Έξι μέρες, 18/10/1944, μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τον ΕΛΑΣ
καταφθάνει στην πρωτεύουσα η κυβέρνηση της «Εθνικής Ενότητας» υπό τον Γ.
Παπανδρέου. Την ίδια μέρα έρχεται στην Αθήνα και ο Βρετανός στρατηγός Σκόμπυ.
Αρχές Οκτώβρη του 1944, άρχισαν να αποβιβάζονται τα πρώτα
βρετανικά στρατεύματα, με βάση το σχέδιο «Μάνα» στις ακτές της Δυτικής
Πελοποννήσου, όταν και τα τελευταία τμήματα των
χιτλερικών εγκατέλειπαν την
περιοχή Αθήνας - Πειραιά. Η απόβαση δεν εξυπηρετούσε κανένα σκοπό στη διεξαγωγή
του πολέμου κατά της Γερμανίας.Στις 18 Οκτώβρη έφτασε στην Αθήνα η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, (συμμετείχαν ως υπουργοί και στελέχη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ), συνοδευόμενη από τον Βρετανό στρατηγό Σκόμπι. Ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, στο λόγο που εκφώνησε κατά την άφιξή του μίλησε για «λαοκρατία», ενώ ο ίδιος είχε ζητήσει επίμονα από τον Τσόρτσιλ να «αποστείλει επιβλητικές δυνάμεις» στην Ελλάδα «διότι τα πολιτικά μέσα διά την αντιμετώπισιν της κρισίμου καταστάσεως δεν ήσαν πλέον επαρκή».
Ο Γ. Παπανδρέου και οι Αγγλοι ζητούσαν επίμονα τη διάλυση του ΕΛΑΣ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής και επέμειναν στη διατήρηση της Ορεινής Ταξιαρχίας και του Ιερού Λόχου, δηλαδή ενόπλων Σωμάτων της άρχουσας τάξης.
 |
Ρόναλντ Σκόμπι και Γεώργιος Παπανδρέου
|
Την 1η του Δεκέμβρη, ο Σκόμπι κοινοποίησε στον ΕΛΑΣ προκήρυξη, που καθόριζε ημερομηνία έναρξης της αποστράτευσης των ανταρτικών δυνάμεων την 10ην Δεκέμβρη. Ταυτόχρονα, ο Γ. Παπανδρέου συγκαλούσε την κυβέρνηση, εν αγνοία των υπουργών του ΕΑΜ, κι αποφάσιζε την άμεση διάλυση της Εθνικής Πολιτοφυλακής σε πολλές περιφέρειες της χώρας. Την ίδια μέρα, παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση οι υπουργοί του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.
... «(…)Χαρακτηριστικό της σύγκρουσης αυτής είναι ο φόνος δυο πρώτων ξαδέλφων, που έγιναν υπό τις ακόλουθες συνθήκες: Στη μάχη τραυματίζεται από σφαίρα ΕΔΕΣίτη ο ΕΛΑΣίτης Βαγγέλης Λιάρος. Όταν έπεσε, φώναξε τον ξάδελφό του Μίλτο Λιάρο στο απέναντι στρατόπεδο του ΕΔΕΣ να τον σώσει. Ο ΕΔΕΣίτης Μίλτος τρέχει και φροντίζει να του επιδέσει το τραύμα. Την ώρα που ο ένας τον άλλον βοηθούσε, η ριπή σταμάτησε κάθε κίνηση, σκότωσε τα δύο ανταρτάκια, τα ’στειλε αμούστακα στον άλλο κόσμο. Το ντουφέκι κι οι σφαίρες του Άγγλου ιμπεριαλιστή δεν είναι για τέτοιες ανθρώπινες σκηνές. Δόθηκαν για το αίμα. Με ιδιαίτερη συγκίνηση οι Ηπειρώτες τραγούδησαν τους δυο αντάρτες που έπεσαν στη Βελίκα, τα πρώτα ξαδέλφια, τους Λιαραίους:
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατάρα νάχουν
Το μάθατε τι έγινε στης Λίστας τις ραχούλες;
Μαυροντυθείτε αδελφές, κλάψτε πικρές μανούλες.
Ο Σκεύης* κάνει πόλεμο τρεις μέρες και τρεις νύχτες
κι είναι τα παλικάρια του λίγα και διαλεγμένα.
Όλα παιδιά ανύπαντρα και μικροπαντρεμένα.
Βόλι πικρό εχτύπησε το Λιάρο το Βαγγέλη
το βογγητό ακούστηκε στου Ζώτου** το ασκέρι.
Κι έτρεξ’ ο Μίλτος σαν αυτός, στην αγκαλιά τον παίρνει.
Βγάζει του δένει την πληγή και σιγανά του λέει:
Κατάρα να ’χουν αδελφέ, προδότες και Εγγλέζοι
που με τις λίρες άναψαν φωτιά σ’ όλα τα μέρη.
Τ’ άκουσ’ ο γιούδας και τραβά, κρυφά με το πιστόλι
και σκότωσε τους δυο αδελφούς, κλάψτε λεβέντες όλοι».
*Διοικητής του τμήματος του ΕΛΑΣ
**Διοικητής του τμήματος του ΕΔΕΣ
Απο την Κατιουσα