Ενοχες όλες οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου για τη μετατροπή τους σε «υγειονομικές βόμβες»

Αντιλαϊκά μέτρα παραπέρα ενίσχυσης της επιχειρηματικής δράσης προωθεί η κυβέρνηση

Μέσα στις συνθήκες της πανδημίας, η άθλια κατάσταση που διαμόρφωσαν στις αστικές συγκοινωνίες τα προηγούμενα χρόνια όλες οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου, τόσο για το λαό που τις χρησιμοποιεί όσο και για τους εργαζόμενους που δουλεύουν σε αυτές, απέκτησε μία επιπλέον σοβαρή διάσταση.



Στη χρόνια ταλαιπωρία του λαού από τη μείωση των δρομολογίων, τις πολύωρες αναμονές και το
στοίβαγμά του στα οχήματα και τους συρμούς, ειδικά τις ώρες που οι εργαζόμενοι πηγαίνουν ή επιστρέφουν από τις δουλειές τους, στην τεράστια εντατικοποίηση που βιώνουν οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες από τη μεγάλη μείωση προσωπικού, ήρθε να προστεθεί το γεγονός ότι η άθλια αυτή κατάσταση, στις συνθήκες της πανδημίας έχει μετατρέψει τα λεωφορεία, τα τρόλεϊ και τους συρμούς σε «υγειονομικές βόμβες» για τη μετάδοση και τη διασπορά του κορονοϊού.

Οι καθημερινές εικόνες με τους επιβάτες που υποχρεώνονται να στοιβάζονται σαν σαρδέλες μέσα στα οχήματα και τους συρμούς, με τη μάσκα στο πρόσωπο αλλά... με τον έναν πάνω στον άλλο και με το αναγκαίο μέτρο της τήρησης αποστάσεων να «πηγαίνει περίπατο», επιβεβαιώνουν τις τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης, όπως και των προκατόχων της.

Μέτρα για το κεφάλαιο αντί για την προστασία του λαού

Από την πρώτη φάση της πανδημίας και μέχρι σήμερα, στον χρόνο που κερδήθηκε με τις θυσίες του λαού, η κυβέρνηση δεν πήρε απολύτως κανένα μέτρο για την ασφαλή μεταφορά του λαού με τις αστικές συγκοινωνίες και την προστασία της υγείας του. Δεν πήρε κανένα μέτρο για την αποφασιστική αύξηση των δρομολογίων, με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, με ουσιαστική ενίσχυση του στόλου των οχημάτων και των συρμών, με ενίσχυση του εξοπλισμού και των υποδομών, ακριβώς γιατί αυτά τα τόσο κρίσιμα για το λαό μέτρα «κοστίζουν» στο κεφάλαιο και το κράτος του.

Οχι μόνο δεν έκανε τίποτα από τα παραπάνω, αλλά αξιοποιεί τις σημερινές άθλιες συνθήκες για να προχωρήσει παραπέρα την αντιλαϊκή πολιτική και στον τομέα των αστικών συγκοινωνιών, με βάση πάγιες στοχεύσεις του κεφαλαίου.

Με τα μέτρα που ανακοίνωσε πρόσφατα, δήθεν για την αντιμετώπιση του συνωστισμού, η κυβέρνηση προωθεί την παραπέρα ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης στις αστικές συγκοινωνίες και την άμεση εμπλοκή των ιδιωτών, μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ετσι ισχυρίζεται ότι θα αντιμετωπίσει τις τεράστιες ελλείψεις που αντιμετωπίζουν οι συγκοινωνίες σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή. Οι ελλείψεις αυτές, ωστόσο, διαμορφώθηκαν ακριβώς από την πολιτική όλων των κυβερνήσεων ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ, με τη λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών με γνώμονα το κέρδος, τη λογική κόστους - οφέλους για το κεφάλαιο και συνολικότερα το τι υπηρετεί καλύτερα την καπιταλιστική κερδοφορία.

