Η μάχη της Φλώρινας: Έπεσαν με άφθαστη γενναιότητα σε άνιση μάχη

Έπεσαν με άφθαστη γενναιότητα σε άνιση μάχη

Στη Φλώρινα , από τις 11 μέχρι τις 13 Φλεβάρη του 1949, ο ΔΣΕ έδωσε μία από τις πιο σκληρές μάχες του. Η μάχη της Φλώρινας έχει καταγραφεί σαν η δυσκολότερη και μεγαλύτερη μάχη που έδωσε ο ΔΣΕ σε κατοικημένους χώρους. Απέναντί του είχε μια πολύ καλά οχυρωμένη πόλη, που την υπεράσπιζαν μεγάλες δυνάμεις του Αστικού Στρατού (ΑΣ) και είχαν στη διάθεσή τους άφθονο πολεμικό υλικό.

Η διαταγή του Γενικού Αρχηγείου για τις επιχειρήσεις στη Φλώρινα εκδόθηκε στις 5-2-1949. Παράλληλα, όμως, ετοιμαζόταν γι' αυτήν τη μάχη και ο αστικός στρατός που είχε έγκαιρα αντιληφθεί τις προθέσεις του ΔΣΕ. Γνώριζε τη συγκέντρωση μεγάλων δυνάμεων του ΔΣΕ στην περιοχή και τις εντατικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά.
Το γεγονός ότι ο αστικός στρατός ήταν προετοιμασμένος γι' αυτήν τη μάχη , σε συνδυασμό με το συσχετισμό δύναμης, έδινε εξαρχής στη μάχη το χαρακτήρα της άνισης. Ο ΔΣΕ είχε χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, με αποτέλεσμα να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση από το ξεκίνημά της.

Οι στρατιωτικοί συσχετισμοί

Για τη μάχη ο αστικός στρατός είχε διατάξει όλες τις δυνάμεις της 2ης Μεραρχίας του, που αποτελούνταν από την 3 Ταξιαρχία με τα 501, 502, 503 Τάγματα Πεζικού, την 21 Ταξιαρχία με τα 504, 505, 506 Τάγματα Πεζικού, την 22 Ταξιαρχία με τα 507, 508, 509 Τάγματα Πεζικού. Στο Πυροβολικό διέθετε 1 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, 2 Πυροβολαρχίες Ορειβατικού Πυροβολικού, 1 Πυροβολαρχία Μέσων Πυροβόλων.

Επίσης έναν ουλαμό θωρακισμένων, καθώς επίσης και τις τοπικές δυνάμεις Χωροφυλακής, ΜΑΥ - ΜΕΑ. Σύνολο 8.000 φαντάρους, 300 χωροφύλακες και 1.000 MAY - MEΑ. Πρόσθετα σ' αυτές τις δυνάμεις στάλθηκαν για ενίσχυσή τους: Το 105 ΤΠ της 77 Ταξιαρχίας, το 615 ΤΠ της 31 Ταξιαρχίας, το 514 ΤΠ της 32 Ταξιαρχίας, το 556 και 517 ΤΠ μείον Διλοχία και Ιλη Αρμάτων και Ιλη Θωρακισμένων από Κοζάνη προς Φλώρινα , Ίλη Θωρακισμένων από Καστοριά προς Φλώρινα , μία Πυροβολαρχία του 102 ΣΠ από Καστοριά προς Φλώρινα , μια Πυροβολαρχία του 107 ΣΠΠ από Έδεσσα προς Φλώρινα .

Απέναντι σ' αυτήν τη τρομαχτική δύναμη πυρός, ο ΔΣΕ είχε να διαθέσει: Από τη 10η Μεραρχία του την 14 Ταξιαρχία με τα 580, 589, 601 Τάγματα συν Διλοχία Σαμποτέρ, Λόχο Κυνηγών Αρμάτων Μάχης (ΚΑΜ), Αντιαρματικό ουλαμό συν 1 ορειβατικό πυροβόλο, Αντιαεροπορικό ουλαμό. Την 103 Ταξιαρχία με Ι, ΙΙ, ΙΙΙ Τάγματα (Διλοχίες) συν Διμοιρία Σαμποτέρ, Αντιαρματικό ουλαμό και Διμοιρία Αντιαεροπορικής Άμυνας (5 μυδράλια).

Από την 11η Μεραρχία, την 18 Ταξιαρχία με δυο διλοχίες πεζικού συν διλοχία Σαμποτέρ, Λόχο Κυνηγών Αρμάτων Μάχης , Αντιαεροπορικό ουλαμό συν 1 ορειβατικό πυροβόλο, την 107 Ταξιαρχία με τα 538, 539, 588 Τάγματα (Διλοχίες) συν ουλαμό και 1 Πυροβολαρχία ορειβατικού πυροβολικού (4 κανονιά). Από την 9η Μεραρχία την 108 ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ με δυο (τα Ι και ΙΙΙ) τάγματα (Διλοχίες). Το III Τάγμα είχε τρεις λόχους των 45-50 ανδρών.

