ΜΑΘΕ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

Τετάρτη 1 Μαρτίου 2023

Η ομαδική εκτέλεση των φυματικών του Παύλου Μελά

Στη Θεσσαλονίκη οι Γερμανοί εκτελούν 38 κομμουνιστές-αγωνιστές από το στρατόπεδο του «Παύλου Μελά», που κρατούνταν φυλακισμένοι και εξόριστοι πάνω από 7 χρόνια, από την περίοδο της Μεταξικής δικτατορίας.


Ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής ανακοινώνει την εκτέλεση

Μία ανακοίνωση του Γερμανού Στρατιωτικού Διοικητή Μακεδονίας, που δημοσιεύθηκε στις 2 Μαρτίου 1943 στη φιλοναζιστική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης Νέα Ευρώπη, αποκάλυπτε το νέο ομαδικό έγκλημα των χιτλερικών δημίων, το οποίο είχε διαπραχθεί και πάλι με κρατούμενους πατριώτες του «Παύλου Μελά». Όπως έλεγε η ανακοίνωση:

  «Μία εγκληματική κλίκα που τιτλοφορείται «Κομμουνιστική Κεντρική Επιτροπή»,δια προκηρύξεών της προς τον πληθυσμό, εκάλεσε εις ανυπακοήν έναντι των διαταγών των δυνάμεων Κατοχής, εις σαμποτάζ και εις επανάστασιν, εν συνεργασία μετά των εις τα όρη ευρισκομένων κομμουνιστικών συμμοριών. Οι Έλληνες, οι οποίοι παραπλανώμενοι από την Μόσχαν, πίπτουν τόσον χαμηλά, ώστε να μεταβάλλονται εις όργανα της κομμουνιστικής τρομοκρατίας, δεν έχουν θέσιν εις την ιδίαν πατρίδαν των. Είμαι σταθερώς αποφασισμένος, χάριν της ιδίας αυτού προστασίας, να απελευθερώσω από τους εγκληματίας αυτούς κομμουνιστάς τον Ελληνικόν πληθυσμόν, τον αγαπώντα την ήρεμον ζωήν. Δια την τήρησιν λοιπόν της δημοσίας ησυχίας και ασφαλείας, διέταξα την 1ην Μαρτίου 1943 τον τυφεκισμόν 46 κομμουνιστών. Αναμένω από όλα τα στρώματα του πληθυσμού της Μακεδονίας, να απομακρυνθώσιν από τα ανωφελή και ανόητα συνθήματα των μπολσεβίκων υποκινητών των οποίων τα αποτελέσματα τελικώς βλάπτουν μόνον τον Ελληνικόν λαόν».

(Εφημερίδα Νέα Ευρώπη, 2 Μαρτίου 1943)

Η έκκληση για τη σωτηρία των φυματικών του "Παύλου Μελά", όπως δημοσιεύθηκε στη μυστική εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, οργάνου του ΕΑΜ Μακεδονίας

Πως σώθηκε η λίστα με τα ονόματα των εκτελεσμένων

Ο κατάλογος με τα ονόματα και τα άλλα στοιχεία των εκτελεσμένων και την ημερομηνία εκτέλεσής τους, διασώθηκε χάρη σε έναν συγκρατούμενό τους, που είχε την προνοητικότητα να τα καταγράψει τη μέρα της εκτέλεσης σε ένα πρόχειρο κομμάτι χαρτί από ψώνια και να το διαφυλάξει επί 44 χρόνια με ευλάβεια σαν ιερό κειμήλιο.

Απίθανη ήταν η εφευρετικότητα των δεσμωτών των Ναζί όταν ήθελαν να διαφυλάξουν κάτι.

Ποιος ξέρει που είχε κρύψει σαν ακριβό φυλαχτό το πολύτιμο αυτό σγημείωμα και είχε κατορθώσει να το προστατέψει από τις έρευνες των δεσμοφυλάκων αλλά και τη φθορά του χρόνου! Θυμίζει ασφαλώς παρόμοια σημειώματα με πληροφορίες για τη ζωή στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, που οι κρατούμενοι σφράγιζαν μέσα σε αδειανά μπουκάλια και τα πετούσαν στο δρόμο, όταν έβγαιναν από το στρατόπεδο για αγγαρείες, με την ελπίδα να πέσουν στα χέρια περιοίκων για να πληροφορηθούν τα φριχτά βασανιστήρια στα οποία υποβάλλονταν.