Μεταξύ των μέτρων που ανακοίνωσε στις αρχές Αυγούστου ο υπουργός Μεταφορών, Κ. Καραμανλής, περιλαμβάνονται τα εξής:

-- Προμήθεια 300 λεωφορείων, ηλικίας μέχρι 10 ετών, με leasing (μίσθωση οχημάτων από ιδιώτες). Σύμπραξη με τα ΚΤΕΛ, μέσω ΣΔΙΤ, για την ενίσχυση του στόλου της ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες, μπλε λεωφορεία - τρόλεϊ) με 203 οχήματα και 550 οδηγούς σε ημερήσια βάση.

-- Προσλήψεις 655 εργαζομένων σε ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες, μετρό - ηλεκτρικός - τραμ). Προκήρυξη διαγωνισμού για την προμήθεια νέων λεωφορείων για Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Για την Αθήνα ο διαγωνισμός θα αφορά την προμήθεια περίπου 1.000 οχημάτων και στόχος είναι να κυκλοφορούν 300 από αυτά στην πόλη μέχρι το τέλος του 2021.

Ποια είναι όμως η πραγματικότητα και τι σημαίνουν τα παραπάνω μέτρα για τους εργαζόμενους και το λαό;

Αυτή τη στιγμή σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου του υπουργού κυκλοφορούν «μετά βίας» 1.100 μπλε λεωφορεία και τρόλεϊ στην Αθήνα (εργαζόμενοι και συνδικαλιστές εκτιμούν πως δεν φτάνουν ούτε τα 900). Η κυβέρνηση μέσω leasing και ΣΔΙΤ θέλει να εντάξει έναν αριθμό από οχήματα που θα ανήκουν σε ιδιώτες και θα αποτελούν περίπου το 30% του συνολικού στόλου στην Αθήνα. Επιπλέον, οι ιδιώτες που θα μισθώνουν τα οχήματά τους στον ΟΣΥ θα αναλαμβάνουν και την τεχνική κάλυψη, ενώ τα ΚΤΕΛ θα παρέχουν και το προσωπικό. Πρόκειται λοιπόν για ένα σχέδιο που εμπλέκει άμεσα και καθοριστικά τους ιδιώτες στις αστικές συγκοινωνίες (με οχήματα, προσωπικό και τεχνική κάλυψη), βαθαίνοντας τη λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, προωθώντας την ιδιωτικοποίησή τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παραπέρα επιβάρυνση του λαού, που έχει δει ήδη για παράδειγμα την τιμή του εισιτηρίου μεταξύ 2009 και 2016 να αυξάνεται 75%!

Οι δε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού είναι «σταγόνα στον ωκεανό». Ο ίδιος ο υπουργός δήλωσε πρόσφατα: «Εχουμε μόνο 3.000 οδηγούς ενώ χρειαζόμαστε 6.000»! Με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες του λαού χρειάζονται πολύ περισσότεροι, όμως ακόμα και με αυτό το νούμερο, οι 655 προσλήψεις αντιστοιχούν μόλις στο 20% των κενών θέσεων που η κυβέρνηση θεωρεί ότι υπάρχουν.

Το ίδιο συμβαίνει και με τον αριθμό των οχημάτων που έχει σκοπό να αγοράσει κάποια στιγμή η κυβέρνηση στο μέλλον. Λέει ότι τα πρώτα 300 θα είναι διαθέσιμα το νωρίτερο μετά από 1,5 χρόνο, ενώ ήδη τσακίζει η παλαιότητα του σημερινού στόλου.

Ταυτόχρονα, οι οδηγοί που προσλαμβάνονται από τα ΚΤΕΛ θα απασχολούνται με χειρότερους όρους από τους οδηγούς στην ΟΣΥ, χωρίς ΣΣΕ, με χαμηλότερους μισθούς, χωρίς ωράρια, χωρίς τις ίδιες συνθήκες υγείας και ασφάλειας. Είναι προφανές ότι θα αποτελέσουν τον «Δούρειο Ιππο» για να επεκταθούν σε όλους τους οδηγούς οι ακόμα χειρότεροι όροι εργασίας.

Αντιλαϊκό έργο όλων των κυβερνήσεων

Η λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια και η εμπλοκή ιδιωτικών επιχειρήσεων είναι μια διαδικασία η οποία προωθείται με νόμους όλων των κυβερνήσεων εδώ και 30 χρόνια.

Μεταξύ αυτών:
Με το νόμο 3920/2011 η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ δημιούργησε τις ανώνυμες εταιρείες ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ, που ανήκουν στον όμιλο ΟΑΣΑ. Ορισε ότι στον ΟΑΣΑ ανήκουν «ο στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός, ο συντονισμός και ο έλεγχος του συγκοινωνιακού έργου» το οποίο εκτελείται από τις Εταιρείες Παροχής Συγκοινωνιακού Εργου (ΕΠΣΕ), που είναι η ΟΣΥ, η ΣΤΑΣΥ, «καθώς και όλοι οι πάροχοι δημόσιας συγκοινωνίας που λειτουργούν στην Περιφέρεια Αττικής, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι φορείς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης που εκτελούν συγκοινωνιακό έργο και τα Κοινά Ταμεία Είσπραξης Λεωφορείων (ΚΤΕΛ) ή οποιοσδήποτε άλλος φορέας που θα παρέχει στο μέλλον έργο δημόσιων συγκοινωνιών».

Οι ΕΠΣΕ «λειτουργούν με βάση τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας», δηλαδή στόχος τους είναι το κέρδος, είτε ελέγχονται από το αστικό κράτος είτε από τους κεφαλαιοκράτες.

Το 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ πέρασε τον ΟΑΣΑ και τις θυγατρικές του στο λεγόμενο «Υπερταμείο» Ιδιωτικοποιήσεων. Επίσης, με το νόμο 4568/2018 όρισε ότι «στις περιοχές αρμοδιότητας ΟΑΣΑ ΑΕ και ΟΣΕΘ ΑΕ, επιτρέπεται να εκτελούνται αστικά και υπεραστικά δρομολόγια από τα ΚΤΕΛ ΑΕ ή από τους OTA Α' ή Β' βαθμού ή από οδικό μεταφορέα επιβατών».

Η σημερινή κυβέρνηση ΝΔ με το νόμο 4663/2020 (ψηφίστηκε το Φλεβάρη) επικαιροποίησε τη δυνατότητα εκτέλεσης αστικών δρομολογίων από ιδιώτες και ταυτόχρονα κατάργησε τον Γενικό Κανονισμό Προσωπικού στα ΚΤΕΛ, τον οποίο μέχρι τότε διαμόρφωνε σχετικό Προεδρικό Διάταγμα.

Την αρμοδιότητα αυτή την ανέθεσε στους μετόχους των ΚΤΕΛ, οι οποίοι θα φτιάχνουν εσωτερικούς κανονισμούς χωρίς κανέναν περιορισμό!

Η ενίσχυση της ασυδοσίας των εργοδοτών των ΚΤΕΛ σε συνδυασμό με την άμεση εμπλοκή τους στις αστικές συγκοινωνίες οδηγούν στη χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας στις αστικές συγκοινωνίες συνολικά.

Αποκαλυπτικά στοιχεία για τις τεράστιες ελλείψεις

Η πορεία εμβάθυνσης της λειτουργίας των αστικών συγκοινωνιών «με βάση τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας» είχε ως συνέπεια τη δημιουργία τεράστιων ελλείψεων σε προσωπικό, οχήματα, ανταλλακτικά, το τσάκισμα των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την επιβάρυνση του λαού.

