Η νίλα του Δράμαλη στα Δερβενάκια

Τον Ιούνη του 1822 η Επανάσταση των Ελλήνων γνώρισε ίσως το μεγαλύτερο κίνδυνο από τότε που άρχισε. Μετά την κατάπνιξη της εξέγερσης στην Ηπειρο, ο σουλτάνος διέταξε τον Μεχμέτ Πασά, τον οποίο οι Ελληνες ονόμαζαν Δράμαλη, να οργανώσει μεγάλο στρατό και να πάει στο Μοριά. Στα μέσα Ιούνη ο Δράμαλης ξεκίνησε από τη Λάρισα με 24.000 πεζούς, 6.000 ιππείς και αρκετά κανόνια. Χωρίς να συναντήσει αντίσταση πέρασε από τη Βοιωτία, έκαψε τη θήβα, λεηλάτησε τον κάμπο της Κωπαΐδας και μετά πέρασε από τον Ισθμό στην Πελοπόννησο. Στις 5 Ιούλη έφτασε στην Κόρινθο, την οποία και κατέλαβε.

Η πορεία του Δράμαλη προκάλεσε φόβο και πανικό στους Ελληνες. Στις 12 Ιούλη έφτασε στο Αργος και στη συνέχεια κινήθηκε προς το Ναύπλιο. Η ελληνική κυβέρνηση που είχε την έδρα της στο Αργος επιβιβάστηκε σε δυο καράβια και ανοίχτηκε στον Αργολικό και από εκεί έδινε «διαταγές».

Οι μόνοι που διατήρησαν την ψυχραιμία τους ήταν ο Κολοκοτρώνης και ο Υψηλάντης. Ο Υψηλάντης με 700 άνδρες, με μια παράτολμη επιχείρηση, επιτέθηκε και κατέλαβε το φρούριο του Αργους «Λάρισα». Ανέκοψε έτσι την προέλαση του Δράμαλη προς την Αρκαδία.

Ο Κολοκοτρώνης πήγε στην Τρίπολη και μαζί με τους προύχοντες έβγαλε προκήρυξη με την οποία καλούσε τους Μοραΐτες να πολεμήσουν. «Οποιος αρνηθεί να πολεμήσει- τονιζόταν στην προκήρυξη- θα τουφεκίζεται».

Χάρτης της μάχης

Ο «Γέρος του Μοριά» εφάρμοσε το σχέδιο του Ρώσου στρατάρχη Κουτούζοφ. Πρόσταξε να καεί όλη η σοδειά στον αργείτικο κάμπο. Κάηκαν επίσης όλες οι αποθήκες με τρόφιμα και γεννήματα. Η τουρκική στρατιά αντιμετώπιζε τώρα σοβαρό πρόβλημα επισιτισμού. Σε αποτυχία κατέληξε, ακόμη, η επίθεση του τουρκικού ιππικού κατά του στρατοπέδου των Ελλήνων στους Μύλους. Ετσι ο Δράμαλης αποφασίζει να ανασυνταχθεί, επιστρέφοντας στην Κόρινθο.

Στο συμβούλιο που γίνεται στους Μύλους, ο Κολοκοτρώνης προτείνει να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις στα Δερβενάκια, για να χτυπήσουν εκεί τους Τούρκους στην επιστροφή τους προς Κόρινθο. Τα ξημερώματα της 25ης Ιούλη η πρώτη τουρκική φάλαγγα, καθώς έφτανε στα Δερβενάκια, αιφνιδιάζεται και διαλύεται από τους Ελληνες. Ο Δράμαλης με τον υπόλοιπο στρατό του αποφασίζει να φύγει από τον Αγιο Σώστη. Εκεί τους περίμενε το δεύτερο χτύπημα του Κολοκοτρώνη. Η φοβερή στρατιά του Δράμαλη αποδεκατίστηκε, χιλιάδες Τούρκοι σκοτώθηκαν. Η καταστροφή του Δράμαλη ήταν ολοκληρωτική, μια πραγματική νίλα. Η Επανάσταση νίκησε.

 Ριζοσπάστης