Ευλογία ή άλλοθι;

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ

 ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία δύο χρόνια για τον ενιαίο ενισχυμένο μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, τον επονομαζόμενο RescEU.

Εχει όμως μία σημασία να αναφερθούμε στο συνολικότερο πλαίσιο της ΕΕ για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας, για να κατανοήσουμε και αυτό το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Η νέα οργανωτική δομή που επιχειρείται να στηθεί, είναι στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ενωσης για τη συνεργασία και την παροχή βοήθειας σε περιπτώσεις μεγάλων έκτακτων αναγκών εντός και εκτός της ΕΕ.

Ιστορικό ίδρυσης - Σκοπός - Μέσα

Στις 23/10/2001 καθορίστηκε το νομοθετικό πλαίσιο με την απόφαση του Συμβουλίου περί κοινοτικού μηχανισμού με σκοπό τη διευκόλυνση της συνεργασίας για επεμβάσεις βοήθειας της Πολιτικής Προστασίας (2001/792/ΕΚ). Με την από 8/11/2007 απόφαση του Συμβουλίου, η αρχική απόφαση τροποποιήθηκε διαδοχικά (2007/779/ΕΚ), καθώς και με την από 17/12/2013 απόφαση 1313/2013/ΕU του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Ο Μηχανισμός ενεργοποιείται και παρεμβαίνει για φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές. Για τρομοκρατικές ενέργειες. Για τεχνολογικά, περιβαλλοντικά και ραδιολογικά ατυχήματα. Καθώς και για ζητήματα σχετικά με θαλάσσια ρύπανση. Σύμφωνα με τις αρχές του Μηχανισμού, κάθε χώρα που πλήττεται από μεγάλες καταστροφές μπορεί να ζητήσει βοήθεια, καθώς και την κινητοποίηση επιχειρησιακών μέσων που έχουν εθελοντικά παρασχεθεί στην ΕΕ από τις χώρες του Μηχανισμού.

Στο Μηχανισμό συμμετέχουν σήμερα 31 χώρες. Τα 28 κράτη - μέλη της Ενωσης. Οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), Ισλανδία και Νορβηγία καθώς και οι χώρες: Σερβία, Τουρκία, Βόρεια Μακεδονία και Μαυροβούνιο.
To λεγόμενο RescEU θεσπίστηκε με την απόφαση (ΕΕ) 2019/420 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με τo άρθρο 12. Τέθηκε σε ισχύ στις 21/3/2019, τροποποιώντας την απόφαση (ΕΕ) 1313/2013 του ΕΚ και του Συμβουλίου.

Κατά βάση είναι μία κοινή δεξαμενή μέσων της ΕΕ για την αντιμετώπιση καταστροφών ως λύση ύστατης ανάγκης. Τα μέσα θα αποκτώνται με αγορά, μίσθωση ή μακροχρόνια μίσθωση (leasing) από τα ενδιαφερόμενα κράτη - μέλη με συγχρηματοδότηση σε ποσοστό 80% έως 90% του συνολικού επιλέξιμου κόστους από την ΕΕ. Εντάσσονται σ' αυτό μέσα από τα κράτη - μέλη και όχι μεμονωμένα μέσα. Τα μέσα του RescEU μπορούν να χρησιμοποιούνται για εθνικούς σκοπούς, μόνο όταν δεν χρησιμοποιούνται ή δεν είναι απαραίτητα για επιχειρήσεις αντιμετώπισης καταστροφών στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ενωσης.

Το μεταβατικό RescEU, που προβλέπεται με το άρθρο 35 της παραπάνω απόφασης, έχει ισχύ μέχρι την 1η Γενάρη 2025. Προβλέφθηκε λόγω της δυσκολίας για προμήθεια στο άμεσο μέλλον εναέριων μέσων πυρόσβεσης.

Προϋποθέσεις συμμετοχής κρατών - μελών

Τα κράτη - μέλη, σύμφωνα με τους κανόνες λειτουργίας, μπορούν να προσφέρουν στο μεταβατικό RescEU εθνικά μέσα που διαθέτουν για διάστημα από 1 έως 3 χρόνια, ως προσωρινή λύση και μέχρι να μπει σε κανονική λειτουργία το RescEU. Για τα εθνικά μέσα που εντάσσονται στο μεταβατικό RescEU προβλέπεται συγχρηματοδότηση από την ΕΕ σε ποσοστό 75% του κόστους που είναι απαραίτητο για την εξασφάλιση της διαθεσιμότητάς τους.

