Η άλλη όψη του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού

 
ΟΠΑΔΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

Η δολοφονία του 29χρονου Μιχάλη Κατσούρη έρχεται να προστεθεί σε μια λίστα θυμάτων που περιλαμβάνει τον Αλκη Καμπανό το 2022, τον Βούλγαρο οπαδό το 2020, τον Κώστα Κατσούλη το 2014, τον Μιχάλη Φιλόπουλο το 2007 κ.ά. Μετά από κάθε τέτοιο τραγικό σκηνικό ανοίγει ξανά η συζήτηση για την «αντιμετώπιση της οπαδικής βίας», την ανάγκη ενίσχυσης του νομοθετικού πλαισίου, την αυστηροποίηση των ποινών, τη συνεργασία όλων για την αντιμετώπιση του προβλήματος κ.λπ.

Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και τα νέα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση, στη συνάντηση που είχε με την UEFA και τους μεγαλοεπιχειρηματίες του ποδοσφαίρου. Τα μέτρα αυτά αποτελούν συνέχεια προηγούμενων νόμων που από το 2002 και έπειτα περιλάμβαναν το ηλεκτρονικό εισιτήριο, την εγκατάσταση καμερών σε αγωνιστικούς χώρους, το «ιδιώνυμο» Ορφανού, τις απαγορεύσεις μετακινήσεων οπαδών, τους νόμους Κοντονή, Βασιλειάδη, Αυγενάκη, μέχρι και σήμερα¹.

Το σύνολο των μέτρων που παίρνονται και η συζήτηση που αναπαράγεται από τα ΜΜΕ καταφέρνει - στην καλύτερη - να συσκοτίσει τις αιτίες του κοινωνικού φαινομένου που λέγεται «οπαδική βία» ή χουλιγκανισμός. Χωρίς να παραβλέπουμε το γεγονός ότι μέσα στην κοινωνία όπου αναπτύσσεται ένας νέος άνθρωπος είναι πολλοί οι παράγοντες που τον ωθούν να εμφανίσει μια τέτοια συμπεριφορά, έχει σημασία να βλέπουμε τη συνολική εικόνα του φαινομένου.

Ο χουλιγκανισμός ως κοινωνικό φαινόμενο, με το σύνολο των χαρακτηριστικών που αποκτά, γεννιέται και μεγαλώνει από την οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στο ποδόσφαιρο, γενικότερα στον αθλητισμό. Είναι λοιπόν η επιχειρηματική δραστηριότητα στον αθλητισμό που γεννά και θρέφει τέτοια φαινόμενα, και όχι μέρος της λύσης, όπως το παρουσιάζουν η κυβέρνηση και τα αστικά ΜΜΕ. Η δημιουργία «οπαδικών στρατών», η δράση φασιστικών ομάδων μέσα σε αυτούς, η ιδεολογική παρέμβαση στους οπαδούς έχουν ως στόχο την εξυπηρέτηση των οικονομικών συμφερόντων των ιδιοκτητών των ΠΑΕ και το χτύπημα του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Οι ίδιοι οι επιχειρηματίες - ιδιοκτήτες ομάδων προσπαθούν να καθοδηγήσουν και να ελέγξουν τη βία στα γήπεδα, προκειμένου να πιέσουν την κυβέρνηση για πολιτικά οφέλη αλλά και να προστατεύσουν το «αθλητικό» προϊόν. Παράδειγμα είναι η προσπάθεια για μεταφορά των επεισοδίων εκτός γηπέδου, ώστε να έχουν αύξηση εισιτηρίων και τζίρου στα εμπορικά καταστήματα που βρίσκονται μέσα και γύρω από τα γήπεδα.

Αθλητισμός - εργαλείο για χειραγώγηση του λαού

Ο αθλητισμός, ως κομμάτι του αστικού εποικοδομήματος, ήταν πάντοτε συνδεδεμένος και προσανατολισμένος στα συμφέροντα της αστικής τάξης. Η αξιοποίηση του αθλητισμού ως εργαλείου αποτελεί αντικείμενο επεξεργασίας για το πώς θα συμβάλλει στη χειραγώγηση. Μέσα στα γήπεδα γίνεται συστηματικά προσπάθεια να μην κουνιέται φύλλο, να καλλιεργείται σε φιλάθλους και οπαδούς η επίσημη ιδεολογία του «no politica», να ποινικοποιούνται οι φωνές που αντιπαλεύουν την εκμετάλλευση, τους ξεριζωμένους των πολέμων, την αδικία.

Η αστική τάξη γνωρίζει πολύ καλά ότι το γήπεδο αποτελεί έναν χώρο όπου μπορούν να υπάρξουν εξάρσεις αυθορμητισμού, αλλά και οργανωμένες ενέργειες που, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο και τη μορφή, μπορεί να έχουν το στοιχείο της συλλογικότητας, της δημιουργικότητας, της αυτενέργειας. Δεν θα ήταν και πολύ αρεστό ένα γήπεδο 70.000 ατόμων να παίρνει θέση ενάντια στον πόλεμο, απέναντι στους φασίστες, ή να στηρίζει μια απεργία. Επιδιώκει την αγανάκτηση να τη διοχετεύει ανώδυνα για το σύστημα, να εκτονώνει την οργή, να αποπροσανατολίζει από την ταξική φύση των προβλημάτων.

