Ευγένιος Ο’ Νηλ

Σαν σήμερα, 16 Οκτωβρίου 1888 γεννιέται ο Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας  Ευγένιος Ο’ Νηλ (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1936).  Είναι ο μεγαλύτερος Αμερικάνος δραματικός συγγραφέας και ένας από τους μεγάλους τεχνίτες του νεότερου θεάτρου. Πριν από αυτόν δεν υπήρχε αμερικάνικο θέατρο.

Πέθανε το 1946 σς ηλικία 58 ετών.

Από τον καιρό που πρωτοπαρουσιάστηκε ως το θάνατό του ο Ο’ Νηλ είχε μεγάλη και «ποικίλη εξέλιξη που μέσα της καθρεφτίζονται μ’ έναν τρόπο οι κοινωνικοοικονομικές κι ιδεολογικές περιπέτειες της αμερικανικής ζωής σ’ αυτό το διάστημα, η καταχτητική πορεία κι η όλο αυξανόμενη δύναμη του μεγάλου κεφαλαίου. Η καταθλιπτική επιβολή του κι η σύγχυση που προκαλεί η δύναμη αυτή στους Αμερικανούς διανοούμενους» (Αυγή, 28/4/1956, ΑΒΓ)

«Ο Ευγένιος Ο’ Νηλ παρουσιάστηκε στ’ αμερικάνικα Γράμματα σαν επαναστάτης. Επαναστάτης στις δραματικές ιδέες, στον κόσμο που ανέβαζε στη σκηνή, στη θεατρική τεχνική. Σύχναζε στους μποέμικους και πρωτοπορειακούς λογοτεχνικούς κύκλους, συνεργαζόταν στ’ αριστερά περιοδικά της εποχής και στη ζωή του δε συμμορφωνόταν με τον αμερικάνικο κομφορμισμό. Κοινωνικά και πνευματικά ήταν ένας διαμαρτυρόμενος μ’ αναρχούμενες ιδέες» («Η αμερικάνικη λογοτεχνία και ο Ευγένιος Ο’ Νιλ, ΑΠΑΝΤΑ Μάρκου Αυγέρη, εκδόσεις Νέα Τέχνη)

«Στην πρώτη περίοδο της τέχνης του ο Ο’ Νηλ δίνει τους ανθρώπους του στη σχέση με την εξωτερική ζωή και με τους άλλους ανθρώπους, στη δέυτερη τους δίνει να παλεύουν με την ίδια τους τη φύση και με τα ένστιχτά τους και τελευταία στον εσωτερικό παραδαρμό τους μπροστά στο πρόβλημα τςη ανθρώπινςη μοίρας, της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης και του θανάτου. Τον κοινωνικό άνθρωπο τον διαδέχεται ο βιολογικός και τελευταία ο μεταφυσικός. Οσο περισσότερο ο Ο’ Νηλ βυθίζεται στη μυστικοπάθειά του, τόσο περισσότερο το έργο του γίνεται συγχυσμένο και στα αισθήματα και στις ιδέες και στη μορφή» (Αυγή, 28/4/1956, ΑΒΓ)

Μετά την καπιταλιστική οικονομική κρίση του 1929 μεγαλώνει η απόσπασή του από την εξωτερική πραγματικότητα και στρέφεται προ του εσωτερικό χώρο.

«Το ξεμάκραιμα αυτό του ο» Νηλ σαν τεχνίτη και στοχαστή από τις ζωτικές πραγματικότητες κι η απομόνωση στον εαυτό του, οι συγχυσμένες ιδέες κι οι ουτοπικές αναζητήσεις, ο ολοένα και μεγαλύτερος υποκειμενισμός του και τα νεκρά στοιχεία που ιγά σιγά γεμίζουν το έργο του, είναι χαρακτηριστικά μιας γενικότερης κατάστασης μέσα στην τέχνη και στη σκέψη την αστική. Ολοένα και περισσότερο αυτή η τέχνη δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ζωής και βυθύζεται σε μια νεκρή θάλασσα από ατομικές, πλαστές ή φανταστικές καταστάσεις με ολοένα και πιο στενό ενδιαφέρο. Είναι αξιοσημείωτο πως γι’ αυτούς τους λόγους ένα μεγάλο μέρος από το έργο του Ο’ Νηλ, κι από εκείνο που δημοσιεύτηκε κι από εκείνο που τα’ άφησε αδημοσίευτο ή το κατέστρεψε, είναι ολότελα αποτυχημένο, σε βαθμό που το αναγνωρίζουν κι οι πιο ενθουσασμένοι θαυμαστές του,όπως το αναγνώριζε κι ο ίδιος» (Αυγή, 28/4/1956, ΑΒΓ)

Ηρακλής Κακαβάνης