Τα κόκκινα τετράδια της Κομμούνας. Οι σημειώσεις μου

 
ΜΑΞΙΜ ΒΙΓΙΟΜ

Με αφορμή την επέτειο των 150 χρόνων από την Παρισινή Κομμούνα, η «Σύγχρονη Εποχή» παρουσιάζει σε λίγες μέρες για πρώτη φορά στα Ελληνικά (σε μετάφραση από το γαλλικό και το ρωσικό κείμενο) το σημαντικό έργο του Μαξίμ Βιγιόμ με τίτλο: «Τα Κόκκινα Τετράδια της Κομμούνας».

Ολα άλλαξαν σήμερα: Μια τεράστια κόκκινη σημαία στο Δημαρχείο

«Το πλήθος απαντά με βροντερές ιαχές. Ολοι σηκώνουν τα χέρια. Κραυγάζουν με ορθάνοιχτα στόματα. Οσο μακριά μπορεί να φτάσει το βλέμμα βλέπεις μόνο πηλήκια να κινούνται, ξιφολόγχες ν' αστράφτουν, λάβαρα ν' ανεμίζουν.

(...) Το πλήθος φωνάζει, τραγουδά, ουρλιάζει, μουγκρίζει. Τι τραγουδάει; Tη "Μασσαλιώτιδα". Τι φωνάζει; "Ζήτω η Κομμούνα!"».

Μέσα από τέτοιες εικόνες, με ιδιαίτερη αφηγηματική ζωντάνια και παραστατικότητα, ο Μαξίμ Βιγιόμ αποτυπώνει στις ημερολογιακές του σημειώσεις από τις μέρες της Κομμούνας τα συγκλονιστικά εκείνα γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία του παγκόσμιου εργατικού κι επαναστατικού κινήματος.

Ο Βιγιόμ είναι αυτόπτης μάρτυρας, συμμετέχει στα γεγονότα της Κομμούνας και διηγείται το πώς πολέμησε, πώς πολέμησαν οι άλλοι, πώς αγωνίστηκε το προλεταριάτο του Παρισιού εκείνες τις συγκλονιστικές μέρες του 1871. Φυσικά, η αφήγησή του δεν είναι δυνατόν να είναι απαλλαγμένη από τις γενικότερες θεωρητικές αδυναμίες των πρωταγωνιστών της Κομμούνας σε σχέση με τον χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας και του έθνους, οι οποίες έχουν επισημανθεί και στα συμπεράσματα που αποτυπώθηκαν στο έργο των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν.

Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει στο ελάχιστο τη μεγάλη αξία του συγκεκριμένου έργου, που έχει γραφτεί από έναν εκ των ηρώων που, όπως ο ίδιος σημειώνει, «ρίχτηκαν» στην Κομμούνα «με όλο το πάθος και τον ενθουσιασμό της νιότης» τους.

Στα «Κόκκινα Τετράδια» ο αναγνώστης θα βρει την ακριβή απόδοση των πραγματικών γεγονότων - τα οποία σε ορισμένα σημεία αποτελούν ακόμα και ιστορικά τεκμήρια - των 72 ημερών της Κομμούνας.

Η μόνη γλώσσα που ακούτε είναι η βουή των κανονιών μας

Η μία εικόνα διαδέχεται την άλλη. Οι χαιρετιστήριοι λόγοι στα τάγματα που ξεκινούν για το μέτωπο, οι μάχες στους δρόμους του Παρισιού, τα οδοφράγματα, αλλά και οι ελπίδες που εκμυστηρεύονται οι κομμουνάροι μεταξύ τους για την έκβαση του αγώνα τους.

Βλέπουμε τον Φέλιξ Πιά, που απευθύνει χαιρετιστήριο λόγο στο τάγμα που ξεκινάει για το μέτωπο. Τον γερο-Ντελεκλίζ, που επιδιώκει τον θάνατο στο οδόφραγμα, αρκεί να μη ζήσει την ήττα. Τον άφοβο επαναστάτη Γκουά, που ολοκληρώνει την επαναστατική ετυμηγορία ενάντια σε πενήντα ομήρους. Την ταπεινή εργάτρια, που θυσιάζει τα μοναδικά χρυσά σκουλαρίκια της για την επανάσταση. Τους ήρωες του Πυροβολικού, που στέκονται άφοβοι και γελαστοί απέναντι στον καταιγισμό των πυρών του εχθρού.

Μπροστά από τα μάτια μας περνάει και η αλησμόνητη μέρα της ανακήρυξης της Κομμούνας, στην πλατεία του Κεντρικού Δημαρχείου, και το γκρέμισμα της Στήλης του Βαντόμ - μια πράξη πρόκλησης για τον παλιό κόσμο. Ακούμε την «Μασσαλιώτιδα» πάνω από τις αψίδες των μη συνηθισμένων σε τέτοιους ήχους παλιών εκκλησιών, την ώρα που μέσα πραγματοποιούνται λαϊκές συνελεύσεις. Ακούμε όμως και επαναστατικά εμβατήρια μέσα από το πάλαι ποτέ αυτοκρατορικό παλάτι, που εκείνες τις μέρες ήταν «το Σπίτι του Λαού». Γνωρίζουμε προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο εκείνες τις μέρες και από τις δύο πλευρές, της Κομμούνας και των αστών αντιπάλων της. Παρακολουθούμε τις φρικαλεότητες στις οποίες προέβησαν οι αστοί κατά τη διάρκεια της «Ματωμένης Βδομάδας». Επειτα, παρατηρούμε πλευρές της ζωής των κομμουνάρων στην εξορία.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει και αποτελεί ανεκτίμητο ιστορικό ντοκουμέντο η - για πρώτη φορά και με μεγάλη ακρίβεια - διαφωτιστική περιγραφή του ρόλου του Νομισματοκοπείου στη διάρκεια της Κομμούνας.

Η Κομμούνα άνοιξε τον δρόμο για τη νίκη της εργατικής τάξης

Τα «Κόκκινα Τετράδια της Κομμούνας» του Μαξίμ Βιγιόμ αποτελούν ένα ιστορικής σημασίας ντοκουμέντο για τα γεγονότα της Κομμούνας, καθώς μέσα από την αφήγηση - μαρτυρία του συγγραφέα έρχονται στο φως στοιχεία για τις 72 μέρες που η κόκκινη σημαία ανέμιζε στο Κεντρικό Δημαρχείο του Παρισιού, αυτές τις 72 μέρες που απέδειξαν με τον πιο εμφαντικό τρόπο ότι η εργατική τάξη και ο λαός έχουν τη δύναμη να ορθώσουν το ανάστημά τους ενάντια στους εκμεταλλευτές τους. Η μελέτη της πείρας της Κομμούνας αποτελεί εφόδιο για την οργάνωση του αγώνα που θα οδηγήσει στη νέα μεγάλη νίκη της εργατικής τάξης, η οποία θα καταργήσει οριστικά και αμετάκλητα την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο!