Μια ακόμα Οδηγία της ΕΕ για την ενίσχυση της εργασιακής ζούγκλας

«ΔΙΑΦΑΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΟΙ ΟΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ»

Οδηγία της ΕΕ για «διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας»; Μα η ΕΕ έχει διαμορφώσει ένα τεράστιο αντεργατικό νομοθετικό οπλοστάσιο, ευπροσάρμοστο σε κάθε γούστο καπιταλιστή, ώστε να αυξάνει ακατάπαυστα το βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης.
Οσο για τη... «διαφάνεια» αυτών των όρων εκμετάλλευσης, η εργατική τάξη τούς μαθαίνει στην πράξη στους τόπους δουλειάς.

Τότε γιατί η ΕΕ ετοίμασε αυτή την Οδηγία;

Στην αιτιολογική έκθεση για το σχέδιο νομοθετικού ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρονται τα εξής:

«Είναι σαφές ότι η Ευρώπη εισάγοντας νέες, πιο ευέλικτες και δημιουργικές ή προσαρμόσιμες μορφές απασχόλησης (...) αυτές δεν πρέπει να παραβιάζουν τα ελάχιστα δικαιώματα για πληροφόρηση και διαφάνεια όσων αναζητούν εργασία (...) Η Οδηγία οφείλει συνεπώς να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια συγκρότησης (...) νομοθεσίας (...) όπου οι αρχές της ελεύθερης αγοράς και η πλήρης κινητικότητα για τους πολίτες (...) θα μπορέσουν να λειτουργήσουν ως θεμέλια για την περαιτέρω ανάπτυξη. Η ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων αποτελεί απαραίτητο εργαλείο όσον αφορά τον περιορισμό της ανεργίας (...) Η πρόταση καλύπτει νέες μορφές απασχόλησης, τόσο αυτές που μας είναι ήδη γνωστές, όσο και αυτές που πρόκειται να αναδυθούν ως νέες, καθώς οι τεχνολογίες εξακολουθούν να αναπτύσσονται με ασταμάτητες ταχύτητες».

 

Εκμετάλλευση χωρίς όρια

Με τη συγκεκριμένη Οδηγία, λοιπόν, δημιουργούν ένα πλαίσιο με βάση το οποίο θα νομοθετούν για τις σχέσεις εργασίας, τους μισθούς, την Κοινωνική Ασφάλιση, όλους τους ταξικούς υπέρ των καπιταλιστών εκμεταλλευτικούς όρους εργασίας που υπάρχουν σήμερα στην ΕΕ, όσοι δεν έχουν νομοθετηθεί ακόμη στα κράτη - μέλη, αλλά και αυτούς που θα διαμορφώνονται στην πορεία, με βάση την εφευρετικότητα των επιτελείων των επιχειρηματικών ομίλων για συνεχή αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης. Αλλωστε, είναι χωρίς τέρμα η προσπάθεια εξεύρεσης τρόπων, μεθόδων ολοένα διευρυνόμενης αναπαραγωγής κερδών. Που σημαίνει εξεύρεσης τρόπων αφαίμαξης υπεραξίας από την εργατική δύναμη. Γι' αυτό και η Οδηγία λέει ότι «καλύπτει νέες μορφές απασχόλησης, τόσο αυτές που μας είναι ήδη γνωστές, όσο και αυτές που πρόκειται να αναδυθούν ως νέες». «Ευελιξία» χωρίς όρια, αυτό φέρνει και εκμετάλλευση χωρίς όρια.

Βεβαίως, τα αποδίδουν στις νέες τεχνολογίες. Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό.
 Γιατί η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών αυξάνει συνεχώς την παραγωγικότητα της εργασίας, την εντατικοποίηση, επομένως και το βαθμό εκμετάλλευσης και τα κέρδη, ενώ δημιουργεί συνθήκες «ευέλικτης» δουλειάς που επίσης αυξάνουν την εκμετάλλευση. Ταυτόχρονα όμως χρειάζεται λιγότερη ζωντανή εργασία και οδηγεί στην ανεργία. Που για να φαίνεται λιγότερη εφευρίσκουν διάφορες μορφές «ευέλικτης» εργασίας. Αυτά όλα με την καπιταλιστική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Μόνο έτσι μπορούν «να λειτουργήσουν ως θεμέλια για την περαιτέρω ανάπτυξη», των κερδών, όπως αναφέρει η Οδηγία. Αυτός είναι ο θεμελιακός σκοπός τους στο πλαίσιο της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς, δηλαδή της απόλυτης κυριαρχίας του καπιταλιστή πάνω στους εργαζόμενους.