Η Ελλάδα δεν συμμετείχε στην πρώτη μεταβατική λειτουργία του κοινού ευρωπαϊκού στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών που εγκαινιάστηκε στις 22 Μάη 2019, και ο οποίος, μέχρι τότε, αποτελείτο από επτά αεροσκάφη από τη Γαλλία, την Ισπανία, την Κροατία, την Ιταλία και 6 ελικόπτερα από τη Σουηδία. Εντάχθηκε στο μεταβατικό στάδιο με ενεργό ρόλο από 11/6/2019 με δύο αεροσκάφη τύπου Canadair CL-415 μετά από πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
 Ποια είναι όμως η πραγματικότητα σε σχέση με τον μηχανισμό αυτό;

Ο μηχανισμός αυτός της ΕΕ στηρίζεται στη δέσμευση μέρους των επιχειρησιακών ικανοτήτων του κράτους - μέλους. Σε πρώτη φάση σε αεροσκάφη και ελικόπτερα πυρόσβεσης με δέλεαρ ως κίνητρο τη χρηματοδότηση μέχρι 75% για τις διάφορες λειτουργικές δαπάνες, προκειμένου μόνο σε εξαιρετικά κρίσιμες καταστάσεις, όπως επισημαίνεται, να υπάρχει συνδρομή π.χ. από αεροσκάφη πυρόσβεσης που έχουν ενταχθεί στο μηχανισμό από ένα κράτος - μέλος για την κατάσβεση πυρκαγιάς σε ένα άλλο.

Τέχνασμα αλληλεγγύης

Για να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας, ας πάρουμε την περίπτωση με την πυρκαγιά στο Μάτι, όπου την ίδια περίοδο εκδηλώθηκε και η μεγάλη πυρκαγιά στη Σουηδία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αυτή που θα αποφασίζει το πώς θα διατεθούν τα μέσα, ενώ η όποια ενίσχυση θα έρχεται ουσιαστικά σε δεύτερο και τρίτο χρόνο εκ των υστέρων, εφόσον αποδειχθεί ότι δεν επαρκούν τα εθνικά μέσα. Κι αυτό όταν το κρίσιμο σε περίπτωση πυρκαγιάς είναι η άμεση επέμβαση επίγειων και εναέριων δυνάμεων του ίδιου του κράτους - μέλους, αφού όπως αποδείχτηκε στο Μάτι, όλα κρίθηκαν μέσα στις πρώτες ώρες.

Αξίζει να ειπωθεί ότι ως αποτέλεσμα της υποτιθέμενης αλληλεγγύης τα κράτη - μέλη δεν έχουν πια τη στοιχειώδη υποχρέωση να διατηρούν επαρκή αριθμό άμεσα διαθέσιμων πυροσβεστικών μέσων, στην κατεύθυνση μείωσης του δημοσιονομικού κόστους. Στην πράξη, στο όνομα της μείωσης του δημοσιονομικού κόστους, στα κράτη - μέλη της ΕΕ έχει επιβληθεί η συμμετοχή σε έναν μηχανισμό στον οποίο παραδίδεται μέρος των εναέριων μέσων των χωρών. Αυτό σημαίνει ότι όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη, τότε υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στο να επιχειρήσουν αυτά τα εναέρια μέσα που πρέπει να έρθουν από άλλες χώρες.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα ότι τριάντα ολόκληρες ώρες μετά την έναρξη της φωτιάς στην Κεντρική Εύβοια, τον Αύγουστο του 2019, είχε έρθει μόλις ένα αεροπλάνο από την Ιταλία και σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων, το άλλο ήταν καθ' οδόν, ξεκινούσε και το ισπανικό και ήταν σε επαφή με την κροατική κυβέρνηση για άλλα δύο!
Συμπερασματικά λοιπόν ο ελληνικός λαός δεν έχει σε τίποτα να ωφεληθεί και από αυτό το τέχνασμα αλληλεγγύης της ΕΕ, γιατί πολύ απλά ο νέος μηχανισμός μονιμοποιεί τη γύμνια σε κρατικά μέσα για την αντιμετώπιση των καταστροφών.

