Aleida Guevara March: «Θεωρώ αδιανόητη την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας»

 
Με την πολύτιμη φίλη Aleida Guevara March, μια προσωπικότητα διεθνούς κύρους και κορυφαία παιδίατρο αλλεργιολόγο, μιλήσαμε για την επικαιρότητα της σκέψης του Τσε, σε μία εποχή που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει τρομακτικούς κινδύνους και για το πώς η οικουμενική φιγούρα του πατέρα της μας εμπνέει και μας καλεί να αντιμετωπίσουμε, με επιμονή και αδιαλλαξία, την απληστία του ιμπεριαλισμού.

Πρόκειται για την τρίτη συνέντευξη που μου παραχωρεί αυτή η ξεχωριστή γυναίκα, και σπουδαία επιστήμονας, που μεγάλωσε πιστεύοντας αυτό που έλεγε ο Χοσέ Μαρτί, πως «πατρίδα είναι η ανθρωπότητα».

Η πρώτη μας συνάντηση και συζήτηση έγινε στην Αβάνα, στα τέλη της δεκαετίας του '90, για την εκπομπή μου «Ανθρωποι» και η δεύτερη για το ντοκιμαντέρ μου «Ρεπόρτερ μεγάλων αποστάσεων», σε σκηνοθεσία Χρίστου Αλεξάνδρου, στην ΕΡΤ. Εκτός από την ίδια είχαν μιλήσει τότε και ο μαχητικός δικηγόρος αδελφός της Καμίλο, αλλά και ο Χοσέ Ραμόν Φερνάντες, ο θρύλος της εποποιίας στον Κόλπο των Χοίρων.

Η Aleida Guevara March ήρθε στην Αθήνα, επίσημη προσκεκλημένη της New Star Art Cinema, στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα 55 χρόνια από τη δολοφονία του Τσε. Με την άφιξή της, ξεκίνησαν και οι εκδηλώσεις, που εκτός των άλλων περιελάμβαναν την προβολή 55 ταινιών από όλο τον κόσμο για τον Κομαντάντε, ανάμεσά τους και το ντοκιμαντέρ μου «Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας», βασισμένο στη συνάντησή μου με τον σύντροφο του Τσε, στο ταξίδι του στη Λατινική Αμερική, Αλμπέρτο Γρανάδο.

Στιγμιότυπο με την Αλέϊδα και τον Καμίλο Γκεβάρα, από εκπομπή μου στην Αβάνα το 2004

Η αξία της επαναστατικής ηθικής

-- Γεννήθηκες μαζί με την Επανάσταση. Σήμερα τι σημαίνει αυτή η λέξη για τη νεολαία της Κούβας;

-- Επανάσταση, για όλους μας, είναι ό,τι μας δίδαξε ο Τσε. Σημαίνει η πραγματοποίηση μιας αλλαγής σε οτιδήποτε χρειάζεται αλλαγή, το να έχει κανείς ηθική, να μην προκαλείς σε κάποιον άνθρωπο αυτό που δε θα σου άρεσε να σου προκαλούν. Επανάσταση σημαίνει να είσαι συνειδητός, να βοηθάς τον λαό σε κάθε στιγμή και με κάθε έννοια. Επανάσταση είναι να έχεις μια ζωή αξιοπρεπή.

-- Ο Τσε παρότρυνε τους νέους να αποκτήσουν επαναστατική ηθική. Τι σήμαινε αυτό στην πράξη;

-- Αυτή η ηθική ήθελε να είναι ο κύριος στόχος τους. Αυτό ήθελε ο πατέρας μου από τους νέους, να θεωρούν όλους τους άλλους ίσους και να δείχνουν πάντα, σε όλους την αλληλεγγύη τους. Να μοιράζονται τα πάντα και να δουλεύουν εθελοντικά για τον λαό. Ο Τσε ήταν ένα αδέσμευτο πνεύμα. Η μόνη του δέσμευση ήταν η επανάσταση, η προσφορά με κάθε τρόπο στην ανάπτυξη της επαναστατικής συνείδησης.