Γιατί αν η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής ήταν κοινωνική θα μειωνόταν ο ημερήσιος εργάσιμος χρόνος, όλοι θα είχαν δουλειά, δεν θα υπήρχε εκμετάλλευση, θα έβγαιναν σε μικρότερη ηλικία στη σύνταξη και όχι τώρα που δουλεύουν και μετά τα 70, και με την άνοδο της παραγωγικότητας θα καλύπτονταν οι εργατικές, οι λαϊκές ανάγκες, θα ευημερούσαν οι εργαζόμενοι.

Η ΕΕ με αυτήν την Οδηγία λέει ότι καθιερώνει την «ελάχιστη προστασία των εργαζομένων (...) τα ελάχιστα δικαιώματα», προσδιορίζοντάς τα ως «πληροφόρηση και διαφάνεια όσων αναζητούν εργασία», μιλώντας για «προσαρμόσιμες μορφές απασχόλησης» και «ευελιξία». Αρα, οι εργαζόμενοι αφήνονται απροστάτευτοι στις αδηφάγες ορέξεις των αφεντικών. Αλλωστε, η ανταγωνιστικότητα απαιτεί να φτηναίνει η εργατική δύναμη.

Θεωρεί προστασία την «απαγόρευση κατάχρησης των άτυπων συμβάσεων», αλλά τι σημαίνει κατάχρηση; Γιατί δεν τις απαγορεύει; Για να τις εφαρμόζουν οι εργοδότες κατά το δοκούν, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα.

Επίσης, συμπεριλαμβάνει και την κινητικότητα των εργαζομένων στο πλαίσιο της «ελεύθερης ευρωπαϊκής αγοράς» και μάλιστα ως μέσο μείωσης της ανεργίας. Λένε στους ανέργους κυνηγήστε το μεροκάματο σε όποια περιφέρεια ή χώρα σάς το προσφέρει, θέλοντας να αμβλύνουν την ανεργία, όπως, για παράδειγμα, στην Ελλάδα, με τη φυγή νέων στο εξωτερικό για δουλειά. Αφετέρου θέλουν να διαχειριστούν την κινητικότητα (ελεύθερη κίνηση εργαζομένων), με όρους «ευελιξίας» στη ροή εργαζομένων σε κάθε χώρα σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων και στα εργασιακά δικαιώματα, έτσι που να τα ισοπεδώνουν για να αυξάνεται το ποσοστό κέρδους.

 

Υποκρισία και ανταγωνιστικότητα

Είναι υποκρισία να αναφέρει η ΕΕ στην Οδηγία ως συμβατική υποχρέωση της εργοδοσίας τη γραπτή ατομική γνωστοποίηση αυτών των άθλιων, αφάνταστα εκμεταλλευτικών όρων εργασίας στους εργαζόμενους όταν τους προσλαμβάνει, γιατί τάχα αυτό τους προστατεύει. Ποια προστασία όταν εντείνεται η εκμετάλλευση με βάση την Οδηγία;

Θεωρούν πως η γραπτή γνωστοποίηση αποτελεί στοιχείο αξιοποίησης σε δικαστήριο σε περίπτωση βλαπτικής μεταβολής σε βάρος του εργαζόμενου από την εργοδοσία ή απόλυσης. Αλλά και σ' αυτό, οι εργοδότες έχουν στα χέρια τους και την αστική Δικαιοσύνη και μπορούν να στηρίξουν εύκολα τις αιτιολογίες απόλυσης ενάντια στους εργαζόμενους.

Λέει επίσης η αιτιολογική έκθεση: «Το συνολικό περιεχόμενο της Οδηγίας αποσκοπεί στην εξισορρόπηση μεταξύ ενίσχυσης των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της διατήρησης της αναγκαίας ευελιξίας για τους εργοδότες ώστε αυτοί να μπορούν γρήγορα να προσαρμόζονται στις μεταβολές των οικονομικών συνθηκών».

