του και το ΕΑΜ μπορούσε, στηριζόμενο στις δυνάμεις αυτές και εκμεταλλευόμενο τις αδυναμίες των Αγγλων και της αντίδρασης, να εξασφαλίσει λύση που να ανταποκρινόταν στο συσχετισμό των δυνάμεων".

***

Η εκτίμηση αυτή της Ολομέλειας της ΚΕ είναι απόλυτα αντικειμενική. Ο ΕΛΑΣ μπορούσε κι έπρεπε να μη συρθεί σε διαπραγματεύσεις, αλλά να συνεχίσει τον αγώνα. Οι Αγγλοι δεν μπορούσαν να εμπλακούν σ' έναν ανταρτοπόλεμο, με τις έμπειρες δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Μην ξεχνούμε ότι οι δυνάμεις του Ζέρβα είχαν εξουδετερωθεί από τον ΕΛΑΣ. Και, συνεπώς, στους Αγγλους βασικά θα έπεφτε το κύριο βάρος στην αναμέτρησή τους με τον ΕΛΑΣ. Και για την αδυναμία αυτή των Αγγλων, εύγλωττη είναι η άποψη του στρατάρχη Αλεξάντερ, προς τον Τσόρτσιλ, στις 18 του Δεκέμβρη '44, απ' την Αθήνα: "...Δεν έχομεν αρκετές δυνάμεις για να διεξάγωμεν επιχειρήσεις εις την υπόλοιπον Ελλάδα".

...Μην ξεχνάμε, ακόμη, ότι τη μέρα της υπογραφής της Συμφωνίας στη Βάρκιζα - 12.2.45 - συνερχόταν η Διάσκεψη των τριών μεγάλων στη Γιάλτα. Αν ο αγώνας συνεχιζόταν, ο Τσόρτσιλ θα βρισκόταν σε αμηχανία... Πρέπει δε να σημειωθεί ότι μια απ' τις σημαντικές αποφάσεις της Συμφωνίας εκείνης ήταν ο σχηματισμός Αντιπροσωπευτικών Κυβερνήσεων,στις απελευθερωμένες, από τους Γερμανούς, χώρες. Αν δεν υπογράφαμε τη Συμφωνία της Βάρκιζας, αν συνεχίζαμε τον αγώνα, θα μπορούσαμε με το όπλο στο χέρι να διεκδικήσουμε την εφαρμογή της και στη χώρα μας. Με μια αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, άλλος θα ήταν ο χαρακτήρας και τα αποτελέσματα των γενικών βουλευτικών εκλογών στην Ελλάδα. Και συνεπώς και οι μεταπολεμικές εξελίξεις στη χώρα μας.

***

Θα τελειώσω το άρθρο με τις πιο κάτω επισημάνσεις:

• Η αντιπροσωπεία μας, ιδιαίτερα οι Σιάντος και Παρτσαλίδης, έχουν σοβαρότατες ιστορικές ευθύνες, γιατί παραβίασαν την απόφαση του ΠΓ να μην υπογράψουν, αν δεν υπάρχει ο όρος Γενική Πολιτική Αμνηστία.Και ΔΥΣΤΥΧΩΣ, γι' αυτήν την παραβίαση δεν πάρθηκαν οι ανάλογες, με το πρόβλημα, ΚΥΡΩΣΕΙΣ.
• Υπογράφοντας αυτή τη Συμφωνία, δεν πήραν υπόψη ότι οι ιμπεριαλιστές και η αντίδραση δεν έχουν μπέσα.Κι όπως αποδείχτηκε και στη χώρα μας από προηγούμενα (Συμφωνία Σκλάβαινα - Σοφούλη), οι Αγγλοι και η αντίδραση παραβίασαν και τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Και δεν είναι μόνο το ΚΚΕ και το ΕΑΜ ευρύτερα που καταγγέλλανε την κατάφωρη και κατ' εξακολούθηση παραβίασή της. Και δυο, απ' τα μέλη της Αντιπροσωπείας της αντιθέτου πλευράς, διαμαρτυρήθηκαν έντονα. Ο Περ. Ράλλης παραιτήθηκε από υπουργός, ενώ ο Ι. Σοφιανόπουλος, σε προεκλογική συγκέντρωση το 1950, αναφώνησε εμφαντικά: "Καλύτερα να είχα κόψει το χέρι μου".