(Κεντρική Επιτροπή ΚΚΕ, Έπεσαν για τη ζωή, Ήρωες μάρτυρες λαϊκών-απελευθερωτικών αγώνων, τόμος 3Α, Αθήνα 1994, έκδοση ΚΚΕ, σ.165)

Η χειρόγραφη αίτηση των φυματικών προ τη Γερμανική Αστυνομία Θεσσαλονίκης

Η Δραματική επιστολή των φυματικών κρατουμένων

Έχοντας πλέον φτάσει σε κατάσταση πλήρους απόγνωσης, οι φυματικοί κρατούμενοι των χιτλερικών στο στρατόπεδο «Παύλου Μελά», αποστέλλουν δραματική έκκληση στην Γερμανική Αστυνομία Θεσσαλονίκης, με ημερομηνία 22 Φεβρουαρίου 1943, περιγράφοντας τις άθλιες και εξοντωτικές συνθήκες κράτησής τους και παρακαλώντας για τη μεταφορά τους σε Σανατόριο.

Έλεγε συγκεκριμένα η επιστολή:

«Αίτησις των εν τω Στρατοπέδω «Παύλος Μελάς» κρατουμένων φυματικών.

Εν Θεσσαλονίκη τη 22-2-1943

Προς την Γερμανικήν Αστυνομίαν Θεσσαλονίκης

                                                                        Ενταύθα

Αξιότιμοι κύριοι,

ΟΙ κάτωθι υπογεγραμμένοι φυματικοί, μεταχθέντες εκ του Σανατορίου της Πέτρας, γνωρίζομεν υμίν και αύθις τα κάτωθι:

Αφ ής ημέρας μετήχθημεν εκ του Σανατορίου, η κατάστασίς μας ολοέν και περισσότερον εχειροτέρευσεν. Κατά το χρονικόν διάστημα της παραμονής μας εν τω Στρατοοπέδω απεβίωσαν δύο εξ ημών, οι Πατεράκος Γεώργιος και Μπουρέκας Νικόλαος, των δε υπολοίπων η θέσις είναι τραγική από πάσης απόψεως. Αιμοπτύσεις, αιματηρά πτύελα και καθημερινός πυρετός είναι τα επακόλουθα της παραμονής μας εν τω Στρατοπέδω, υπό συνθήκας ανεπαρκούς ιατροφαρμακευτικής περιθάλψεως και ανεπαρκούς τροφής δια φυματικούς. Ήδη δε τον τελευταίον καιρόν επεδεινώθη έτι πλέον  η κατάστασίς μας.

Όθεν και πάλιν σας παρακαλούμεν όπως, λαμβάνοντες υπ’ όψιν τα ως άνω εκτεθέντα, διατάξητε την μεταφοράν μας εις Σανατόριον.

  Ευπειθέστατοι».

Οι υπογραφές των μελλοθάνατων


Και κάτω από την έκκληση, είχαν τεθεί τα ονόματα 18 φυματικών κρατουμένων, που ήταν τα ακόλουθα: Πασχάλης Πασχαλίδης, Ξενοφών Κολιός, Χρήστος Πάπογλου, Αριστοτέλης Μοσχονίδης, Ανδρέας Αξαρλής, Παναγιώτης Κουβελιώτης, Μιλτιάδης Τιμογιαννάκης, Δημήτρης Κριτσάς, Νίκος Παπαδιαμάντης, Νίκος Κατσίβελος, Νίκος Χρονόπουλος, Κώστας Βούλγαρης, Γιώργος Βέτας, Γιώργος Νικολαίδης, Παναγιώτης Βουγιουκλίδης, Βαγγέλης Σπανός, Γιώργος Σαραντίδης και Χαράλαμπος Τσίτσος.