Επομένως στο όνομα της υποτιθέμενης προστασίας των εργαζομένων επιτυγχάνουν άνοδο της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ με τη ραγδαία εξάπλωση των «ευέλικτων» μορφών εργασίας και, ταυτόχρονα, διασφαλίζουν τη δυνατότητα των επιχειρηματικών ομίλων να διαχειρίζονται την εργατική δύναμη σύμφωνα με τα συμφέροντά τους, δηλαδή να μειώνουν μισθούς, να καθιερώνουν «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, να απολύουν κ.λπ. Αυτό σημαίνει στην πράξη «οι εργοδότες να μπορούν γρήγορα να προσαρμόζονται στις μεταβολές των οικονομικών συνθηκών». Το επιβάλλει η εμπειρία από την αντεργατική πολιτική διαχείρισης της οικονομικής κρίσης και γενικεύεται σε όλες τις περιόδους, και στην καπιταλιστική ανάπτυξη.

Επίσης, η Οδηγία μιλά για «καθορισμό εξάμηνου ορίου για τις δοκιμαστικές περιόδους». Μετά μπορεί ο εργαζόμενος να απολύεται χωρίς αποζημίωση, χωρίς κανένα άλλο δικαίωμα. Είναι σαν τις εξάμηνες συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Είναι και αυτός ένας «ευέλικτος» τρόπος ανακύκλωσης της ανεργίας.

Η αιτιολογική έκθεση αναφέρει για την Οδηγία: «Είναι μία από τις βασικές δράσεις για την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων». Αλλά ο ευρωπαϊκός πυλώνας, όπως λέει η ίδια η ΕΕ, έγινε «σύμφωνα με τη στρατηγική "Ευρώπη 2020" (σ.σ. με πυξίδα την ανταγωνιστικότητα) και τον στόχο της για ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς».

Η Οδηγία λέει ακόμη ότι ο χρόνος εργασίας πρέπει να συμβάλλει στην υγεία και την ασφάλεια του εργαζόμενου. Το επισημαίνει αναφερόμενη πιο συγκεκριμένα στην πρόβλεψη ελάχιστου χρόνου ανάπαυσης. Αλλά αυτός καθορίζεται από την ΕΕ μόλις στις 11 ώρες το 24ωρο, όλες οι υπόλοιπες μπορούν να ανήκουν στον εργοδότη. Επίσης, η «ευελιξία» στην εργασία καταστρέφει την υγεία, τα ακανόνιστα ωράρια εμποδίζουν την ολοκληρωμένη αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, γιατί οι χρόνοι που παρέχονται δεν επαρκούν. Αλλά είπαμε... τα πάντα στο βωμό της ανταγωνιστικότητας!

Οσο για την ενίσχυση των κρατικών ελέγχων και τις κυρώσεις αν δεν δίνονται γραπτά αυτές οι άθλιες εκμεταλλευτικές συνθήκες δουλειάς, είναι «κενό γράμμα», είναι «για τα μάτια του κόσμου».

 

Να δυναμώσουμε την αντεπίθεση

Η Οδηγία γενικεύει τις «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις, μορφές απασχόλησης, τις συμβάσεις μηδενικών ωρών, τους εργολαβικούς εργαζόμενους και τα «δουλεμπορικά» γραφεία, τις πολύμηνες δοκιμαστικές περιόδους. Αφήνει απόλυτα ελεύθερη την εργοδοσία να εφαρμόζει το αντεργατικό οπλοστάσιο της ΕΕ και των κυβερνήσεων των κρατών - μελών της, θεσμοθετώντας, μέσω των ελάχιστων εργασιακών δικαιωμάτων, τα χειρότερα για τους εργαζόμενους. Τα περί δήθεν προστασίας των εργαζομένων είναι η απόλυτη κοροϊδία.

Οι εργαζόμενοι πρέπει να αξιοποιήσουν και αυτήν τη βαθιά αντεργατική Οδηγία της ΕΕ για να αντιπαλέψουν ταξικά και οργανωμένα το περιεχόμενό της αντιπαλεύοντας την ΕΕ, αλλά και ως κριτήριο ψήφου, καταδικάζοντας την ΕΕ και τα κόμματά της, ενισχύοντας αποφασιστικά το ΚΚΕ, τη μοναδική δύναμη πραγματικής εναντίωσης μέχρι την αποδέσμευση απ' αυτήν τη λυκοσυμμαχία, με τους εργαζόμενους κυρίαρχους. Να δυναμώσουμε λοιπόν την αντεπίθεση.

Σ. Λ.