Βαλεντίνα Τερέσκοβα - Η πρώτη γυναίκα κοσμοναύτης: «Η αποστολή στο διάστημα είναι μαγεία»

60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Δεν ήταν πιλότος. Δούλευε ως εργάτρια σε υφαντουργείο. Μόνο στο αλεξίπτωτο εκπαιδεύτηκε, σε μια τοπική αερολέσχη. Η Βαλεντίνα Τερέσκοβα γεννήθηκε το 1937 σ’ ένα χωριό της Ρωσίας, το Μασλενίκοβο. Τον Ιούνιο του 1963, στα 26 της χρόνια, με το κωδικό όνομα «ΓΛΑΡΟΣ» και το διαστημόπλοιο «ΒΟΣΤΟΚ 6» κατέκτησε το διάστημα. Έγινε σύμβολο στον κόσμο των γυναικών. Βραβεύτηκε 2 φορές με το βραβείο Λένιν και ανακηρύχτηκε ηρωίδα στη Σοβιετική Ένωση. Συμπληρώθηκαν, άλλωστε, 50 χρόνια από την πρώτη πτήση στο διάστημα με τον επίσης Ρώσο κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν.

Η πρόσκληση που έλαβα ήταν από το Κεντρικό Συμβούλιο του Κόμματος προκειμένου να ετοιμάσω ένα ντοκιμαντέρ για τη Σιβηρία, που θα ήταν το πρώτο διεθνώς. Παρότι ξεκίνησα αυτή την αποστολή ως εργαζόμενη στην ΕΡΤ, δε με συνόδευσε τηλεοπτικό συνεργείο διότι μου το διέθεσε η σοβιετική τηλεόραση μαζί με διερμηνέα. Η ομάδα μας αποτελούνταν από 7 άτομα.

Από τη Μόσχα, με την Αεροφλότ, φτάσαμε στη Σιβηρία, σε 7 ώρες. Στην απεραντοσύνη της φάνταζε σαν ένα μυστηριακό σύμπαν. Ταξιδεύαμε συνέχεια από τις στέπες του Καζακστάν στον αρκτικό ωκεανό (πόλη Μπρατσκ) και από το Ιρκούτσκ που συνορεύει με τη Μογγολία και την Κίνα μέχρι τη λίμνη της Βαϊκάλης. Μείναμε 20 μέρες. 

Η συνάντηση

Στην επιστροφή από τη Σιβηρία, με περίμενε η Βαλεντίνα Τερέσκοβα. Στη Μόσχα χιόνιζε. Η θερμοκρασία ήταν 10 υπό το μηδέν. Ο ουρανός ήταν καθαρός. Η Κόκκινη Πλατεία ένας απέραντος λευκός κάμπος από το χιόνι ενώ οι ζαχαρένιοι πάγοι αγκάλιαζαν το κτίριο του Κρεμλίνου. Σ’ ένα από τα γραφεία του, μας υποδέχθηκε η Βαλεντίνα Τερέσκοβα. Σε μια θαλπωρή ενός τεράστιου χώρου με σκουρόχρωμες, πελώριες βιβλιοθήκες κι ένα μεγάλο τραπέζι. Δίπλα μου, οι συνεργάτες της: ο μεταφραστής και η γραμματέας της. Από το 1974 έως το 1989 υπήρξε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ ενώ έως το 1991 υπήρξε μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε.

Μια γυναίκα όμορφη, γελαστή, εγκάρδια, τυλιγμένη στο φως του άνετου γραφείου, πλημμυρισμένη από ενθουσιασμό.

Σχολιάσαμε το ταξίδι μου στη Σιβηρία. Συμφωνήσαμε ότι είναι μια νέα ήπειρος με αστείρευτες ποσότητες ορυκτών, μεταλλευμάτων, χρυσού μέχρι και διαμαντιών. Από την κουβέντα μας για τη μαγική Σιβηρία θυμήθηκε τη μαγεία που ανακάλυψε στη Σελήνη:

 «Οι αισθήσεις μου αναμετρούσαν το φοβερό ύψος και η Γη μου φαινόταν σαν μια μπλε λωρίδα, λησμονημένη. Η απόσταση ήταν 1,9 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Αυτό το ταξίδι προκαλούσε το σώμα μου να μάθει ένα νέο τρόπο. Κάτι άλλαζε στο κορμί μου. Η αναπνοή μου γινόταν πιο ελεύθερη. Οι μύες μου άρχισαν να ελευθερώνουν μέρη του σώματός μου τα οποία μου έδιναν την εντύπωση ότι ήταν σκληρά και δυσκίνητα. Ποτέ δεν ένιωθα το σώμα μου πιο οικείο».

Σκοπός αυτής της αποστολής ήταν να μελετηθεί η λειτουργία του γυναικείου σώματος. Έπρεπε οι υποψήφιες να είναι αλεξιπτωτίστριες, μέχρι 30 ετών, με ύψος έως 1,70 και να ζυγίζουν το πολύ 70 κιλά. Ένιωθε το σώμα της όχι 1000 κομμάτια, όπως συνήθως συμβαίνει στην καθημερινότητα, ΑΛΛΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ.

Όταν επέστρεψε, προσαρμόστηκε εύκολα διότι θεωρούσε αυτήν την αλλαγή στη ζωή της σαν μία άσκηση σιωπής. «Βρίσκεσαι σ’ ένα βύθισμα», συμπλήρωσε, «πετώντας στο διάστημα, ξεχνάς τα γήινα. Αφήνεις πίσω σου έναν κόσμο από σκοτούρες και υποχρεώσεις και ζεις κάτι ανεπανάληπτο».

Η εμπειρία όλης αυτής της προετοιμασίας του ταξιδιού, της θύμισε μέθοδο σωματικής αγωγής που χρησιμοποιείται στο μπαλέτο και στο θέατρο. Εκεί όπου οι συντελεστές εξουσιάζουν το σώμα τους, τελειοποιούν τον συντονισμό των κινήσεων, ασκούν τη θέλησή τους.

Διαβάζει με πολύ ενδιαφέρον τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι και τον Τσέχωφ. Υποστηρίζει ότι όλοι οι Ρώσοι συγγραφείς έχουν πλούσιο αφηγηματικό ταλέντο, με βαθειά γνώση της ψυχολογίας του ρωσικού λαού.

Ο κόσμος την υποδέχτηκε ως ηρωίδα. Γεννημένη σε μια χώρα με ίσα δικαιώματα, χωρίς διακρίσεις, σέβεται τις αρχές και τις αποφάσεις που επικεντρώνονται στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην ανάπτυξη του ανθρώπου.

Σε ερώτησή μου αν θυμώνει εύκολα μου απάντησε: «Ο θυμός είναι συναίσθημα. Θυμώνουμε με όσους αγαπάμε. Όσο περισσότερο αγαπάς κάποιον τόσο πιο πολύ θυμώνεις μαζί του. Όταν, όμως, δεν επιλύεται με θετικό τρόπο, αποθηκεύεται μέσα μας και γίνεται οργή. Για το κράτημα του θυμού απαιτείται ζωτική ενέργεια. Στο θυμωμένο σώμα δεν υπάρχει ισορροπία. Το σώμα μας, όμως, θέλει σεβασμό. Με το θυμό, είναι σαν να τιμωρούμε το σώμα μας. Πάντα, βέβαια, ο θυμός κρύβει φόβο και βέβαια η ευχαρίστηση είναι ν’ ανήκουμε εμείς κι όχι να μας ανήκει ο άλλος».

Της Εύας Νικολαΐδου