***

Η "Βάρκιζα" αποτελεί το δραματικό επίλογο της μεγαλειώδους εποποιίας του λαού μας, που μόνο με το '21 μπορεί να συγκριθεί. Για τη δημιουργία αυτής της εποποιίας, σημαντικότατη ήταν η συμβολή του ΚΚΕ και της ηγεσίας του. Ωστόσο, η ηγεσία αυτή - και εδώ υπάρχει μια τραγική αντίφαση - αποδείχτηκε ανίκανη να αντιμετωπίσει την Αγγλία. Τη βία, τις δολοπλοκίες, τη διπλωματία της, που, τσαλαπατώντας κάθε όσιο και ιερό, έφτασε στο σημείο - με τη βοήθεια της ντόπιας αντίδρασης - να συνεργαστεί με τον κοινό εχθρό: τους ναζί καταχτητές. Να συμβάλει στην ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας και όχι μόνο. Δε σεβάστηκε τίποτε, προκειμένου να κρατήσει την Ελλάδα σαν φέουδο, σαν προτεκτοράτο της.

Την ανθελληνική και απάνθρωπη πολιτική συνέχισαν οι Αμερικανοί ιμπεριαλιστές, με το Δόγμα Τρούμαν. Από τότε άρχισαν οι εκτελέσεις των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και οξύνθηκε ο εμφύλιος πόλεμος.

Ωστόσο, ο αγώνας συνεχίζεται. Το ΚΚΕ, εξοπλισμένο με τη θετική και αρνητική, ντόπια και διεθνή πείρα, αποτελεί και σήμερα την κύρια πατριωτική, όσο και διεθνιστική, φιλειρηνική πολιτική δύναμη. Το 15ο Συνέδριό του θ' ανοίξει μια νέα σελίδα δράσης του, για τη δημιουργία των προϋποθέσεων, που θα οδηγήσουν το λαό σε μια νέα - την τρίτη - εποποιία του, ενάντια στη Νέα Τάξη Πραγμάτων - που με την ανάπτυξη του διεθνούς επαναστατικού κινήματος θα καταλήξει στην υλοποίηση των ιδανικών της τρισένδοξης Εθνικής Αντίστασης, στο θρίαμβο του σοσιαλισμού στην Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.

Νίκανδρος ΚΕΠΕΣΗΣ

 Το Κείμενο της Συμφωνίας της Βάρκιζας 

Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, αφ' ενός οι κ.κ. Ιωάννης Σοφιανόπουλος υπουργός επί των Εξωτερικών, Περικλής Θ. Ράλλης υπουργός επί των Εσωτερικών και Ιωάννης Μακρόπουλος υπουργός επί της Γεωργίας, αποτελούντες την υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως εξουσιοδοτημένη Αντιπροσωπεία, και αφ' ετέρου οι κ.κ. Γεώργιος Σιάντος Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος, Δημήτριος Παρτσαλίδης Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. και Ηλίας Τσιριμώκος Γενικός Γραμματεύς της Ενώσεως Λαϊκής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.), αποτελούντες την υπό της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. προσηκόντως εξουσιοδοτημένην Αντιπροσωπείαν, συνήλθαμεν εις διάσκεψιν εις Βάρκιζαν και από κοινού εξητάσαμεν τα μέσα και τον τρόπον της καταπαύσεως του εμφυλίου πολέμου και της συμφιλιώσεως του Ελληνικού Λαού και κατελήξαμεν εις την κατωτέρω συνομολογηθείσαν συμφωνίαν.

Η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εξεδήλωσε κατά την σύσκεψιν ταύτην την σταθεράν θέλησιν της Κυβερνήσεως όπως άνευ νέας αιματοχυσίας τερματίση την θλιβεράν εσωτερικήν κρίσιν, αποκαταστήση την ενότητα του Κράτους και επαναφέρη την εσωτερικήν ειρήνην και την πολιτικήν ομαλότητα. Ούτω μόνον θα δυνηθεί ο Ελληνικός Λαός να αναλάβη την δημιουργικήν προσπάθειαν δια την ανοικοδόμησιν της Χώρας εκ των ερειπίων, τα οποία σκληροί αγώνες προς τους εξωτερικούς εχθρούς και ο αδελφοκτόνος πόλεμος επεσώρευσαν.