Οι διαχρονικές καταστροφές στην Εύβοια καθρέπτης των αντιλαϊκών πολιτικών ΕΕ και ντόπιων κυβερνήσεων

Ούτε φυσικά έχει να ωφεληθεί από τα μεγαλεπήβολα κυβερνητικά σχέδια περί Πολιτικής Προστασίας όπως τα προβλέπουν ο νόμος 4662/2020 και μία σειρά εγκύκλιες μπροσούρες με ευφάνταστα ονόματα τύπου «Ασπίδα», «Δαναός» κ.λπ. Για τον απλούστατο λόγο ότι όλα αυτά έγιναν για τη στήριξη και την προστασία της επιχειρηματικής κερδοφορίας και των σχεδιασμών του ΝΑΤΟ και όχι τη δική του.

Αν υπάρχει όμως ένας τόπος που έχουν «δοκιμαστεί» πάνω του όχι μόνο η ευρωπαϊκή «αλληλεγγύη» αλλά και η «ετοιμότητα», καθώς και η «μέριμνα» του κρατικού μηχανισμού, αυτός είναι η πολύπαθη Εύβοια. Δεκαετίες τώρα υποφέρει από τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές και τις πλημμύρες αστικών περιοχών της, από τους αποκλεισμούς χωριών και οικισμών λόγω των χιονοπτώσεων και των κατολισθήσεων και από τη διαχρονική εγκληματική αδιαφορία που χαρακτηρίζει το σύνολο του πολιτικού προσωπικού της αστικής τάξης και που αποτελεί τη βασική αιτία για όλα αυτά τα δεινά.

Ειδικά από τον χειμώνα του 2017 μέχρι και φέτος τα καταστρεπτικά γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο. Το καλοκαίρι πυρκαγιές, το φθινόπωρο πλημμύρες και τον χειμώνα αποκλεισμοί. Ολα τα προηγούμενα χρόνια, όπως και τώρα με τις πρόσφατες πλημμύρες στην πολύπαθη Εύβοια με τους 8 νεκρούς, τα χιλιάδες από τις πλημμύρες κατεστραμμένα νοικοκυριά και τις διαλυμένες επιχειρήσεις και δημόσιες υποδομές, κανένας μηχανισμός πολιτικής προστασίας ντόπιος ή ευρωπαϊκός και κανένας «πετυχημένος» περιφερειάρχης δεν στάθηκε ικανός να αποτρέψει ή να προλάβει όλες αυτές τις καταστροφές.

Ο λόγος είναι ένας και μοναδικός. Ο καπιταλιστικός τρόπος οργάνωσης της οικονομίας, όπου στο πλαίσιο της πολιτικής του «κόστους - οφέλους», τα έργα τα οποία είναι απαραίτητα να γίνουν για την αντισεισμική - αντιπλημμυρική και αντιπυρική θωράκιση, για να μη ζει ο λαός και ο τόπος παρόμοιες εφιαλτικές καταστάσεις, δεν είναι επιλέξιμα από την ΕΕ. Για αυτόν το λόγο δεν συμπεριλαμβάνονται σε κανένα Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, στα ΕΣΠΑ και στα τεχνικά προγράμματα των δήμων και των Περιφερειών.

Είναι επιτακτική πλέον αναγκαιότητα για τον λαό, η οργή και η αγανάκτησή του για τα δεινά που αντιμετωπίζει με την εκδήλωση οποιουδήποτε καιρικού φαινομένου να γίνουν πάλη και συσπείρωση γύρω από την πολιτική πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ, για την εργατική εξουσία, όπου το ευρύτερο περιβάλλον, τα δασικά οικοσυστήματα και η γη θα γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία, δηλαδή θα γίνουν λαϊκή περιουσία και βασικός γνώμονας θα είναι η ασφάλεια και η προστασία του λαού από κάθε φυσική ή τεχνολογική καταστροφή.

Μιχάλης ΜΙΧΑΗΛ
Ανθυποπυραγός ε.α