Μελλοντικές εξελίξεις στο ΝΑΤΟ

 Τα 70 χρόνια αυτά ήταν πολύ δύσκολα για την Ελλάδα, γιατί εξαρχής το ΝΑΤΟ δεν μπόρεσε να διασφαλίσει ακόμα και τα πιο βασικά πράγματα τα οποία φαντάζονταν οι ηγεσίες της αστικής τάξης εκείνης της εποχής. Δηλαδή δεν μπόρεσε να διασφαλίσει την ασφάλεια της χώρας απ' αυτό που τότε ήταν ο επονομαζόμενος «από Βορρά κίνδυνος», που αποδείχθηκε ανύπαρκτος, όπως δεν μπόρεσε να διασφαλίσει την ασφάλεια της χώρας από την τουρκική απειλή.

Από τη μία το ΝΑΤΟ ναι μεν επεκτείνεται και έχει επεκταθεί μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά από την άλλη παρουσιάζει μεγάλες αδυναμίες για να παρέχει υπηρεσίες άμυνας στις χώρες που ενσωματώνει. Αυτό γίνεται ακόμα πιο προφανές όταν δούμε τι γίνεται στον πόλεμο της Ουκρανίας. Υπάρχουν διάφορες συζητήσεις στο ΝΑΤΟ, που έχουν ξεκινήσει από τον Ιούνη του 2021, όταν μπήκε μπροστά το πρόγραμμα «ΝΑΤΟ 2030». Αυτές οι συζητήσεις θα ολοκληρωθούν τον επόμενο Ιούνη, μετά από έναν χρόνο, όταν θα εμφανιστεί η νέα «Στρατηγική Ιδέα» του ΝΑΤΟ, η οποία βέβαια θα πρέπει να περιμένει πρώτα το ποιες θα είναι οι εθνικές στρατηγικές και η στρατιωτική στρατηγική των ΗΠΑ γι' αυτήν την περίοδο.

Υπάρχουν όμως κάποια δεδομένα σε αυτήν τη συζήτηση, και αυτά έχουν να κάνουν με τα εξής:

Υπάρχει ένας προβληματισμός στο ΝΑΤΟ για το αν θα πρέπει να αλλάξει το άρθρο 5. Είναι το άρθρο αυτό που επιβάλλει συμμετοχή όλων των μελών της συμμαχίας αν κάποιος δεχτεί επίθεση. Ετσι όπως είναι διατυπωμένο, όμως, δεν εμπλέκει αυτόματα όλες τις υπόλοιπες χώρες σε μια πολεμική σύγκρουση με τον επιτιθέμενο, αλλά τους δίνει διάφορες δυνατότητες να ξεφύγουν, παρέχοντας άλλου είδους βοήθειες. Τώρα, λοιπόν, οι ΗΠΑ πιέζουν προς την κατεύθυνση με βάση την οποία, όταν θα γίνεται κάποια επίθεση σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, αυτομάτως όλες οι άλλες χώρες θα εμπλέκονται πολεμικά. Αυτό σημαίνει ότι ασχέτως πού βρίσκεται η κάθε χώρα και ποια είναι η λογική της για τη συγκεκριμένη σύγκρουση, θα εμπλέκεται ακόμα χειρότερα απ' ό,τι εμπλέκεται σήμερα.

Το δεύτερο το οποίο συζητείται είναι μια τροποποίηση του άρθρου 10. Το άρθρο 10 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ θεωρεί ότι η Συνθήκη αυτή ισχύει για την ατλαντική περιοχή, για την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, αλλά θα πρέπει να τροποποιηθεί με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο ώστε να συμπεριλάβει και άλλες χώρες, που βρίσκονται σήμερα εκτός ΝΑΤΟ. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν λίγες μέρες στο Ραμστάιν της Γερμανίας έγινε συνάντηση 40 χωρών που ανήκουν στο ΝΑΤΟ και στα υποβοηθητικά του σχήματα, οι οποίες συζήτησαν για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η λογική των ΗΠΑ είναι ότι τα σχήματα ΑUKUS και «Quad», που έχει στην Ασία, με κάποιον τρόπο θα πρέπει να ενσωματωθούν στο ΝΑΤΟ, έτσι ώστε αυτό που λέμε ένα παγκόσμιο ΝΑΤΟ να μπορεί να υλοποιηθεί.