-- Η νέα γενιά των Κουβανών πώς πιστεύει ότι πρέπει ν' αντιμετωπιστεί - 60 χρόνια μετά - αυτή η πιο περίπλοκη, παρατεταμένη και απάνθρωπη πράξη οικονομικού πολέμου που διαπράχτηκε ποτέ;

-- Οπως την έχουμε αντιμετωπίσει και εμείς, με δύναμη και με γενναιότητα. Ταυτόχρονα, όμως, να ψάχνουν τρόπους για να «σπάσει» αυτός ο αποκλεισμός, να δοκιμάζουν όλα τα μέσα που χρειάζονται για την επίλυση των προβλημάτων της χώρας. Αλλωστε, η Επανάσταση της Κούβας κατάφερε να αντέξει τόσα χρόνια χάρη στην ενότητα του λαού της. Η Κούβα υπέφερε και υποφέρει καθώς οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει έναν εγκληματικό αποκλεισμό. Δεν είναι ένα απλό εμπάργκο δηλαδή, δεν απαγορεύει μόνο τις εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ, είναι ένας αποκλεισμός που απαγορεύει τις εμπορικές συναλλαγές με όλες τις χώρες, μία επιθετική ενέργεια που δημιουργεί έλλειψη αγαθών και πρώτων υλών με σκοπό να σπάσουν το ηθικό μας.

-- Μα από τι υλικό είστε φτιαγμένοι εσείς οι Κουβανοί;

-- Ως λαός οι Κουβανοί διαθέτουμε την επιμονή των Ισπανών, την υπομονή των Κινέζων και την αισιοδοξία των Αφρικανών. Δεν φοβόμαστε ούτε σωπαίνουμε. Καταγγέλλουμε τη συμπεριφορά των ΗΠΑ και δεν ξεχνάμε ότι πριν από την Επανάσταση στο Νησί, δεν υπήρχε ούτε δημόσια Υγεία ούτε Εκπαίδευση. Ο λαός ήταν αμόρφωτος και η γη ανήκε στις εταιρείες των ΗΠΑ. Ο ΟΗΕ φυσικά καταγγέλλει τον αποκλεισμό, αλλά δεν επιβάλλει κυρώσεις στις ΗΠΑ. Η Κούβα στάθηκε στα πόδια της χάρη στη βοήθεια της Ισπανίας και της Ιταλίας.

«Οι αντάρτες δεν προλαβαίνουν να γεράσουν»

-- Κάποτε που είπες πόσο όμορφα θα ήταν αν ζούσε ο Τσε και να συζητάτε μαζί του, ο αδελφός σου ο Καμίλο είπε: «Αν ήταν ζωντανός, δεν θα ήταν πατέρας μας». Υπάρχει ...ηλικιακό όριο στον αντάρτη;

-- Φαίνεται πως ναι, η εξέγερση ανταρτών είναι ένα από τα πιο περίπλοκα θέματα που υπάρχουν και όσοι έχουν αγωνιστεί, το ξέρουν αυτό. Γι' αυτό, όταν το άτομο είναι πιο νέο, είναι φυσικό να έχει περισσότερη ενέργεια και δυνατότητες να φέρει εις πέρας όσα χρειάζονται να γίνουν. Επίσης, σπάνια προλαβαίνει να γεράσει ένας αντάρτης...

-- Ποιο είναι το μεγαλύτερο ψέμα που λέγεται για τη χώρα σας σήμερα;

-- Υπάρχουν ένα σωρό πράγματα που έχουν ειπωθεί και συνεχίζουν να λέγονται για την Κούβα και που κατά κάποιον τρόπο χειραγωγούν τον κόσμο, αλλά δεν ξέρω να σας πω ποιο είναι το μεγαλύτερο, γιατί όλα τα ψέματα βλάπτουν. Κάνουν κακό σε τεράστιο βαθμό στον κόσμο που ζει εκεί. Η Κούβα είναι ένας λαός επαναστατικός και μπορεί να συμβαίνουν λάθη, αλλά αυτά τα λάθη οι μόνοι που μπορούμε να τα λύσουμε, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Κανένας άλλος, κανείς δεν μπορεί να έρθει από έξω για να σου πει τι πρέπει να κάνεις στη χώρα σου. Εσύ ο ίδιος πρέπει να κάνεις αυτό που πιστεύεις και αυτό που μπορείς να κάνεις.