Στην εφεδρεία ήταν η Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου, ενώ ειδική συμβολή προβλεπόταν από το Αρχηγείο Καϊμακτσαλάν με 1 Τάγμα Πεζικού συν 2 Ίλες Ιππικού, τρεισήμισι ορειβατικές πυροβολαρχίες, ένα τάγμα τραυματιοφορέων και έναν όρχο αυτοκινήτων.

Ηθικοπολιτική ανωτερότητα του ΔΣΕ

Η μάχη ήταν εξαρχής άνιση, όμως οι μαχητές και οι μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας πολέμησαν με άφθαστο κομμουνιστικό ηρωισμό και αυτοθυσία, έχοντας συναίσθηση του κομματικού τους καθήκοντος και της αποστολής τους. Αντιμετώπισαν αφάνταστα δύσκολες συνθήκες και παρά τον άνισο συσχετισμό δυνάμεων ανέδειξαν περίτρανα την ηθικοπολιτική ανωτερότητα και τη γενναιότητα του ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ στη μάχη της Φλώρινας είχε πολύ μεγάλες απώλειες, πάνω από 800 νεκρούς και 930 τραυματίες. Μετά το τέλος των επιχειρήσεων, ο ΑΣ μάζεψε τους νεκρούς μαχητές του ΔΣΕ μαζί με πολλούς τραυματίες και με μπουλντόζες όλους μαζί, ζωντανούς και νεκρούς, τους παράχωσε σε ένα λάκκο, στο χωράφι που είναι στη νοτιοανατολική πλευρά της πόλης, στην Περιοχή Άγιος Γεώργιος.

Μια συγκλονιστική μαρτυρία από τραυματισμένο μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε και είδε με τα μάτια του το μεγάλο έγκλημα του μοναρχοφασισμού, στη μάχη της Φλώρινας στις 12.2.1949

Μετά τη μάχη, στο Λάκκο

Από το σ. Νίκο Κυρίτση πήραμε και δημοσιεύουμε το παρακάτω γράμμα που μας έστειλε, με την «αυτούσια» μαρτυρία μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε από τη σφαγή της μάχης της Φλώρινας και είδε με τα μάτια του να εκτελείται το πρωτοφανές έγκλημα του μοναρχοφασισμού: Την εκτέλεση, εν ψυχρώ, εκατοντάδων ζωντανών τραυματιών -μαχητών του ΔΣΕ που, μαζί με τους νεκρούς της μάχης, έθαψαν, κατόπιν, στον ομαδικό τάφο στη Φλώρινα - κάμποσους, μάλιστα, τους έθαψαν ενώ ακόμα ήταν ζωντανοί! Γράφει, συγκεκριμένα, ο σ. Ν. Κυρίτσης:

«Στις 11-14 Φλεβάρη 1949 ο ΔΣΕ στην μεγάλη επιχείρηση στη Φλώρινα: "Η επιχείρησή μας στη Φλώρινα αποτελεί μια από τις σοβαρές επιχειρήσεις από τη σειρά που καθορίζονται με το σχέδιό μας για χειμερινό πόλεμο... Η επιχείρηση της Φλώρινας ήταν η μεγαλύτερη και πιο δυσκολότερη από όσες έχουμε κάνει ως τα τώρα... Η επιχείρηση είχε μεγάλη πολιτική και στρατιωτική σημασία" (Περιοδικό "Δημοκρατικός Στρατός" Νο 4/1949, σελ. 221).

Η Μάχη της Φλώρινας έγινε με την διαταγή αρ. ΕΠΕ 380 του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Οπως είναι γνωστό, σε έναν πόλεμο οι μάχες κερδίζονται ή χάνονται. Στη Φλώρινα η επιχείρηση του ΔΣΕ απέτυχε με απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες.
Στις 12 Φλεβάρη 1949 διαπράχτηκε ένα μεγάλο έγκλημα από αξιωματικούς του εθνικού στρατού στη Φλώρινα. Εκτελούνταν, επιτόπου, οι τραυματίες του ΔΣΕ παραβιάζοντας αποτρόπαια κάθε στρατιωτική δεοντολογία και τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις. Υπολογίζεται ότι εκτελέστηκαν περί τους 350 τραυματίες του ΔΣΕ. Εκεί έσκαψαν ένα λάκκο και με μπουλντόζες έριξαν μέσα τα πτώματα - ανάμεσα στα πτώματα υπήρχαν και μαχητές του ΔΣΕ που ήταν ακόμα ζωντανοί-ημιθανείς!