(Αντίγραφο της έκκλησης, στο αρχείο Σπύρου Κουζινόπουλο)

Οι … φιλεύσπλαχνοι, ελεήμονες και ανθρωπιστές χιτλερικοί, έσπευσαν να λύσουν «μια για πάντα» το πρόβλημα των φυματικών κρατουμένων, οδηγώντας τους, μαζί με άλλους συγκρατουμένους τους Αναφιώτες και Ακροναυπλιώτες, οκτώ ημέρες αργότερα, στο εκτελεστικό απόσπασμα, στην περιοχή της Μίκρας, και συγκεκριμένα την 1η Μαρτίου 1943!

Μια συγκλονιστική τελευταία επιστολή

Συγκλονιστική, ήταν η τελευταία επιστολή, που έστειλε από του «Παύλου Μελά», λίγο πριν την εκτέλεσή του, ο 27χρονος φοιτητής της Ιατρικής Πασχάλης Πασχαλίδης. Όπως έγραφε:

«…Από χθες λιγοστέψαμε κατά 11. Πήραν τον Χατζηθεοκλή, τον Αραμπατζάνη, τον Καράσο, τον Γκαζέ κ.α. Τώρα με απόφαση περιμένουμε τη σειρά μας με θάρρος και σκληρή καρδιά. Πασχάλης».

Και λίγο πριν στηθεί μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα και πέσει από τα γερμανικά βόλια, ο Π.Πασχαλίδης φώναξε κατάμουτρα στους χιτλερικούς δήμιους: «.. Ότι και αν κάνετε, η ώρα της καταστροφής σας έφτασε. ΚΙ αν σκοτώσετε εμάς, χιλιάδες άλλοι θα πάρουν τη θέση μας».

 (Κεντρική Επιτροπή ΚΚΕ, Έπεσαν για τη ζωή, Ήρωες μάρτυρες λαϊκών-απελευθερωτικών αγώνων, τόμος 3Β, Αθήνα 1994, έκδοση ΚΚΕ, σ.193)

O κατάλογος εκτελεσμένων της 1-3-1943

Τα ονόματα των εκτελεσμένων από τους χιτλερικούς την 1η Μαρτίου 1943, έχουν ως εξής:

-Ανδριώτης Κωνσταντίνος, 45 χρόνων, δάσκαλος, από τη Λήμνο. Αγωνιστής του ΕΑΜ και της Εθνικής Αντίστασης

-Αξαρλής Ανδρέας, 34 χρόνων, από την Καλλίπολη.

-Αστερίου Δημήτριος, 37 χρόνων, δημόσιος υπάλληλος, στέλεχος του ΚΚΕ, από τον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας

-Βέττας Γεώργιος, 53 χρόνων, από τη Στυλίδα

-Βουγιουκλίδης Παναγιώτης, 30 χρόνων, από την Ανδριανούπολη.

-Βούλγαρης Κώστας, 40 χρόνων, δάσκαλος, από τους Σοφιάδες Δομοκού, στέλεχος του ΚΚΕ, εξόριστος στη Φολέγανδρο, έγκλειστος στην Ακροναυπλία.

-Γούλιος Δημήτριος, 32 χρόνων, καπνεργάτης, από τη Χωριστή Δράμας.

-Δούμας Κωνσταντίνος, 41 χρόνων, από την Άγρα Ροδόπης, εξόριστος από το 1936 στον Άη-Στράτη.

-Ζώτος Δημήτριος, 32 χρόνων, από την Καβάλα, Γραμματέας της «Εργατικής Βοήθειας» Καβάλας.

-Κανάτος Γεώργιος, 30 χρόνων, ΕΛΑΣίτης, από τη Ραψάνη Λάρισας.


Ο ήρωας Παναγιώτης Κουβελιώτης

-Κατσίβελος Νικόλαος, 31 χρόνων, από τη Θάσο.

-Κολιός Ξενοφών, 30 χρόνων, από την Άνω Πέτρα Άρτας, κρατούμενος από το 1938 στην Ακροναυπλία.

-Κριτσάς Δημήτριος, 44 χρόνων, από το Μέτσοβο.