Ίνα δε η επελθούσα συμφωνία προσλάβη τον χαρακτήρα ενός ακαταλύτου ηθικού συμφώνου, εκφράζοντος τας επιταγάς της πολιτικής συνειδήσεως του Ελληνικού Λαού, η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εζήτησεν όπως δι' αυτού διακηρυχθή η σταθερά θέλησις του Ελληνικού Λαού δια την ανάπτυξιν ελευθέρου και ομαλού πολιτικού βίου, του οποίου κύριον χαρακτηριστικόν θα είναι ο σεβασμός της πολιτικής συνειδήσεως των πολιτών, η ειρηνική διαφώτισις και διάδοσις πολιτικών ιδεών και ο σεβασμός προς τας ελευθερίας, τας οποίας ο Καταστατικός Χάρτης του Ατλαντικού και αι αποφάσεις της Τεχεράνης διεκήρυξαν και η συνείδησις των δι' αυτάς αγωνιζομένων ελευθέρων λαών απεδέχθη.

Κατά την διάσκεψιν διεπιστώθη πλήρης συμφωνία αντιλήψεων της Αντιπροσωπείας του Ε.Α.Μ. επί των αρχών τούτων.

Άρθρον 1ον: Ελευθερίαι

Η Κυβέρνησις θα εξασφάλιση σύμφωνα προς το Σύνταγμα και τας απανταχού καθιερομένας Δημοκρατικάς Αρχάς, την ελευθέραν εκδήλωσιν των πολιτικών φρονημάτων των πολιτών, καταργούσα πάντα τυχόν προηγούμενον ανελεύθερον Νόμον. Θα εξασφαλίση επίσης την απρόσκοπτον λειτουργίαν των ατομικών ελευθεριών, ως του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της δια του Τύπου εκφράσεως των στοχασμών. Ειδικώτερον η Κυβέρνησις θα αποκαταστήση πλήρως τας συνδικαλιστικάς ελευθερίας.

Άρθρον 2ον: Άρσις Στρατιωτικού νόμου

Ο Στρατιωτικός Νόμος θα αρθή ευθύς μετά την υπογραφήν της παρούσης συμφωνίας. Άμα τη άρσει ταύτη, θα τεθή εις εφαρμογήν συντακτική πράξις πανομοιότυπος προς την ΚΔ', δια της οποίας θα επιτρέπεται η αναστολή των εν τη ΚΔ' πράξει αναφερομένων άρθρων του Συντάγματος.

Δια Διατάγματος θα ανασταλή αμέσως καθ' όλην την χώραν η ισχύς των άρθρων 5, 10, 20 και 95 του Συντάγματος. Η αναστολή αυτή θα εξακολουθήση μέχρι συμπληρώσεως του αφοπλισμού και της εγκαταστάσεως Διοικητικών, Δικαστικών και Στρατιωτικών Αρχών καθ' άπασαν την Χώραν. Όσον αφορά ειδικώτερον το άρθρον 5, τούτο δεν θα ανασταλή εις τας πόλεις Αθηνών και Πειραιώς μετά των προαστίων και συνοικισμών. Ειδικώς όμως δια τους μέχρι σήμερον συλληφθέντας, συνομολογείται ότι δεν ισχύει το άρθρον 5 του Συντάγματος και ότι ούτοι θα απολυθούν εντός του συντομωτέρου δυνατού χρόνου, διδομένων των προς τούτω αναγκαίων διαταγών προς τας αρμοδίους αρχάς.

Οπαδοί του Ε.Α.Μ., ενδεχομένως συλληφθέντες και κρατούμενοι υπό άλλων οργανώσεων, θα αφεθούν ως τάχιστα ελεύθεροι.

Άρθρον 3ον: Αμνηστία

Αμνηστεύονται τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από της 3ης Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Εξαιρούνται της αμνηστίας τα συναφή κοινά αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήσαν απαραιτήτως αναγκαία δια την επιτυχίαν του πολιτικού αδικήματος. Ο σχετικός Νόμος θα δημοσιευθή άμα τη υπογραφή της παρούσης συμφωνίας. Εξαιρούνται της αμνηστίας όσοι, υπόχρεοι εις παράδοσιν όπλων άτε ανήκοντες εις τας Οργανώσεις του Ε.Λ.Α.Σ., της Εθνικής Πολιτοφυλακής και Ε.Λ.Α.Ν., δεν παραδώσουν ταύτα μέχρι της 15 Μαρτίου 1945. Η τελευταία αυτή διάταξις περί εξαιρέσεως εκ της αμνηστίας μετά την διαπίστωσιν ότι ο αφοπλισμός του Ε.Λ.Α.Σ. επραγματοποιήθη, μη έχουσα πλέον δικαιολογητικον λόγον θα καταργηθή.

Εγγυήσεις και λεπτομέρειαι της παρεχομένης αμνηστίας αναγράφονται εις το προσηρτημένον τω παρόντι σχέδιον Νόμου.

