«Ισχύς εν τη ενώσει», πάντα σε βάρος των λαών

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΜΒΟΛΙΟ

«Ιστορικό επίτευγμα για την ΕΕ», «καταπολεμήσαμε τον εγωισμό και τον εθνικισμό», «επιτέλους επικράτησε η συλλογική στρατηγική αντίληψη στην ΕΕ, αυτή της αλληλεγγύης και της προστασίας της υγείας των λαών της Ευρώπης»... Με αυτά και άλλα βομβαρδίζονταν για μήνες οι λαοί της Ευρώπης από την Κομισιόν, τις κυβερνήσεις και τα επιτελεία τους, με αφορμή την κοινή προμήθεια εμβολίων.

Αλήθεια, ποιος ήταν τελικά ο λόγος που η ΕΕ και οι κυβερνήσεις παρέκαμψαν ακόμα και τους σχετικούς ευρωενωσιακούς κανονισμούς, που ορίζουν ότι «αρμόδια για την οργάνωση και την παροχή των υπηρεσιών Υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κατανομής των πόρων που διατίθενται για τις υπηρεσίες αυτές, είναι τα κράτη - μέλη»;

Με γνώμονα τα κέρδη των δικών της ομίλων

Ο λόγος ήταν ότι άνοιγε μια μεγάλη αγορά, αυτή των εμβολίων, τεράστιας οικονομικής και πολιτικής σημασίας. Αν και δεύτερη παγκόσμια δύναμη στον κλάδο του Φαρμάκου, η ΕΕ και οι μεγάλοι όμιλοι στο έδαφός της, ιδιαίτερα οι γερμανικοί και οι γαλλικοί, συνυπολόγισαν ότι σε συνθήκες σφοδρού ανταγωνισμού με τους αμερικανικούς, κινεζικούς και ρωσικούς ομίλους πιθανότατα να μειονεκτούσαν αν προσέρχονταν στο παζάρι των επιδιωκόμενων συμφωνιών χωρίς την «προίκα» της εξασφαλισμένης αγοράς του μισού δισ. πληθυσμού των κρατών - μελών της ΕΕ.

Αυτή η εκτίμηση επικράτησε και ως μια πιο «ασφαλής επιλογή» για τα συμφέροντά τους, με δεδομένο ότι είναι ακόμα νωπή η διάψευση των προσδοκιών για τεράστια και γρήγορα κέρδη με το εμβόλιο της «γρίπης των χοίρων» το 2009, που έμεινε τελικά αδιάθετο στις φαρμακοβιομηχανίες, επειδή εκείνος ο ιός δεν είχε την εξάπλωση που προβλεπόταν.

Πήραν τις αποφάσεις τους εκτιμώντας ότι η αγορά του εμβολίου, εκτός από μια τεράστια πηγή κερδοφορίας, συνιστά για την ΕΕ όσο και για τους ανταγωνιστές της αρένα στρατηγικής σημασίας. Η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών αντιμετωπίζουν το ξεπέρασμα της πανδημίας με το κριτήριο της αντοχής της οικονομίας και μέσα από το πρίσμα της κούρσας του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία.

Κάθε καπιταλιστικό κέντρο εκτιμά πως η «έξοδος» από την πανδημία για λογαριασμό του θα του δώσει προβάδισμα σε σχέση με τους ανταγωνιστές του, προκειμένου να επισπεύσει την αντιμετώπιση της καπιταλιστικής κρίσης και να εξασφαλίσει έγκαιρη ανάκαμψη κερδοφορίας των ομίλων του.

Με βάση αυτές τις επιδιώξεις, λοιπόν, η ΕΕ απευθύνθηκε κι έκλεισε συμφωνίες με συγκεκριμένους ομίλους, που είτε συνδέονταν άμεσα με τοποθετήσεις ευρωενωσιακών κεφαλαίων στη μετοχική τους σύνθεση είτε πρόσφεραν όρους συμφωνίας με συμπράξεις και όρους παραγωγής που ικανοποιούσαν ευρωπαϊκούς ομίλους.

Δεν είναι τυχαίο ότι η αντιπαράθεση της ΕΕ με τη βρετανο-σουηδική φαρμακοβιομηχανία «AstraZeneca» σημαδεύεται από τους ακόμα ανοιχτούς λογαριασμούς ΕΕ - Βρετανίας με το Brexit, παρά τη συμφωνία αποχώρησης. Με τα ίδια κριτήρια η ΕΕ σε πρώτο χρόνο απέρριψε την προμήθεια ρωσικών και κινεζικών εμβολίων, παρότι σύντομα ήταν γνωστό ότι αυτά ήταν ασφαλή και αποτελεσματικά.