-Κουβελιώτης Παναγιώτης του Γεωργίου, 32 χρόνων, από τον Πήδασο Πύλου Μεσσηνίας, στέλεχος των σταφιδοπαραγωγών.

-Λαζανάς Αθανάσιος, 25 χρόνων, από το Σοφικό Κορινθίας, δικηγόρος, εξόριστος στον Άη-Στράτη

Μάλλιος Μιχάλης του Κωνσταντίνου, 37 χρόνων, από το Δοξάτο Δράμας, έγκλειστος στην Ακροναυπλία από τη δικτατορία Μεταξά που τον παρέδωσε στους Ναζί.

-Μιχελιδάκης Μιχαήλ, 28 χρόνων, από την Κρήτη.

-Μοσχονίδης Αριστοτέλης, 30 χρόνων, από το Λυγμό Μουδανιών.

-Νικολαίδης Γεώργιος του Σπύρου, 46 χρόνων, από τη Μικρά Ασία, κατοικούσε μόνιμα την Κοκκινιά, οικοδόμος, γραμματέας της «Δημοκρατικής Ένωσης Προσφύγων», υποψήφιος δήμαρχος Κοκκινιάς, έγκλειστος στην Ακροναυπλία.

-Οθωνέρος Ονούφριος, 40 χρόνων, από το Πανόραμα

-Πανταζίδης Δημήτρης, 29 χρόνων από τις Σέρρες

-Παπαγαβριήλ Λυσίμαχος, 38 χρόνων, από τη Βιτάστα (Κρηνίδα) Σερρών


Ο ήρωας Νίκος Παπαδιαμάντης

-Παπαδιαμάντης Νικόλαος του Σταύρου, 33 χρόνων, φοιτητής Ιατρικής, από τη Ζίτσα Ιωαννίνων, στέλεχος της ΟΚΝΕ, εξόριστος στον Άη-Στράτη.

-Πάπογλου Χρήστος, 26 χρόνων, από τη Σινώπη, κάτοικος Πειραιά, μέλος του ΚΚΕ

-Πασχαλίδης Πασχάλης, 27 χρόνων, φοιτητής Ιατρικής, από την Αθήνα, στέλεχος της ΟΚΝΕ.

-Σαραντίδης Γεώργιος του Στέλιου, 28 χρόνων, μαθηματικός, από την Καλλιθέα Αθήνας. Η δικτατορία Μεταξά τον είχε κλείσει σε Άη-Στράτη και Ακροναυπλία για να τον παραδώσει στη συνέχεια στους Γερμανούς.

-Σπανός Ευάγγελος, 30 χρόνων, από τη Λάρισα

-Τάσιος Ζήσης του Γεωργίου, 32 χρόνων, από τις Σέρρες

-Ταταρίδης Ευάγγελος του Δημητρίου, 32 χρόνων, από τα Λάβαρα Έβρου, στέλεχος της ΟΚΝΕ, εξόριστος στην Ανάφη.

-Τιμογιαννάκης Μιλτιάδης, 42 χρόνων, από την Κοκκινιά.

-Τίτος Νικόλαος του Απόστολου, 30 χρόνων, ΕΛΑΣίτης από τη Ραψάνη Λάρισας

-Τόνος Αριστείδης, 48 χρόνων, από τη Μυτιλήνη.

-Τσατσαρής Σωτήρης του Θεοχάρη, 35 χρόνων, από τις Κρανιές.

-Τσιτράκος Γιάννης, από τις Σέρρες

-Τσίτσος Χαράλαμπος, 37 χρόνων, από τη Βουνοπλαγιά Ιωαννίνων.

-Φανούδης Βασίλειος, 45 χρόνων, από την Τένεδο.

-Χρήστου Στέργιος, 17 χρόνων, από την Αθήνα.

-Χρονόπουλος Νικόλαος, 33 χρόνων, από τη Λάβδα Γρεβενών, μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης, στέλεχος του ΚΚΕ, πολιτικός κρατούμενος από τη δικτατορία Μεταξά, επί 4 χρόνια στις φυλακές της Κέρκυρας

Και νέος κατάλογος

Σε ένα έγγραφο που απέστειλε εκείνη την περίοδο η Ειδική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης προς τη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας, αναφέρει ότι την 1η Μαρτίου 1943 εκτελέστηκαν 46 και όχι μόνο 38 κρατούμενοι, που είχαν μεταφερθεί από του «Παύλου Μελά». Τους υπόλοιπους οκτώ τους είχαν μεταφέρει οι Γερμανοί στον τόπο της εκτέλεσης από άγνωστο μέρος.