-- Πόσο και ποιους εμπνέει το σύνθημα του Τσε «Μέχρι τη νίκη, πάντα», μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα, που ισχύει πάνω από 200 χρόνια, με το 80% της ανθρωπότητας φτωχό;

-- Κοίταξε, αυτή η ερώτηση θα έπρεπε να απαντηθεί από κάποιον που ζει σε ένα καπιταλιστικό σύστημα, διότι εγώ έρχομαι από μια χώρα στην οποία επικρατεί ο σοσιαλισμός. Εμάς εκεί μας εμπνέει το σύστημα, αλλά στη Λατινική Αμερική, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν πολύ αυτό το σύνθημα, γιατί τους εμπνέει και τους δίνει τη δύναμη να συνεχίσουν ακάθεκτοι τον αγώνα. Είναι σίγουρα ένα ρητό που μας κινητοποιεί όλους να αγωνιζόμαστε πάντοτε για τη νίκη, με κάθε τρόπο και με όλες τις συνέπειες. Η ενότητα, όμως, είναι απαραίτητη για να αποκτήσουμε τη δύναμη που θα μας επιτρέψει να αλλάξουμε την άγρια πραγματικότητα που ζούμε.

-- Υπάρχουν μεγάλοι επαναστάτες στον κόσμο σήμερα;

-- Είναι πιθανό. Αυτό που συμβαίνει πολλές φορές είναι ότι δεν τους γνωρίζουμε ή δεν κατορθώνουν να κλείσουν έναν κύκλο στη ζωή, δηλαδή να ολοκληρώσουν το έργο τους. Γι' αυτό δεν καταλήγουν γνωστοί παγκοσμίως. Υπάρχει όμως ένας μεγάλος αριθμός από άντρες και γυναίκες στον κόσμο, που είναι πραγματικοί επαναστάτες και σε μέρη που έχω βρεθεί, έχουν δημιουργήσει μια κοινωνική λειτουργικότητα εντυπωσιακή. Φυσικά, ο διεθνής Τύπος δεν αφιερώνει χρόνο για να μιλήσει γι' αυτούς τους ανθρώπους, δεν του ταιριάζουν, δεν τον εξυπηρετούν, γι' αυτό και δεν τους γνωρίζουμε στην πραγματικότητα.

Εγώ μεγάλωσα στην Κούβα σε μια σοσιαλιστική επαναστατική χώρα και είναι σχετικά εύκολο να είσαι επαναστάτης, όταν γεννιέσαι σε ένα τέτοιο μέρος. Αλλά σε μέρη του κόσμου όπου η κοινωνία σε πηγαίνει σε αντίθετο μέρος, το να κρατήσεις τα επαναστατικά ιδανικά είναι κάτι πολύ δύσκολο.

-- Τι έμαθες, τι διδάχθηκες ως παιδίατρος και ως άνθρωπος από τις διεθνιστικές αποστολές και τη συμμετοχή σου σε ιατρικές μπριγάδες;

-- Η αλήθεια είναι ότι έχω μάθει πάρα πολλά. Εμαθα με τις μαίες kichu να κάνω καλύτερα τον τοκετό. Για παράδειγμα, έμαθα μαζί με πολλές γυναίκες και άντρες να θεραπεύουμε καλύτερα τους ανθρώπους, ως γιατροί, να μη ρωτάμε τα ονόματά τους, τις διευθύνσεις τους, αν δεν μπορούμε σε κάτι να τους βοηθήσουμε. Με έμαθαν - για παράδειγμα - να κατανοήσω ότι μια γυναίκα οφείλει να γεννήσει γονατισμένη ή καθισμένη, ποτέ ξαπλωμένη, αυτό είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση. Μου έχουν μάθει πολλά φυσικά φάρμακα. Στην Κούβα, που έχουμε τεράστιες ελλείψεις στη δημιουργία φαρμάκων - λόγω της απουσίας πρώτης ύλης, εξαιτίας του αποκλεισμού των ΗΠΑ - έχει χρειαστεί να ψάξουμε άλλες εναλλακτικές, να γνωρίσουμε τα φάρμακα της φύσης, των θεραπευτικών φυτών, της ομοιοπαθητικής. Ολα αυτά τα πράγματα τα ανακαλύψαμε και τα χρησιμοποιούμε προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη που έχουμε.