Η πρόσφατη «αλλαγή στάσης» της ΕΕ, τουλάχιστον απέναντι στο ρωσικό εμβόλιο, που επισφραγίστηκε με την επίσκεψη στη Μόσχα του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζ. Μπορέλ, επίσης δεν είναι τυχαία. Μια αποστροφή του στις δηλώσεις του στη Μόσχα μαρτυρούσε την αιτία αυτής της μεταστροφής: «Πολλές (ευρωπαϊκές) χώρες ενδιαφέρονται να αγοράσουν και να παρασκευάσουν το (ρωσικό) εμβόλιο στο έδαφός τους».

Ισχυροί γερμανικοί και γαλλικοί όμιλοι, που έχουν μείνει πίσω στην ανακάλυψη του δικού τους εμβολίου και δηλώνουν ότι τουλάχιστον έως τα τέλη του 2021 δεν θα μπορέσουν να αναπτύξουν παραγωγή, εμφανίζονται διατεθειμένοι να συμπράξουν στην παραγωγή εμβολίων ανταγωνιστών τους, συμπεριλαμβανομένου του ρωσικού...

Η όποια συμφωνία δεν σημαίνει ότι οι σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας γίνονται «μέλι - γάλα». Ο,τι κι αν συμφωνηθεί, θα προκύψει εν μέσω σφοδρών αντιθέσεων, εκβιασμών και απειλών για νέες κυρώσεις, έτσι όπως κλείνουν μεταξύ τους τις συμφωνίες οι καπιταλιστές... Σε αυτό το έδαφος, άλλωστε, οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό της ΕΕ και της Ευρωζώνης βρίσκουν την έκφρασή τους και στις διεθνείς συμμαχίες της ΕΕ, όπου συγκρούονται τα διαφορετικά συμφέροντα και οι προσανατολισμοί τμημάτων του κεφαλαίου, καπιταλιστικών κρατών και κέντρων της ΕΕ.

Καθολικό κριτήριο παρέμβασης της ΕΕ, των αστικών κυβερνήσεων αποτελεί η μέγιστη δυνατή κερδοφορία των ομίλων τους. Οι καθυστερήσεις, ο εμπορικός πόλεμος, οι απαγορεύσεις εξαγωγών κι όλα όσα ζουν οι λαοί (και) με το εμβόλιο αποτελούν συνέπεια αυτού του κριτηρίου που καθορίζει όλες τις αποφάσεις της ΕΕ και είναι ξένο με τις ανάγκες, την προστασία της υγείας και της ζωής των λαών.

Η «πολέμια» μεγάλων συμφερόντων και «το αργοκίνητο καράβι»

Αυτήν την πραγματικότητα προσπαθούν να συσκοτίσουν τα αστικά επιτελεία, επιχειρώντας να εμφανίσουν την ΕΕ ως δήθεν... «πολέμια» των φαρμακοβιομηχανιών. Δεν μπορούν να εξωραΐσουν τον ταξικό αντιλαϊκό χαρακτήρα της ως διακρατικής ένωσης των μονοπωλίων. Δεν μπορούν, όσο κι αν πασχίζουν, να τη βγάλουν από το κάδρο, γιατί είναι νύχι - κρέας η σχέση ΕΕ - μονοπωλίων. Η αντιπαράθεσή της με ορισμένους ομίλους επιβεβαιώνει και τεκμηριώνει την εξυπηρέτηση των συνολικών συμφερόντων...

Ο χαρακτηρισμός «αργοκίνητο καράβι» για την ΕΕ, που «κωλυσιεργεί», συνιστά μια ακόμα προκλητική επιχείρηση καλλιέργειας νέων κάλπικων προσδοκιών για τους λαούς. Ομως, οι αποφάσεις της ΕΕ δεν είναι απλά αργόσυρτες, αλλά βαθιά αντιλαϊκές, απόρροια του καπιταλιστικού χαρακτήρα της. Η προσμονή για φιλολαϊκές εξελίξεις στο πλαίσιό της είναι επιζήμιο χάσιμο χρόνου. Πολύ περισσότερο την ώρα που αυτή επιταχύνει την εδραίωση της επικίνδυνης στρατηγικής της για Ενιαίο Χώρο Υγείας, που ως κοινό παρονομαστή έχει τα απογυμνωμένα δημόσια συστήματα Υγείας, τα οποία κουμπώνουν με την επιχειρηματική δράση, αλωνίζοντας κυριολεκτικά «εντός, εκτός κι επί τ' αυτά» στην Υγεία, στο Φάρμακο, στο εμβόλιο.