Ο ήρωας Μιλτιάδης Τιμογιαννάκης

Αλλά και από τα αρχεία του στρατοπέδου που διασώθηκαν για την ίδια ημέρα, εκτός από τους 38 και τους 8 στο χώρο της Θεσσαλονίκης, αναφέρονται και άλλες εκτελέσεις πατριωτών, χωρίς να μπορεί να ξεχωρίσει κανείς, ποιοι από αυτούς είναι οι οκτώ. Άλλοι εκτελεσθέντες την 1η Μαρτίου 1943 εκτός από τους 38, αναφέρονται και οι:

-Ανδρεάδης Νικόλαος, 21 χρόνων, από την Ευκαρπία Κιλκίς.

-Αυγετίδης Νικόλαος του Ιωάννη, 23 χρόνων, από τη Μεγάλη Βρύση Κιλκίς,

-Βαφειάδης Λάζαρος, 34 χρόνων, δάσκαλος από τη Φλώρινα, διευθυντής του Πρότυπου Δημοτικού Σχολείου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Φλώρινας. Στέλεχος του ΕΑΜ.

-Βαφειάδης Πέτρος του Κωνσταντίνου, 30 χρόνων, κινηματογραφιστής, στέλεχος του ΕΑΜ Φλώρινας.

-Γκούλιος Θεόδωρος του Σταύρου, από τη Θεσσαλονίκη  (οδός Φωτίου 31).

-Ιωαννίδης Αλέξανδρος, 28 χρόνων, από την Τραπεζούντα.

-Κροζώνης Γεώργιος.

-Κρομότης Γεώργιος, 19 χρόνων, από την Τέρπυλο Κιλκίς.

-Μητσικόνας Νικόλαος, 26 χρόνων, από την Τσαρίτσανη.

-Παπαγιαννόπουλος Αργύρης του Ιωάννη, από τη Δράμα. Βιοτέχνης. Φυλακισμένος στην Ακροναυπλία από τη δικτατορία Μεταξά που τον παρέδωσε στους Ναζί.

-Ρίσβης Μανόλης, 29 χρόνων, μηχανικός του εργοστασίου ηλεκτρισμού Φλώρινας, στέλεχος του ΕΑΜ.

-Τομίδης Χρυσόστομος.

-Τούρπας Παναγιώτης, από το Σουφλί, δάσκαλος, μέλος του ΚΚΕ, εξόριστος στην Ανάφη.

-Τσακαλής Στέφανος.

-Τσακίρης Νικόλαος.

-Φωστηρόπουλος (…), Παλιός αγωνιστής του ΚΚΕ από την Ανατολική Μακεδονία, εξόριστος στην Ανάφη από τη δικτατορία Μεταξά που τον παρέδωσε στους χιτλερικούς. 
ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ

Απόσπασμα από το βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου Σελίδες Κατοχής που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΙΑΝΟΣ


Στρατόπεδο του «Παύλου Μελά»
                                                                                   

Το 1941 κατέλαβαν το στρατόπεδο γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

Ο φόβος και ο τρόμος των Θεσσαλονικέων είχε καταντήσει στη διάρκεια της Κατοχής και μόνο το άκουσμα των τοπωνυμίων «Παύλου Μελά» , όπου ήταν οι συνήθεις τόποι εκτελέσεων από τους χιτλερικούς και τους συνεργάτες τους.

Η πρώτη εκτέλεση πραγματοποιήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1941.

Οι δυνάμεις Κατοχής εκτελούν101 αγωνιστές στη Θεσσαλονίκη

ΟιΓερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτελούν, 35 κομμουνιστές, στου «Παύλου Μελά»

Γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτελούν στο στρατόπεδο του «Παύλου Μελά»    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου