«Στο Δρόμο του Μπελογιάννη»

Με αφορμή την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, σε ειδική έκδοση του παράνομου «Ριζοσπάστη» τον Απρίλη του 1952, δημοσιεύθηκε ανοιχτό γράμμα του Νίκου Ζαχαριάδη, που γράφτηκε στις 9 του Απρίλη και απευθυνόταν «σε Επονίτες και Επονοπούλες»*

Παραθέτουμε εκτενές απόσπασμα απο κείνο το γράμμα:

«Αγαπητοί φίλοι και αγωνιστές

Η δολοφονία του Μπελογιάννη συντάραξε το λαό μας και όλο τον κόσμο. Και πρώτα απ' όλα τη νεολαία μας. Από παντού, όπου ζουν, δουλεύουν, σπουδάζουν, είτε πάνε στα σχολειά, νέοι, νέες και παιδιά έρχονται στο κόμμα γράμματα και μηνύματα γεμάτα αποτροπιασμό και αγανάχτηση για το έγκλημα. Μα και όλο πίστη κι απόφαση για τον αγώνα και τη νίκη, που θ' απαλλάξει και την πατρίδα μας από την καταπίεση και τον αφανισμό, απ' τον αμερικάνικο γκαγκστερισμό και το μοναρχοφασιστικό λακεδισμό και εξευτελισμό. Σπάνια στην ιστορία της ανθρωπότητας οι εκμεταλλευτές, στην ανθρωποφαγική τους αποχαλίνωση και στην εγκληματική τους τύφλωση, φανέρωσαν τέτιο και τόσο αιμοβόρο σαδισμό και αγριανθρωπισμό.

Μα αν η δολοφονία του Μπελογιάννη ξεσηκώνει την πιο ιερή οργή και αποδοκιμασία της νεολαίας και των παιδιών μας, όμως, το παράδειγμά του εμπνέει και εμψυχώνει χιλιάδες νέους και νέες μας.

Ο Μπελογιάννης έζησε και πάλαιψε σαν ένας σεμνός, δημιουργικός, αφανής αγωνιστής, που πάντα όλα όσα είχε τάδινε, δίχως καμιά επιφύλαξη, χωρίς καμιά επίδειξη, για το λαό, στο κίνημα. Γιομάτος φλόγα, όπως ήταν, κάηκε, αναλώθηκε ολόκληρος, ως την τελευταία έκλαμψή του στον αγώνα, για τον αγώνα. Αν θέλουμε με δυο λόγια να δόσουμε αυτό που ήταν ο Μπελογιάννης μπορούμε να πούμε: Στάθηκε σ' όλη την αγωνιστική του ζωή άξιος κ ο υ κ ο υ έ ς, α η τ ό ς, π ρ α γ μ α τ ι κ ό ς μ π ο λ σ ε β ί κ ο ς, ο δ η γ η τ ή ς και μ π ρ ο σ τ ά ρ η ς.

Στάθηκε πάντα αλύγιστος, ολοκληρωτικά δοσμένος και προσηλωμένος στην υπόθεση του λαού. Και όταν έπεσε απ' τα αμερικάνικα βόλια στάθηκε πάλι ορθός!

Και ακριβώς γιατί σ' όλη του τη ζωή, που ήταν μόνο αγώνας και πάλη, που ήταν πάντα υπηρεσία στο λαό, στο κίνημα, στο ΚΚΕ, ακριβώς γιατί πάντα στάθηκε άξιος, υποδειγματικός κουκουές, γι' αυτό για όλους μας και πρώτ' απ' όλα για τους νέους, τις νέες, τα παιδιά μας, η πιο καλή και άξια τίμηση στη μνήμη του είναι να φωτιζόμαστε απ' τη ζωή και το παράδειγμά του, να βαδίζουμε ατρόμαχτοι κι ατράνταχτοι το δρόμο το δικό του, να σταθούμε άξιοι σαν κι αυτόν κουκουέδες, αγωνιστές και μπροστάρηδες του λαού, προσωπικό παράδειγμα σε όλα όπως ήταν κι αυτός.