Ειδικά η τελευταία πλευρά σκόπιμα αποκρύπτεται, ή γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί ως μια υπερβολή. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις Οικονόμου στην ΕΡΤ² περί της «ανάγκης αντιμετώπισης της παραβατικότητας και της βίας», ανοίγοντας τον δρόμο - παρά την αναφορά σε ένα κάποιο αθλητικό υπόβαθρο - για επικίνδυνες γενικεύσεις, πόσο μάλλον όταν γνωρίζουμε ότι αντίστοιχα μέτρα έχουν αξιοποιηθεί ενάντια στο εργατικό κίνημα τα προηγούμενα χρόνια. Δεν είναι λίγες οι φορές που στην αστική προπαγάνδα τα επεισόδια στα γήπεδα ταυτίζονταν με τις πορείες, ή που προβοκατόρικες ομάδες οι οποίες ανδρώνονταν στα γήπεδα χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στο κίνημα, για το χτύπημα διαδηλώσεων κ.λπ.

Την ίδια στιγμή, στις ανακοινώσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ δεν υπάρχει καμία αναφορά στην ουσία του προβλήματος: Τη σήψη του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου, τον ανταγωνισμό των μεγαλομετόχων που χρησιμοποιούν τους «οπαδικούς στρατούς» για πίεση, τη χρήση της υπάρχουσας νομοθεσίας ενάντια στον λαό, το φακέλωμα χιλιάδων που πάνε στο γήπεδο και δεν έχουν καμία σχέση με τα φαινόμενα που επικαλούνται. Η κριτική για άλλη μια φορά είναι προσωποποιημένη, χωρίς να λένε λέξη για την ουσία του προβλήματος, για την οποία και αυτοί έχουν συμβάλει ως κυβερνήσεις και αντιπολίτευση.

Οι φίλαθλοι να αντιπαλέψουν τα νήματα που συνδέουν τον αθλητισμό με τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα

Η οργή, το ενδιαφέρον και η αγωνία του κόσμου που παρακολουθεί τις εξελίξεις είναι εύλογα. Πρόκειται για εργαζόμενους, λαϊκές οικογένειες, μαθητές και φοιτητές, φιλάθλους που γνωρίζουν ότι θα μπορούσαν να ήταν έξω από ένα αντίστοιχο γήπεδο, ή ότι θα μπορούσαν να έχουν το παιδί τους στη θέση του Μιχάλη ή του Αλκη.

Το ΚΚΕ καλεί τους φιλάθλους, ιδιαίτερα όλους όσοι έχουν σχέση με τους οργανωμένους συνδέσμους οπαδών, να απομονώσουν τους φασίστες από κάθε σύνδεσμο. Να αντιπαλέψουν τα νήματα που συνδέουν τον αθλητισμό με τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, τις φασιστικές ομάδες που προφασίζονται τους οπαδούς για να ξεδιπλώνουν την εγκληματική τους δράση. Να πολλαπλασιαστούν εικόνες που έχουμε δει μέσα στα γήπεδα, όπως η αλληλεγγύη στον βομβαρδιζόμενο λαό της Γιουγκοσλαβίας και σε λαούς άλλων χωρών, η στήριξη του αγώνα των χαλυβουργών και άλλων εργατικών αγώνων, η αλληλεγγύη στον Παλαιστινιακό λαό, η καταδίκη των φασιστών, όπως στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, κ.ά.

Αν ήθελαν να κάνουν ένα βήμα στην αντιμετώπιση του προβλήματος, θα έπαιρναν υπόψη τις προτάσεις του ΚΚΕ για τον έλεγχο των Ανωνύμων Εταιρειών στο ποδόσφαιρο, καταργώντας το ειδικό καθεστώς και τη χρήση ευεργετικών διατάξεων για την αδειοδότηση των ομάδων, όπως συμβαίνει σήμερα. Θα προχωρούσαν στην κατάργηση του στοιχηματισμού των αθλητικών αγώνων, με όλα τα σάπια παράγωγα που αυτός γεννά.

Μοναδική ρεαλιστική λύση είναι οι θέσεις του ΚΚΕ για κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης στον αθλητισμό, για τη στήριξη του αθλητισμού στα σωματεία, στις γειτονιές, για τον πολλαπλασιασμό των χώρων άθλησης, την ενίσχυση της φυσικής αγωγής, την καλλιέργεια όλων αυτών των υγιών χαρακτηριστικών που αποκτά ένας νέος από την επαφή του με την άθληση. Οι κομμουνιστές έχουμε γνώση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χώρος του αθλητισμού. Το επόμενο διάστημα, με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα να πρωτοστατήσουμε στο να ανοίξουν πιο πλατιά η συζήτηση, ο συντονισμός και η διεκδίκηση για τον αθλητισμό που έχουμε ανάγκη.

Παραπομπές:

1. «Νόμοι των κυβερνήσεων για την "οπαδική βία": Από το 2006 μέχρι σήμερα η ίδια ιστορία...», «Ριζοσπάστης» 17/8/2023,https://www.rizospastis.gr/story.do?id=12215812

2. https://www.tovima.gr/2023/08/17/politics/g-oikonomou-oi-epityxies-tis-elas-perissoteres-apo-tis-astoxies/

Ανδρέας ΣΟΦΙΑΝΟΣ
Μέλος του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού της ΚΕ του ΚΚΕ

 Υπήρξε (και θα υπάρξει ξανά) κι αυτός ο Αθλητισμός!