Εβραίοι στην Ρούμελη

Στη Στερεά χτυπούσε η καρδιά της «Ελεύθερης Ελλάδας». Εκεί βρισκόταν το Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, πέντε συντάγματα ανταρτών και ένα τεράστιο οργανωτικό δίκτυο.

Σε διάστημα 15 μηνών, οι Γερμανοί εξαπέλυσαν είκοσι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις με μονάδες ειδικές στον ανταρτοπόλεμο (Ορεινοί Κυνηγοί, Βάφφεν Ες-Ες, Μεραρχία Μπράντεμπουργκ).

Η περιοχή από την Πάρνηθα ως το Καρπενήσι σημαδεύτηκε από αναρίθμητες μάχες, σφαγές αμάχων και καταστροφές χωριών.

Στα τοπικά τμήματα του ΕΛΑΣ καταγράφεται μεγάλη συγκέντρωση Εβραίων, κυρίως φυγάδες από την Αθήνα, που προωθούνταν στην ανταρτοκρατούμενη περιοχή.

Η αντιπροσώπευση ήταν και ποιοτική. Σε επιτελικές θέσεις στην VΤαξιαρχία και την ΧΙΙΙ Μεραρχία του ΕΛΑΣ βρέθηκαν αντίστοιχα οι Θεσσαλονικείς Ίντο Σίμσι («Μακαμπής») και Αλβέρτος Μπενρουμπή.

Ο Λουί Κοέν («Κρόνος») από την Ξάνθη και ο Δαβίδ Μπρούδο από την Θεσσαλονίκη έκαναν θαύματα, ως υπεύθυνοι της Επιμελητείας του Τάγματος Παρνασσίδας.

Οι Μανώλης Αρούχ και Αλβέρτος Κοέν («Βλαδίμηρος») έγιναν πασίγνωστοι ως γιατροί αντάρτικων ταγμάτων στην Φωκίδα. «Ο Βλαδίμηρος όλη την ώρα στο πόδι, γελαστός. Έχανε το γέλιο του μόνο όταν είχε να κάμει με δύσκολες περιπτώσεις, τότε αφοσιωνόταν ολόκληρος να σώσει τον τραυματία» (Δημήτρης Δημητρίου-Νικηφόρος).

Στους διακριθέντες ήταν οι Σαλβατώρ Μπακόλας («Σωτήρης»), Γιομτώβ Μοσέ και Ραφαήλ Μάλτης από τα Γιάννενα, ο Μασλάχ Κοέν, ο Σίμος Βαλλεστάιν από την ΕΠΟΝ Αθήνας, ο Αθηναίος Ιάκωβος Γιουσουρούμ και ο Θεσσαλονικιός Τζιάκο Καράσσο στο 36 Σύνταγμα και ο 16χρονος αδελφός του Λούι Κοέν, Γιτσχάκ («Κρονάκος»). Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Γιοχανάς Χατζής («Σκουφάς») από την Άρτα με τους Λεών Μείρ, Μωσέ Κοέν («Ανδρούτσος»), Άρη Καζέ («Κολοκοτρώνη»), Βίκτωρ Μπατή, Σλόμο Ματσίλ και έναν πολυβολητή ονόματι Καπόν πολεμούσαν στο ΙΙ Τάγμα του 34 Συντάγματος. Σχεδόν όλοι τραυματίστηκαν σε μάχες, ενώ ο «Σκουφάς» έπεσε στη Μάχη της Άμφισσας (2 Ιουλίου 1944) ως διοικητής διμοιρίας.

Την υπέρτατη θυσία προσέφεραν ακόμα τρεις Ισραηλίτες.
Ο Ροβέρτος Μητράνι («Ιπποκράτης»), φοιτητής ιατρικής από τις Σέρρες, με τους Δαβίδ Κοέν από την Πρέβεζα και Δαβίδ Ρούσο από την Αθήνα σκοτώθηκαν, μαζί με 29 ακόμα αντάρτες του Τάγματος Παρνασσίδας, σε γερμανική ενέδρα στην Αγία Τριάδα Καλοσκοπής Φωκίδας (5 Ιανουαρίου 1944). Τα οστά τους βρίσκονται σήμερα θαμμένα στο ίδιο σημείο, ανακατεμένα με αυτά των χριστιανών συμπολεμιστών τους, σαν υπόμνηση ενός ηρωικού και πανανθρώπινου ιδανικού.

Συνεχίζεται: Οι Μπουρλοτιέρηδες του Ολύμπου  

Από τον κλοιό της Θεσσαλονίκης στον ΕΛΑΣ

Ανταρτομάνα Θεσσαλία