Γιατί όμως θα πρέπει να υλοποιηθεί; Διότι η κυρίαρχη πολιτική των ΗΠΑ αυτήν τη στιγμή, των Δημοκρατικών, αυτό το οποίο θέλει να δημιουργήσει σε παγκόσμια κλίμακα, είναι ο διχασμός του κόσμου ανάμεσα στις «δημοκρατίες» και στα «αυταρχικά καθεστώτα». Το ΝΑΤΟ θα πρέπει να γίνει ο αμυντικός βραχίονας των επονομαζόμενων δημοκρατιών ενάντια στα αυταρχικά καθεστώτα, που δεν είναι μόνο η Κίνα και η Ρωσία αλλά και οποιοσδήποτε θελήσει η Δύση να ονομάσει αυταρχικό καθεστώς. Αρα προσπαθούν να κάνουν το ΝΑΤΟ να αλλάξει τον γενικό προσανατολισμό του, και αυτό σημαίνει ότι οι χώρες οι οποίες ανήκουν σε αυτό, όπως η Ελλάδα, θα εμπλακούν όχι απλά σε αποστολές διατήρησης της ειρήνης ή διαχείρισης των κρίσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά σε αποστολές στρατιωτικές.

Αυτό θα έχει τεράστια επίπτωση στην ελληνική κοινωνία, άσχετα αν ακόμα μπορεί να μη γίνεται κατανοητό. Αυτό το οποίο βρίσκεται σαν κίνητρο πίσω απ' αυτήν την παγκοσμιοποίηση, να το πούμε, του ΝΑΤΟ, είναι ότι οι ΗΠΑ κατανοούν πάρα πολύ καλά ότι χάνουν στον οικονομικό ανταγωνισμό με την Κίνα. Από τη στιγμή που χάνουν σ' αυτόν και από τη στιγμή που υπάρχει ένας στρατιωτικός ανταγωνιστής με μεγάλες πυρηνικές δυνατότητες, όπως η Ρωσία, μόνη διέξοδος για την Ουάσιγκτον είναι η στρατιωτικοποίηση των πάντων. Απέναντι στην οικονομική υποχώρηση θα πρέπει να υπάρξει στρατιωτική επέλαση. Αυτή είναι η γενικότερη στρατηγική του δυτικού ιμπεριαλισμού, η οποία έχει γίνει εμφανής τα τελευταία χρόνια και γίνεται ακόμα πιο εμφανής μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Το ΝΑΤΟ μετακινείται από εδώ που ήταν σαν κέντρο βάρους, τη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, προς τον Βορρά, διότι εκεί ακριβώς είναι ο χώρος αντιμετώπισης της Ρωσίας. Εδώ είναι το νέο κέντρο βάρους και αυτή η μετατόπιση πέρασε με ευκολία μέσα και από τις χώρες της ΕΕ, διότι οι ΗΠΑ με τη συνδρομή μιας σειράς χωρών του ΝΑΤΟ, όπως αυτές της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, μπόρεσαν να επιβάλουν αποφάσεις μέσα σε αυτό οι οποίες καταργούν τις ψευδαισθήσεις που υπήρχαν στον γαλλογερμανικό άξονα, πως κάποια στιγμή η Ευρώπη μπορεί να αποκτήσει μια στρατηγική αυτονομία και να είναι ένας διακριτός πόλος στον χώρο της Δύσης. Αυτήν τη στιγμή οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει την ηγεμονία τους και θα διευθύνουν τα πράγματα εκεί που πρέπει να πάνε.

Πού πρέπει να πάνε; Καταρχάς στην κατάργηση κάθε ουδετερότητας στην Ευρώπη. Μια σειρά από χώρες, όπως είναι η Φινλανδία, η Σουηδία, η Αυστρία, η Ελβετία, η Ιρλανδία, πιέζονται για να μπουν στο ΝΑΤΟ, και οι περισσότερες απ' αυτές θα μπουν. Δύσκολα θα υπάρχει πλέον κάποια χώρα ουδέτερη στην Ευρώπη. Η Σερβία προσπαθεί να το κάνει, αλλά δέχεται τεράστιες πιέσεις να ενσωματωθεί κι αυτή στη λογική της ΕΕ.