Άρθρον 4ον: Όμηροι

Άπαντες οι πολίται οι συλληφθέντες παρά του Ε.Λ.Α.Σ. ή της Εθνικής Πολιτοφυλακής ή του Ε.Λ.Α.Ν. ανεξαρτήτως ημερομηνίας συλλήψεως, θα αφεθούν αμέσως ελεύθεροι. Όσοι τυχόν κρατούνται με την κατηγορίαν ότι είναι δοσίλογοι ή ένοχοι αδικημάτων, θα παραδοθούν εις την Δικαιοσύνην του Κράτους ίνα δικασθούν υπό των αρμοδίων κατά Νόμον Δικαστηρίων.

Άρθρον 5ον: Εθνικός Στρατός

Ο Εθνικός Στρατός, πλην των κατ' επάγγελμα αξιωματικών και υπαξιωματικών, θα αποτελήται από οπλίτας των εκάστοτε στρατολογουμένων κλάσεων. Οι ειδικώς εκπαιδευθέντες εις τα νέα όπλα έφεδροι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίται υπαρχόντων σχηματισμών θα παραμείνουν εν υπηρεσία. Ο Ιερός Λόχος θα παραμείνη ως έχει, εφ' όσον ευρίσκεται υπό τας αμέσους διαταγάς του Συμμαχικού Στρατηγείου, συγχωνευόμενος ευθύς κατόπιν εις τον Ενιαίον Εθνικόν Στρατόν, συμφώνως προς την ανωτέρω τεθείσαν βάσιν. Θα καταβληθή προσπάθεια ίνα επεκταθή η τακτική στρατολογία καθ' άπασαν την Ελλάδα, συμφώνως και προς την τεχνικήν ευχέρειαν και τας παρουσιασθησομένας ανάγκας. Εις τας ήδη υπάρχουσας μονάδας θα προσέλθουν προς κατάταξιν μετά την αποστράτευσιν του Ε.Λ.Α.Σ., οι ανήκοντες εις κληθείσας κλάσεις συμφώνως με το προσηρτημένον πρωτόκολλον. Θα απολυθώσι δε των τάξεων πάντες όσοι κατετάγησαν εις τας υπάρχουσας μονάδας, χωρίς να ανήκωσιν εις τας κληθείσας κλάσεις. Άπαντα τα μόνιμα στελέχη του Εθνικού Στρατού θα κριθώσιν υπό των Συμβουλίων, περί ων υπ' αριθ. 7 Συντακτική Πράξις. Τα πολιτικά και κοινωνικά φρονήματα των στρατευομένων πολιτών θα είναι σεβαστά.

Άρθρον 6ον: Αποστράτευσις

Άμα τη δημοσιεύσει του παρόντος, αποστρατεύονται αι ένοπλοι δυνάμεις Αντιστάσεως και συγκεκριμένως ο Ε.Λ.Α.Σ, τακτικός και εφεδρικός, το Ε.Λ.Α.Ν. και η Εθνική Πολιτοφυλακή. Η αποστράτευσις και η παράδοσις των όπλων θέλουσι συντελεσθή κατά τα ειδικώτερον διαλαμβανόμενα εις το πρωτόκολλον το συνταχθέν υπό της Τεχνικής Επιτροπής, όπερ προσαρτάται εις το παρόν δεόντως μονογραφημένον. Το Κράτος θέλει ρυθμίσει τα των επιτάξεων των γενομένων υπό του Ε.Λ.Α.Σ. Τα παρά του Ε.Λ.Α.Σ. επιταχθέντα πράγματα, ζώα, αυτοκίνητα κλπ. άτινα θέλουσι παραδοθή εις το Κράτος, κατά λεπτομερέστερον εκτιθέμενα εις το συνταχθέν πρωτόκολλον, όπερ προσαρτάται τω παρόντι, θέλουσι θεωρηθή ως επιταχθέντα παρά του Ελληνικού Δημοσίου.