Η «κοινή παραγγελία» και ο λογαριασμός

Ισχυρίζονται ορισμένοι ότι με την «κοινή προμήθεια του εμβολίου από την ΕΕ επικράτησε ένας κεντρικός συλλογικός σχεδιασμός». Ομως, αυτός ο ισχυρισμός δεν ισχύει. Οι όροι της «κοινής προμήθειας» σημαδεύονται από τη βαθιά ανισομετρία της ΕΕ. Το ποιοι όμιλοι τελικά προτιμήθηκαν και ποιοι όχι, ποιοι συμμετείχαν ή όχι στην παραγωγή των εμβολίων, κρίθηκε μέσα από σφοδρούς ανταγωνισμούς μηνών, διαπάλη.

Σκόπιμα το παραμύθι της «ισοτιμίας» στο τραπέζι υπερτονίζει την «κοινή παραγγελία» και αφήνει εκτός συζήτησης το ποιος θα ετοιμάσει - με το αζημίωτο - το «γεύμα» και ποιος θα πληρώσει με σημαδεμένους όρους το λογαριασμό. Κι όλα αυτά ασφαλώς δεν είναι «ισότιμα κεντρικά σχεδιασμένα». Είναι υπαγορευμένα από τους γνωστούς αντιλαϊκούς όρους, που τόσο ο ελληνικός όσο και οι άλλοι λαοί της Ευρώπης έχουν βιώσει στο πετσί τους, αποκτώντας πλούσια πείρα από εφάμιλλους ανταγωνισμούς σε βάρος των λαών στις Συνόδους Κορυφής, στα Γιούρογκρουπ.

Το ποιοι όμιλοι και ποιες αστικές τάξεις έχουν το πλεονέκτημα και ποιοι είναι αντίστοιχα σε υποδεέστερη θέση, δεν σημαίνει ότι μεταφράζεται και σε περισσότερα ή λιγότερα οφέλη και δικαιώματα για τους αντίστοιχους λαούς κάθε χώρας. Γιατί η αντιλαϊκή πολιτική, το ακριβοπληρωμένο εμβόλιο και φάρμακο έρχονται ως αποτέλεσμα των κάθε φορά αναγκών του κεφαλαίου, στο πλαίσιο των ανταγωνισμών των αστικών τάξεων και της ανισοτιμίας.

Γι' αυτό άλλωστε όλοι αυτοί οι ανισότιμοι όροι του τραπεζιού, που φανερώνουν το τι, πώς και πόσα ακριβώς πληρώνουν οι λαοί σε μια χούφτα μονοπώλια στις περιβόητες συμβάσεις της ΕΕ με τις φαρμακοβιομηχανίες, φυλάγονται ως επτασφράγιστο μυστικό μέχρι να βγουν στη φόρα για τις ανάγκες του ανταγωνισμού κι ό,τι βγαίνει στη δημοσιότητα μέχρι σήμερα λογοκρίνεται.

«Πάλι καλά που είμαστε στην ΕΕ»...

Ο σημερινός εκτροχιασμός των εμβολιασμών, οι εγκληματικές καθυστερήσεις με τεράστια ευθύνη της ΕΕ και των κυβερνήσεων δεν εμπόδισαν τους απολογητές της να ισχυριστούν ότι «πάλι καλά που ανήκει η Ελλάδα στην ΕΕ και τελικά έκλεισε συμφωνίες για εμβόλια, έστω και με αυτές τις καθυστερήσεις».

Καταρχάς και μόνο το ότι πασχίζοντας να πείσουν φτάνουν να καταφεύγουν ως και σε συγκρίσεις με χώρες της Αφρικής, φανερώνει την ένδεια επιχειρημάτων τους. Προκειμένου να διασωθούν επικαλούνται τα ...άφθονα παραδείγματα φτωχών χωρών του καπιταλιστικού συστήματος που υπερασπίζονται.

Μέσα σ' αυτά που απέδειξε η υπόθεση των εμβολίων, είναι ότι η χώρα μας στο όνομα του να «μην απομονωθεί» από τις εν λόγω επιζήμιες συμφωνίες της ΕΕ που θέτουν σε κίνδυνο την άμεση ανάγκη μαζικού εμβολιασμού του πληθυσμού, τελικά αποξενώθηκε κι αυτοαποκλείστηκε από κάθε δυνατότητα εξεύρεσης κάθε άλλου αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου που ήταν διαθέσιμο.