Σύμφωνα με στοιχεία από την έκθεση(ΣΤΓΦ12 28-2-49) του διοικητή Μεραρχίας στη Φλώρινα Παπαδόπουλου Νικόλαου -Παπα, υποστράτηγου, οι νεκροί του ΔΣΕ ήταν 702. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και οι εκτελεσμένοι τραυματίες.
Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε και έβλεπε με τα μάτια του το όργιο των εκτελέσεων τραυματιών του ΔΣΕ από αξιωματικό του Α2 του στρατού, στη Μάχη της Φλώρινας.

Παραθέτουμε "αυτούσια" τη μαρτυρία του: "Λέγομαι Σεραφείμ Φλώρος - Κούτσικος. Γεννήθηκα το 1930 στο χωριό Παλιούρι Καρδίτσας. Σε ηλικία 17 χρόνων, το 1947, κατατάχτηκα στο Αρχηγείο Αγράφων του ΔΣΕ. Με την μεγάλη πορεία έφτασα στο Γράμμο. Ήμουν διοικητής διμοιρίας συνδέσμων στην 103 Ταξιαρχία. Συμμετείχα στην εποποιία του Γράμμου το 1948 και με τον ελιγμό πέρασα στο Βίτσι. Το φθινόπωρο του 1948 εντάχθηκα στο λόχο κυνηγών Αρμάτων της 103 Ταξιαρχίας. Πήρα μέρος στη μάχη της Νάουσας(11-14/1/1948). Εκεί τραυματίστηκα ελαφρά.

Στις 11 Φλεβάρη 1949, το τμήμα μας ξεκίνησε από τη Βίγλα προς Φλώρινα. Στις 12.2.1949 άρχισε η μάχη. Με Πάντζερ - Φάους κάναμε το πρώτο χτύπημα. Το τμήμα στρατού υποχώρησε. Εμείς μπήκαμε μέσα στην πόλη από την πλευρά της Γεωργικής Σχολής. Αφού κάναμε οδομαχίες επί 2-3 ώρες, πήραμε διαταγή να οπισθοχωρήσουμε μέσα σε συνθήκες σκληρής παγωνιάς και στα χιόνια. Ο στρατός έκανε αντεπίθεση, το τμήμα μας εγκλωβίστηκε, είχαμε πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Εγώ τραυματίστηκα βαριά στο αριστερό πόδι και δεν μπορούσα να περπατήσω. Η ομάδα τραυματιοφορέων με βοήθησε και με έβαλε πάνω στο άλογο, εγώ, όμως, έπεσα από το άλογο και έμεινα εκεί 24 ώρες. Με βρήκαν 2 φαντάροι και ο υπολοχαγός Βυζάντιος του Α2. Ο υπολοχαγός Βυζάντιος τράβηξε αμέσως το πιστόλι του να με πυροβολήσει. Τότε, ένας στρατιώτης, Γκίζας Αλέκος, από τα Φάρσαλα, εμπόδισε τον υπολοχαγό Βυζάντιο να με πυροβολήσει λέγοντάς του: "Μικρό παιδί είναι, τραυματίας, μην το κάνεις αυτό". Ένας από τους φαντάρους μου είπε ότι "ο υπολοχαγός Βυζάντιος εκτέλεσε 52 τραυματισμένους εκείνη την ημέρα".

Αφού σώθηκα, τελικά, πέρασα στρατοδικείο και καταδικάστηκα σε 10 χρόνια φυλακή με αναστολή. Στη φυλακή έμεινα 12 μήνες. Μετά το 1950, όμως, πέρασα από το Κακουργιοδικείο της Φλώρινας. Στο Κακουργιοδικείο παραβρέθηκε ως μάρτυρας κατηγορίας ενάντιά μας, ο ίδιος ο υπολοχαγός Βυζάντιος. Ένας από τους δικαστές του Κακουργιοδικείου έκανε πολλές ερωτήσεις στον υπολοχαγό Βυζάντιο και ανοιχτά τον επιτίμησε γιατί "εκτέλεσε εν ψυχρώ 50 τραυματισμένα άτομα".

Παρόμοια περιπέτεια είχε ο συμπατριώτης μου, τραυματισμένος στη Φλώρινα, ο Οικονόμου Βασίλης, αδελφός του αετού του θεσσαλικού ιππικού, του Γαζή, από το Λεοντάρι Σοφάδων και ο Τσαρούχας από το Θραψίμι Καρδίτσας. Μετά την ανάρρωσή μου επέστρεψα στο χωριό μου Παλιούρι, έκανα οικογένεια και συνεχίζω τον αγώνα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ για τα ιδανικά που αγωνίστηκε ο ΔΣΕ.