Άρθρον 7ον: Εκκαθάρισις Υπαλλήλων

Η Κυβέρνησις θα προβή δι' Επιτροπών ή Συμβουλίων τα οποία ειδικός Νόμος θέλει ορίση, εις την εκκαθάρισιν των Δημοσίων Υπαλλήλων, Υπαλλήλων Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Δημοτικών και Κοινοτικών τοιούτων και λοιπών υπηρεσιών εξηρτημένων εκ του Κράτους, ή επιχορηγουμένων υπ' αυτού. Κριτήρια της εκκαθαρίσεως θα είναι η επαγγελματική επάρκεια, ο χαρακτήρας και το ήθος, η συνεργασία μετά του εχθρού και η χρησιμοποίησις του υπαλλήλου ως οργάνου της δικτατορίας. Υπάλληλοι εκ των ανωτέρω προσχωρήσαντες κατά τον χρόνον της κατοχής εις τας δυνάμεις αντιστάσεως επανέρχονται εις τας θέσεις των και θα κριθούν καθ' ον τρόπον και οι άλλοι υπάλληλοι. Τα αυτά ως άνω Συμβούλια θα κρίνωσι τους υπαλλήλους, οι οποίοι συμμετέσχον ή συνείργησαν εις την εκδήλωσιν των γεγονότων από της 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Τους εκ των τελευταίων τούτων ενεχομένους δύνανται να θέσουν εις διαθεσιμότητα επί τη βάσει των Νόμων, της οριστικής αυτών θέσεως καθορισθησομένης υπό της κυβερνήσεως ήτις θα προέλθη από τας εκλογάς της Συντακτικής Συνελεύσεως. Οι μέχρι τούδε τεθέντες εις διαθεσιμότητα δυνάμει αποφάσεως των Υπουργών θα υποβληθούν υπό την κρίσιν των εν αρχή του παρόντος αναφερομένων Συμβουλίων. Ουδείς υπάλληλος θα διωχθή μόνον δια τα πολιτικά του φρονήματα.

Άρθρον 8ον: Εκκαθάρισις Σωμάτων Ασφαλείας

Η εκκαθάρισις των Σωμάτων Ασφαλείας, Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων, θα συντελεσθή το ταχύτερον παρ' Ειδικών εκκαθαριστικών Συμβουλίων με τα αυτά ως και οι Δημόσιοι υπάλληλοι κριτήρια. Άπαντες οι αξιωματικοί και οπλίται των εν λόγω Σωμάτων οι εμπίπτοντες εις τας διατάξεις του Νόμου περί αμνηστίας, οίτινες κατά την διάρκειαν της κατοχής προσεχώρησαν εις τας τάξεις του Ε.Λ.Α.Σ., του Ε.Λ.Α.Ν. ή της Εθνικής Πολιτοφυλακής, θα επανέλθουν εις τας θέσεις των και θα υποβληθούν εις την κρίσιν των εκκαθαριστικών Συμβουλίων, καθ' ον τρόπον και οι λοιποί συνάδελφοι των. Άπαντες οι αξιωματικοί και οι οπλίται των εν λόγω Σωμάτων, οι εγκαταλείψαντες τας θέσεις των από της 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος, τίθενται εις διαθεσιμότητα, της οριστικής αυτών θέσεως καθορισθησομένης παρά Συμβουλίων περί ων θα αποφασίση η μέλλουσα να προέλθη εκ των εκλογών κυβέρνησις.

Άρθρον 9ον: Δημοψήφισμα και Εκλογαί

Το ταχύτερον δυνατόν, πάντως δε εντός του τρέχοντος έτους θα διεξαχθή εν πάση ελευθερία και γνησιότητι δημοψήφισμα, το οποίον θα τερματίση οριστικώς το πολιτειακόν ζήτημα, υποτασσομένων πάντων εις την απόφασιν του Λαού. Θα επακολουθήσουν δε ως τάχιστα και εκλογαί Συντακτικής Συνελεύσεως δια την κατάρτισιν του νέου Συντάγματος της Χώρας. Και αι δύο αντιπροσωπείας συμφωνούν, όπως προς έλεγχον της γνησιότητος της εκφράσεως της Λαϊκής θελήσεως παρακληθούν αι Μεγάλαι Σύμμαχοι δυνάμεις και αποστείλουν παρατηρητάς.
Του παρόντος εγένοντο δύο όμοια, ων το εν έλαβεν η Κυβερνητική αντιπροσωπεία και το έτερον η Αντιπροσωπεία του Ε.Α.Μ.

Εν Αθήναις, εν τω Υπουργείω των Εξωτερικών τη 12 Φεβρουαρίου 1945.

Η αντιπροσωπεία της Ελληνικής Κυβερνήσεως:
Ι. ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, Π. ΡΑΛΛΗΣ, Ι. ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ.

Η αντιπροσωπεία της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ.:
Γ. ΣΙΑΝΤΟΣ, Δ. ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ, ΗΛ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ.

Ο Γραμματεύς της Διασκέψεως:
Γ. ΒΑΡΣΑΜΗΣ

 Δεκεμβριανά