Ρωτούν ορισμένοι πονηρά: «Ναι, αλλά οι όροι τέτοιων συμφωνιών δεν είναι χειρότεροι για μια και μόνη χώρα αντί του μπλοκ χωρών της ΕΕ;». Τους όρους που τελικά εξασφάλισε η ΕΕ τούς... θαύμασε η οικουμένη. Είναι τόσο φιλολαϊκοί που ούτε η ίδια δεν διανοείται να τους δημοσιοποιήσει...

Χαρακτηριστική απόδειξη είναι και το ζήτημα της πατέντας. Ενώ η ΕΕ ακριβοπλήρωσε (με τα λεφτά από τη φορολεηλασία του λαϊκού εισοδήματος σε όλα τα κράτη - μέλη της, εννοείται, γιατί δικά της λεφτά η ΕΕ δεν έχει) προκαταβολικά την έρευνα και όλα τα έξοδα των φαρμακευτικών μονοπωλίων για την ανακάλυψη του εμβολίου, η πατέντα έμεινε ιδιοκτησία τους.

Ομως, σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω καλό θα ήταν να τα επικαλεστούν αλλού, όχι απευθυνόμενοι στο ΚΚΕ, γιατί αυτό αντιπαρατίθεται στην ΕΕ σημαδεύοντας τον ίδιο τον καπιταλιστικό χαρακτήρα της. Το ΚΚΕ αναδεικνύει τη ρίζα του κακού, που διαπερνά κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο, κάθε καπιταλιστική χώρα, ανεξάρτητα αν αυτή βρίσκεται π.χ. λίγο πιο μπροστά, ή λίγο πιο πίσω στους εμβολιασμούς.

Γιατί σε κάθε περίπτωση, οι αστικές τάξεις και οι ενώσεις τους αδυνατούν να θέσουν τις σύγχρονες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες στην υπηρεσία της προστασίας της υγείας των λαών. Το αν, πότε, πώς και, πάνω από όλα, με ποιο κόστος τελικά αυτές θα φτάσουν στο λαό, καθορίζεται με κριτήριο τις προτεραιότητες και τα επιχειρηματικά σχέδια των ομίλων, των αστικών τάξεων, που έρχονται σε σύγκρουση με τις λαϊκές ανάγκες. Αυτό το ζήτημα υπογραμμίζει άλλωστε και με ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Κομμουνιστική Πρωτοβουλία των 29 Κομμουνιστικών Κομμάτων από όλη την Ευρώπη (βλέπε διπλανή σελίδα).

Αν κάτι πρέπει να κρατήσουν από όλα αυτά η εργατική τάξη, οι λαοί, είναι ότι στο πλαίσιο των λυκοσυμμαχιών του κεφαλαίου, με τους ομίλους να κατέχουν τους τίτλους ιδιοκτησίας του δικού τους ιδρώτα, της κοινωνικής εργασίας, της ανθρώπινης έρευνας, οι συμφωνίες θα φέρουν τη σφραγίδα των εκμεταλλευτών και βαριά πλήγματα για τους λαούς. Θα κοστίζουν όχι μόνο χρήμα και βάσανα, αλλά κι ανθρώπινες ζωές. Να γιατί το «ισχύς εν τη ενώσει» των μονοπωλίων όχι μόνο δεν ευνοεί αλλά τελικά ζημιώνει πολλαπλά τους λαούς.

Τροχιοδεικτικές βολές για το πόσο ξεπερασμένη είναι η επιχειρηματική δράση στην Υγεία αποτελούν η αμεσότητα και ο επίκαιρος χαρακτήρας των λαϊκών αιτημάτων πάλης για επίταξη των ιδιωτικών δομών, κατάργηση κάθε πατέντας φαρμάκων κι εμβολίων, για αποκλειστικά δημόσια και δωρεά Υγεία.

Φωτίζουν τη μόνη πραγματική διέξοδο, σε σύγκρουση με τον πραγματικό αντίπαλο, το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα. Τεκμηριώνουν γιατί η εργατική εξουσία, η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός που υπηρετεί τις διαρκώς διευρυνόμενες κοινωνικές ανάγκες, ο σοσιαλισμός, είναι η απάντηση στη σημερινή χωρίς φραγμό βαρβαρότητα. Στο έδαφος αυτό η αποδέσμευση από την ΕΕ και κάθε ένωση του κεφαλαίου μπορεί να πιάσει τόπο για το λαό.

Του
Κώστα ΠΑΠΑΔΑΚΗ*
* Ο Κ. Παπαδάκης είναι μέλος της ΚΕ και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