8/3/1928: Η σημασία της Διεθνούς Μέρας της Γυναίκας

Αυτή τη βδομάδα χιλιάδες γυναίκες σ' όλο τον κόσμο θα γιορτάσουν τη Διεθνή Ημέρα των γυναικών. Οργανωτής αυτής της μέρας ήταν η Κλάρα Τσέτσκιν, η μεγάλη ηγέτρια του παγκόσμιου προλεταριακού κινήματος.

Στη ΙΙ Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών το 1910 έκανε μια πρόταση να δοθή στις γυναίκες μια μέρα δικηά τους για την κινητοποίηση των πλατειών γυναικείων μαζών. Η πρόταση της έγινε απόφαση και τώρα στις 8 του Μάρτη κάθε χρόνο γιορτάζεται παντού η Διεθνής ημέρα των γυναικών.

Η σημασία της είναι ολοφάνερη. Είναι μέρα διαμαρτυρίας και διεκδίκησης των απαιτήσεων των εργαζομένων γυναικών. Οι μεγάλες μας συντρόφισσες μας έχουν δείξει πώς μπορεί να βγη η γυναίκα από το χαμηλό επίπεδο που την έχει ρίξει το σημερινό κοινωνικό σύστημα - μας έχουν δείξει που μπορεί να φτάση (...)

Η γυναίκα λοιπόν δεν είναι το αδύνατο πλάσμα που τη νομίζουν οι αστοί. Είναι ικανή για δράση - είναι και παραείναι ικανή να επαναστατήση και να ζητήση τα δικαιώματα της που τόσον καιρό τα στερείται. Οι εργαζόμενες γυναίκες της Ελλάδος πρέπει να νοιώσουν καλά τη σημασία της σημερινής γιορτής. Οπως ξέρουμε, η γυναίκα στη χώρα μας εκμεταλλεύεται απάνθρωπα. Στις υφαντουργικές βιομηχανίες, στην καπνοβιομηχανία και γενικά σ' όλους τους κλάδους οι όροι της δουλειάς είναι ανυπόφοροι. Οι ώρες είναι υπερβολικές φτάνοντας σε 12 και σε 14 ακόμα, τα μεροκάματα είναι τιποτένια (...). Ας μην πούμε και για τα παιδιά που δουλεύουν σχεδόν τζάμπα - καταστρέφοντας την υγεία τους για ένα τάλληρο ακόμα. (...)

Συγκρίνοντας τώρα την κατάσταση της εργάτριας στη Σοβ. Ενωση με την κατάστασή της εδώ και σ' άλλες χώρες βλέπουμε την τεράστια διαφορά που υπάρχει. Η γυναίκα εκεί ενώ δουλεύει δύο ώρες λιγώτερο από τον άντρα πληρώνεται το ίδιο. Η Σοβ. Κυβέρνηση καταβάλλει μεγάλες φροντίδες για τη μητέρα και το παιδί. (...)

Μπροστά σε τέτοιες ολοφάνερες αποδείξεις βλέπουμε καθαρά ποιο είναι το καθήκον μας, τι πρέπει να κάνομε για να καλλιτερέψουμε τη θέση μας. Δε θα γίνουμε μονάχα φεμινίστριες ζητώντας ψίχουλα. Οχι, το καθήκον μας είναι να οργανωθούμε γερά, να μπούμε στα σωματεία μας, να αγωνιστούμε πλάι στους συντρόφους μας τους εργάτες και κάτω από την καθοδήγηση του Κομ. Κόμματος. Εμπρός λοιπόν εργάτριες για το τελικό μας ξεσκλάβωμα.

* * *

Το παραπάνω άρθρο με την υπογραφή «Εργάτρια» δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» στις 8-3-1928, με αφορμή τον γιορτασμό της Διεθνούς Μέρας της Γυναίκας.

Η καθιέρωση της Διεθνούς Μέρας προέκυψε, όπως αναφέρεται και παραπάνω, μετά από πρόταση της κομμουνίστριας Κλάρας Τσέτκιν στη 2η Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστριών Γυναικών, που έγινε στην Κοπεγχάγη το 1910.

Στα χρόνια που γράφτηκε το άρθρο της «Εργάτριας», οι γυναίκες στην Ελλάδα είχαν ενταχθεί με μαζικούς όρους στην παραγωγή: Το 1928 οι εργαζόμενες στη βιομηχανία ήταν 58.169, στις προσωπικές υπηρεσίες 37.312, στη γεωργία (εργάτριες γης) 23.147 και 21.238 ήταν οι γυναίκες που καταγράφονταν ως υπάλληλοι.

Οι συνθήκες οι οποίες δούλευαν ήταν άθλιες. Πολύωρη εργασία, χαμηλά μεροκάματα, απολύσεις, ακόμα και οι βρισιές και το ξύλο ήταν όσα είχαν να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες εργαζόμενες. Ταυτόχρονα, οι «φαμπρικούδες» είχαν να αντιμετωπίσουν και τις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής, που θεωρούσαν λίγο πολύ τη γυναικεία εργασία ως κάτι το ανυπόληπτο, σχεδόν ανήθικο.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Κόμμα μας, που από την ίδρύσή του υποστήριξε μια σειρά προτάσεις και αιτήματα, ιδιαίτερα ριζοσπαστικά για την εποχή τους (όπως η «πλήρης αστική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξίσωσις των γυναικών προς τους άνδρας»), προσπάθησε να εντάξει τις γυναίκες στις γραμμές του και στις τάξεις του εργατικού κινήματος.

Ετσι, το 1923 συγκροτήθηκε Γυναικείο Γραφείο, που λειτουργούσε δίπλα στο ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος και υπό την καθοδήγησή του, ενώ σε πολλές αποφάσεις της περιόδου τονίζεται η ανάγκη στρατολογίας εργατριών στο Κόμμα.

Οι δυσκολίες όμως δεν ήταν λίγες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα μέσα του 1927, οι γυναίκες μέλη της ΚΟ Αθήνας ήταν μόλις 13 σε σύνολο 270 μελών.

Παρά τον λιγοστό τους αριθμό όμως, οι γυναίκες μέλη του Κόμματος και της ΟΚΝΕ εκείνα τα πρώτα χρόνια υπήρξαν υπόδειγμα αγωνιστικής στάσης, που, πέρα από τις αδυσώπητες συνθήκες της ταξικής πάλης, είχαν να αντιμετωπίσουν και όλα εκείνα τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής, που συχνά δεν άφηναν ανεπηρέαστους ακόμα και τους άντρες συντρόφους τους.

• Βλ. περισσότερα:

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949, τόμ. A2, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 472-494.