Τα βραχυπρόθεσμα σχέδια του ΝΑΤΟ

Σε πιο βραχυχρόνιο ορίζοντα, που αφορά τις επόμενες βδομάδες, υπάρχει μια κίνηση από την πλευρά του ΝΑΤΟ για να αλλάξει τους συσχετισμούς του πολέμου στην Ουκρανία. Τι σημαίνει αυτό; Οτι θα πρέπει να δοθεί στην ουκρανική κυβέρνηση ένας νέος στρατηγικός στόχος, τον οποίο δεν μπορεί να τον υλοποιήσει χωρίς το ΝΑΤΟ. Δηλαδή θα πρέπει να ανοίξουν παράλληλα μέτωπα εκτός από αυτά που ελέγχουν τώρα οι Ρώσοι, μέτωπα ώστε να πολυδιασπαστεί η ρωσική πολεμική μηχανή και να υπάρξει κάπου μια ουσιαστική νίκη της Δύσης, δηλαδή του ΝΑΤΟ, απέναντι στη Ρωσία. Ποια είναι αυτά τα μέτωπα; Το ένα μέτωπο είναι το γνωστό, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, τις οποίες θα προσπαθήσουν να βάλουν στο ΝΑΤΟ το επόμενο διάστημα. Το δεύτερο είναι της Υπερδνειστερίας, όπου εκεί προσπαθούν να ανοίξουν νέες πολεμικές επιχειρήσεις με τη συνδρομή της Μολδαβίας, που ενισχύεται από τη Ρουμανία, που με τη σειρά της ενισχύεται από τη Βουλγαρία και άλλες ΝΑΤΟικές δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Επίσης, πολύ μεγάλη σημασία έχει το Καλίνινγκραντ. Πρόκειται για μια ρωσική περιοχή η οποία βρίσκεται στην Πολωνία και αυτήν τη στιγμή γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια χωρών του ΝΑΤΟ για να κοπεί ο διάδρομος ο οποίος τη συνδέει με τη Λευκορωσία, άρα να απομονωθεί, ώστε να μπορεί να ελέγξει καλύτερα τις εξελίξεις σε αυτό το σημείο. Τέλος, αυτό το οποίο φαίνεται ότι έχει συμφωνηθεί είναι η είσοδος πολεμικών δυνάμεων στη δυτική Ουκρανία το επόμενο διάστημα, έτσι ώστε να απεγκλωβίσουν μάχιμες ουκρανικές δυνάμεις για να τις στείλουν στην πρώτη γραμμή, αλλά και να επιβάλουν έναν ΝΑΤΟικό έλεγχο στην περιοχή, γεγονός εξαιρετικά επικίνδυνο, γιατί μπορεί να υπάρξουν αντιπαραθέσεις μεταξύ των ρωσικών και των ΝΑΤΟικών δυνάμεων, με άγνωστες εξελίξεις.

Οσον αφορά τον πολιτικό προσανατολισμό του ΝΑΤΟ, αυτήν τη στιγμή έτσι όπως εμφανίζεται από την Ουάσιγκτον, δηλαδή ως ο οπλισμένος βραχίονας των Δημοκρατιών, έχει δύο εχθρούς. Ο ένας είναι εξωτερικός και εσωτερικός και αφορά τις αυταρχικές δυνάμεις μέσα στις χώρες του ΝΑΤΟ. Ο δεύτερος είναι ο λαϊκισμός. Ο λαϊκισμός είναι μια ευρεία έννοια, η οποία περιλαμβάνει δυνάμεις τις οποίες κατατάσσουν οι ίδιες οι δυτικές κυβερνήσεις σε αυτό το ρεύμα, είτε ανήκουν στην άκρα δεξιά είτε ανήκουν στα ρεύματα της αριστεράς. Είναι κυρίως οι δυνάμεις της αριστερής ανατροπής, οι οποίες δεν συμβιβάζονται με το κυρίαρχο μοντέλο των δυτικών δημοκρατιών. Αυτός είναι ο στόχος του ΝΑΤΟ σε εσωτερικό επίπεδο το επόμενο διάστημα.

