gkagkarin: Έλληνες Εβραίοι στην αντίσταση

Μετά την εποποιία του αλβανικού Μετώπου, η Ελλάδα υπέκυψε στις δυνάμεις της Βέρμαχτ (Απρίλιος 1941) και έζησε για τριάμισι έτη την πιο μαύρη σελίδα της νεότερης ιστορίας της.

Παρά την αφόρητη τρομοκρατία, τις εκτελέσεις και τον υποσιτισμό, οι Έλληνες στρατεύτηκαν μαζικά στην ιδέα της Αντίστασης.

Πολύ σύντομα στην ύπαιθρο εμφανίστηκαν ένοπλες ομάδες οι οποίες το 1943-1944 εξελίχθηκαν σε πραγματικούς αντάρτικους στρατούς που ήταν σε θέση να δίνουν κανονικές μάχες με τους κατακτητές.

Από αυτό τον επικό αγώνα που αγκάλιασε όλα τα στρώματα του πληθυσμού δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι Έλληνες Εβραίοι. Πέρα από τον πατριωτισμό, πρωταρχικά κίνητρα ήταν το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και φυσικά η διάθεση για εκδίκηση.

Διάθεση που γεννήθηκε από την ακραία καταπίεση, τους διωγμούς, τις εκτελέσεις και, φυσικά, την απώλεια χιλιάδων ομοθρήσκων, συγγενών και φίλων.

Οι πρώτοι αντάρτες εμφανίστηκαν εκεί που χτύπησε πρώτα η ναζιστική λαίλαπα. Από τα τέλη του 1942 έως τον Μάιο του 1943, 250 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης διέφυγαν στα βουνά της Μακεδονίας ακολουθώντας τον ΕΛΑΣ.

Η δεύτερη φάση ξεκινά με την ιταλική συνθηκολόγηση (8 Σεπτεμβρίου 1943) και την ανάληψη του ελέγχου όλης της χώρας από τους Γερμανούς. Στις αρχές Οκτωβρίου του 1943, εκατοντάδες Εβραίοι των κοινοτήτων Χαλκίδας, Τρικάλων, Καρδίτσας, Βόλου, Λάρισας, Αγρινίου και Πάτρας εγκαταστάθηκαν με την προστασία του ΕΑΜ στα κοντινότερα βουνά, ενώ από την Αθήνα, περίπου 1.000 άτομα κατέφυγαν στην ορεινή Στερεά.

«Όσοι δεν πήραν τα όπλα, δούλευαν δίπλα στους χωρικούς σαν σύνδεσμοι, στις βοηθητικές υπηρεσίες. Οι πιο εγγράμματοι ανέλαβαν τις γραφικές υπηρεσίες, τον ανεφοδιασμό, τη συγκέντρωση τροφίμων. Οι τεχνίτες δούλευαν στα συνεργεία για την κατασκευή ρούχων, πηλικίων και αρβυλών. Οι γυναίκες έραβαν, έπλεκαν κάλτσες και σκούφους για τη «φανέλλα του αντάρτη» και οι νέες κοπέλες, σαν πιο μορφωμένες, ανέλαβαν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις θεατρικές παραστάσεις» (Ιωσήφ Μάτσας).

Χάρη στη μόρφωσή τους, πολλοί διακρίθηκαν ως γιατροί, υπεύθυνοι επιμελητείας και επιτελικοί.

Σύμφωνα με τις πηγές μας, περίπου 650 άνδρες και γυναίκες από όλες σχεδόν τις εβραϊκές κοινότητες της χώρας εντάχθηκαν οικειοθελώς στις αντιστασιακές οργανώσεις ή κατέφυγαν στους αντάρτες για να αποφύγουν τη μέγγενη των Ναζί.

Συνολικά 91 Εβραίοι σκοτώθηκαν ή εκτελέστηκαν ως μέλη της Αντίστασης.

«Όλοι πέσανε πολεμώντας μέχρι την τελευταία σφαίρα, μέτωπο με μέτωπο με τον εχθρό, χωρίς να λιποψυχήσουν» (Ισαάκ Μωυσής).

Η υπόμνησή των ονομάτων τους είναι η δέουσα τιμή σε όσους επέλεξαν τον ένδοξο θάνατο του πολεμιστή ραντίζοντας με το αίμα τους τις στάχτες χιλιάδων ομοθρήσκων τους που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί.

Η άγνωστη και συναρπαστική ιστορία τους είναι ένα αιώνιο μήνυμα αγώνα και θάρρους.

Η άλλη όψη του Ολοκαυτώματος.

Τέλος