-- Πώς σχολιάζεις την κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα (παρακολουθήσεις, καταστολή, φτώχεια, εκμετάλλευση, ανεργία, τρομοκρατία);

-- Κοίταξε, ερχόμενη από μια άλλη χώρα, το να κάνω ένα σχόλιο σχετικά με το τι συμβαίνει εδώ, είναι πολύ δύσκολο. Την τελευταία σας κυβέρνηση υποτίθεται ότι την επιλέξατε εσείς οι ίδιοι. Αλλά ως Κουβανή, το μόνο που μπορώ να σου πω για τον ελληνικό λαό, είναι ότι επιθυμώ τα καλύτερα. Οι Ελληνες να μπορέσετε να ζήσετε με ηρεμία και δικαιοσύνη, αλλά πάνω από όλα με την αλληλεγγύη, όπως αυτή που έχετε αναπτύξει με τον δικό μου λαό.

-- Πόσο επικίνδυνη θεωρείς την εμπλοκή της Ελλάδας στους επικίνδυνους σχεδιασμούς των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, αλλά και την τουρκική προκλητικότητα;

-- Εμένα με έχουν προσκαλέσει αρκετές φορές στην Τουρκία αλλά πάντα αρνούμαι και ξέρεις γιατί; Διότι ακόμη συνεχίζει να υφίσταται ένας στρατός κατοχής στην Κύπρο και εγώ είμαι φίλη του κυπριακού λαού. Εμείς ως λαός έχουμε υποφέρει με τις επεμβάσεις των ΗΠΑ, αλλά επιπλέον έχουμε μια αμερικανική ναυτική βάση (Guantanamo) σε εθνικό έδαφος και αυτό είναι μια προσβολή για τον κουβανικό λαό. Αυτήν την περίοδο, η χώρα σας έχει εμπλακεί - με κάποιον τρόπο - στον πόλεμο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας και αυτό είναι πραγματικά κάτι πολύ λυπηρό, που δεν καταφέρνω να κατανοήσω, μου φαίνεται αδιανόητο.

-- Τι απαντάς σ' αυτούς που θεωρούν ουτοπικό να είναι σήμερα κανείς κομμουνιστής;

-- Οτι δε γνωρίζει τι είναι να είσαι κομμουνιστής και ότι το μπερδεύει με άλλα πράγματα που έχουν ειπωθεί ενάντια στους κομμουνιστές, όλα αυτά τα χρόνια. Το να είσαι κομμουνιστής αληθινά, σημαίνει να είσαι ένας άνθρωπος ειλικρινής, ανθρώπινος, καθαρός, ηθικός, αλληλέγγυος και πάνω από όλα να είσαι ένας ωραίος άνθρωπος, έτσι μπορείς να ονομάζεσαι κομμουνιστής. Ο πατέρας μου είχε πει «Ο αληθινός επαναστάτης οδηγείται από ένα μεγάλο αίσθημα αγάπης. Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη χωρίς αυτό το ιδανικό». Οσο υπάρχουν άνθρωποι που οι πράξεις τους έχουν κινητήρια δύναμη την αγάπη απέναντι σε κάθε αδικία, η επανάσταση και οι κομμουνιστές θα συνεχίσουν να υπάρχουν.

-- Ποια είναι τα θέματα και οι στόχοι της 22ης Διεθνούς Συνάντησης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων στην Αβάνα στα τέλη Οκτώβρη;

-- Το αντικείμενο της Διεθνούς Συνάντησης είναι να συναντηθούμε όλοι για να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε, να παραδεχτούμε, να δούμε πού βρίσκονται τα όριά μας, πού έχουμε προβλήματα, πώς μπορούμε να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον, να ψάξουμε την διεθνή ένωση ανάμεσα σε όλο αυτό που ονομάζουμε αριστερά και να φτιάξουμε έναν κόσμο πολύ καλύτερο για όλους τους λαούς. Ειδικά στις σημερινές πολύ δυσοίωνες συνθήκες, όπου οι ιμπεριαλιστικές χώρες κονταροχτυπιούνται με μανία για τα κέρδη και την παγκόσμια κυριαρχία, με κίνδυνο να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στον όλεθρο.

Ευχαριστώ για τη βοήθειά του τον Βελισσάριο Κοσσυβάκη, διοργανωτή των εκδηλώσεων για τα 55 χρόνια από τη δολοφονία του Τσε και καλλιτεχνικό διευθυντή του Studio New Star Art Cinema.

Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