Καμία βοήθεια από ΝΑΤΟ και ΕΕ - Το ΚΚΕ είναι δύναμη εμπιστοσύνης

Θέλω επίσης να επισημάνω ότι ο όρος ιμπεριαλισμός και αντιιμπεριαλισμός έχει εγκαταλειφθεί από τα περισσότερα ρεύματα της ριζοσπαστικής αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας, και είναι ένας όρος χωρίς τον οποίο δεν μπορεί να υπάρξει κατανόηση του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ δεν είναι ένας μηχανισμός που τον διαβάζουν ακαδημαϊκοί και φοιτητές στα πανεπιστήμια και γράφουν εργασίες, είναι ένας στρατιωτικός μηχανισμός με πολύ συγκεκριμένες λειτουργίες σε πολύ συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Αυτή η κατεύθυνση του ιμπεριαλισμού - αντιιμπεριαλισμού αν δεν υπάρχει στην ανάλυση όποιων επιχειρούν να αναλύσουν τι είναι το ΝΑΤΟ, απλά θα τους οδηγεί σε αδιέξοδο.

Επίσης αυτό που είναι σημαντικό, και κυρίως φαίνεται μετά την κρίση του 2020, είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού έχει κατανοήσει ότι οποιοδήποτε πρόβλημα ασφάλειας αντιμετωπίσει η χώρα θα το αντιμετωπίσει μόνη της. Δεν θα υπάρχει καμία βοήθεια. Ούτε από την πλευρά της ΕΕ που υπάρχει το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το οποίο είναι περίπου αστείο στον τρόπο που έχει εφαρμοστεί μέχρι τώρα, και υπάρχει και το ΝΑΤΟ, το οποίο δεν πρόκειται να εμπλακεί όπως είναι γνωστό σε μια αντιπαράθεση με την Τουρκία. Η στρατηγική των ελληνικών κυβερνήσεων θα έπρεπε να είναι αντίθετη απ' αυτή που είναι έως τώρα. Δεν θέλουμε να εμπλακούν το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ, γιατί αυτή η διαμεσολαβητική προσπάθεια σε ένα ενδεχόμενο αντιπαράθεσης Ελλάδας - Τουρκίας είναι μια προσπάθεια που θα γίνει εκ των υστέρων, δηλαδή θα επιβεβαιώσει οτιδήποτε έχει καταφέρει να κερδίσει ο επιτιθέμενος. Δεν μας ενδιαφέρει τέτοια λογική. Το ΝΑΤΟ, ενώ πιέζεται να μην εφαρμόζει αυτές τις λογικές, δεν δέχεται να μπει σε κάποια άλλη συζήτηση και να προλάβει επιθετικότητες απέναντι στον ελληνικό χώρο. Επομένως, πάρα πολύ καλά καταλαβαίνει ο κόσμος ότι θα είμαστε μόνοι. Κάποια στιγμή θα πρέπει να ξαναδούμε λίγο κάποια ιστορικά δεδομένα, όπως για παράδειγμα όταν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60 - αρχές του '70 το ΝΑΤΟ θεωρούσε ότι δεν θα πρέπει να υπερασπιστούμε τη Θράκη, τη Μακεδονία, και θα πρέπει να υποχωρήσουμε στη γραμμή Στρυμόνα και εκεί να αντιμετωπίσουμε τον από Βορρά κίνδυνο. 'Η θα πρέπει να ξαναδούμε το θέμα της «Κόκκινης Προβιάς» και τι σήμαινε όλο αυτό για την Ελλάδα.

Εν πάση περιπτώσει, αυτήν τη στιγμή το θέμα της αποδέσμευσης από το ΝΑΤΟ είναι πάντα πάνω στο τραπέζι. Η αποδέσμευση από το ΝΑΤΟ είναι μια ρήξη την οποία θα στηρίξει το λαϊκό κίνημα, αλλά αυτή η αναγκαία αποδέσμευση χρειάζεται και μια προετοιμασία. Η προετοιμασία αυτή δεν μπορεί να γίνει παρά από δυνάμεις οι οποίες πιστεύουν σε αυτήν την πορεία, δεν έχουν αμφιταλαντεύσεις και μπορούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι το ΚΚΕ έχει κρατήσει μια σταθερή γραμμή σε αυτά τα θέματα. Είναι δηλαδή μια δύναμη εμπιστοσύνης για το θέμα αυτό και για διάφορα άλλα θέματα, επομένως θεωρώ και πιστεύω ότι όταν θα φτάσει αυτή η μεγάλη στιγμή της ρήξης που θα προωθήσει ο λαϊκός παράγοντας, το ΚΚΕ θα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή.

Βαγγέλης Χωραφάς, διευθυντής του GEOEUROPE