Χρόνο με το χρόνο οι ελλείψεις μεγαλώνουν, με την κρατική χρηματοδότηση να μειώνεται διαρκώς, με στόχο οι αστικές συγκοινωνίες να βγάζουν κέρδη που θα προέρχονται από το μεγαλύτερο ξεζούμισμα των εργαζομένων, την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων, ενώ είναι βέβαιο ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα εμπλακούν θα απαιτήσουν κρατικές επιδοτήσεις για την εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου.

Χαρακτηριστικά για τις ευθύνες όλων των κυβερνήσεων είναι τα ακόλουθα στοιχεία από τις Εκθέσεις Πεπραγμένων του ΟΑΣΑ:

• Το προσωπικό στην ΟΣΥ το 2009 ήταν 8.082 εργαζόμενοι και το 2018 έφτασαν τους 4.943. Μέσα σε 10 χρόνια οι κυβερνήσεις μείωσαν το προσωπικό στην ΟΣΥ κατά 40%!
• Τα οχήματα στην ΟΣΥ το 2009 ήταν 2.516 και το 2018 έφτασαν τα 1.998. Μείωση 21%, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς ένα μεγάλο μέρος τους είναι στην πράξη παροπλισμένα.
• Η κρατική χρηματοδότηση στην ΟΣΥ το 2012 ήταν σχεδόν 156 εκατομμύρια ευρώ και το 2018 έπεσε στα 105 εκατομμύρια ευρώ. Μείωση 33%.
• Η τιμή του εισιτηρίου κατέγραψε αύξηση 75% από το 2009 έως το 2016.
• Το παραγόμενο έργο (οχηματοχιλιόμετρα που διανύθηκαν) από λεωφορεία και τρόλεϊ το 2011 ήταν 102 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα και το 2018 ήταν 82 εκατομ. οχηματοχιλιόμετρα. Μείωση 20%.

Αποτέλεσμα είναι η οικονομική επιβάρυνση των επιβατών, αλλά και η μεγάλη ταλαιπωρία που υφίστανται λόγω της μεγάλης μείωσης του συγκοινωνιακού έργου.

Ελλείψεις παρουσιάζονται σε προσωπικό και οχήματα και στα μέσα σταθερής τροχιάς. Συνολικά στη «Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ» (ΣΤΑΣΥ - μετρό, ηλεκτρικός, τραμ) το 2009 δούλευαν 3.570 εργαζόμενοι, ενώ το 2018 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) δούλευαν 2.465, δηλαδή μειώθηκαν κατά 31%. Ακόμα, υπάρχουν συρμοί που μένουν εκτός λειτουργίας. Ο ηλεκτρικός διαθέτει 45 συρμούς αλλά κυκλοφορούν μόνο 19, λόγω του γερασμένου στόλου, των ελλείψεων ανταλλακτικών και τεχνικού προσωπικού (σοβαρό πρόβλημα σε αυτό αντιμετωπίζουν επίσης μετρό και τραμ), της μηδενικής κρατικής χρηματοδότησης.

Συμπερασματικά, η κυβερνητική προπαγάνδα εμφανίζει την αιτία των προβλημάτων στις αστικές συγκοινωνίες, δηλαδή την ενίσχυση της επιχειρηματικής δράσης και την εμπλοκή ιδιωτών, σαν «λύση» για την αντιμετώπιση των ελλείψεων.

Το ζητούμενο για τους εργαζόμενους και το λαό, όμως, είναι η λειτουργία των συγκοινωνιών με κριτήριο την κάλυψη των δικών τους αναγκών, οι οποίες έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την ανάγκη των καπιταλιστών για κέρδη.

Απάντηση στην άθλια και επικίνδυνη εικόνα που βιώνει ο λαός καθημερινά, όπως και στα «νέα» αντιλαϊκά σχέδια, δίνει η ενίσχυση της πάλης για άμεση κρατική χρηματοδότηση, για μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, για την ουσιαστική ενίσχυση του στόλου των συγκοινωνιών, μαζί με τη διεκδίκηση για άμεση επίταξη των ΚΤΕΛ για όσο διάστημα διαρκεί η έκτακτη κατάσταση με την πανδημία.