Ο δρόμος του Μπελογιάννη είναι ο καθαρός, ο ίσιος, ο δύσκολος και γιομάτος εμπόδια, μα τίμιος δρόμος του παλικαριού, που απ' τα μικρά του, τα νεανικά του χρόνια είδε τα βάσανα της πατρίδας και του λαού του, είδε τους φταίχτες και τις λάμιες και τοποθέτησε τον εαυτό του, οριστικά και αμετάκλητα, στις γραμμές εκείνων που πάλαιβαν για μια καινούργια, λαοκρατική, λεύθερη Ελλάδα, στις γραμμές του ΚΚΕ. Γέννημα - θρέμμα του ηρωικού Μωρηά, γαλουχήθηκε με τις πιο ευγενικές, πατριωτικές, επαναστατικές παραδόσεις του '21. Εθρεψε μέσα του όλη τη φλόγα και την αλυγισιά του Κολοκοτρώνη. Και είδε σωστά, επιστημονικά, ότι το έργο που άρχισε το 1821, θα βρει τη συνέχισή του στον επαναστατικό αγώνα και τις λαϊκοδημοκρατικές, σοσιαλιστικές επιδιώξεις της εργατιάς, της αγροτιάς, της προοδευτικής διανόησης και του άλλου εργαζόμενου λαού της χώρας μας, με εμπνευστή, οργανωτή και καθοδηγητή το ΚΚΕ.

Και απ' τη στιγμή που διάλεξε ο νεαρός Μπελογιάννης το δρόμο της τιμής, του χρέους, του αγώνα, όλα τ' άλλα μπαίνουν στην μπάντα. Απ' τα πρώτα κι όλας βήματα γνώρισε δυσκολίες, στερήσεις, όλη την αδυσώπητη απαιτητικότητα, που έχει ο αγώνας, τη σκληρότητα του εχθρού, την υποχρέωση να 'σαι έτοιμος για όλα, να τα δίνεις όλα και, όταν αυτό χρειάζεται, και τη ζωή σου ακόμα. Ολοκληρωτικό δόσιμο που δε γνώρισε ποτέ δισταγμό, ταλάντευση, υποχώρηση, τέτια είναι η ζωή του Μπελογιάννη.

Η αμερικανοκρατία, ο Πιουριφόι, ο μοναρχοφασισμός, λυσσασμένοι γιατί δεν μπόρεσαν να λυγίσουν την αδάμαστη ψυχή του κουκουέ, στην τυφλή μανία τους επάνω, σκότωσαν το κορμί του. Μα και πάλι βγήκαν γελασμένοι, χίλιες φορές γελασμένοι. Γιατί δεν τόνε σκότωσαν. Αντίθετα τον πέρασαν στην αθανασία. Και στο ΚΚΕ, που ο Μπελογιάννης στάθηκε, σ' όλη την αγωνιστική του ζωή, άξιο παιδί του, δόσαν άλλο ένα φλάμπουρο, ένα δαυλό που καίει άσβηστα δίπλα στις τόσες άσβηστες λαμπάδες των ηρώων αγωνιστών μας.

Ο Μπελογιάννης αντίκρυσε με το χαμόγελο στα χείλια το θάνατο γιατί ένιωθε δίπλα του όλο το λαό. Και αυτοί οι δολοφόνοι τρέμαν και όταν τον εκτελούσαν. Αυτή είναι η ακατανίκητη δύναμη που κλείνει μέσα του ο λαός και το κίνημά του. Δύναμη που φωτίζει όλους τους άξιους αγωνιστές του και τους κάνει ικανούς, ατάραχοι κι χαμογελαστοί ν' αντικρύζουν και την υπέρτατη θυσία. Δύναμη που αναγκάζει τους εκμεταλλευτές, τους προσκυνημένους, τους δολοφόνους, να σκάβουν τον ίδιο τους το λάκκο και όταν ακόμα δολοφονούν. Γιατί όλα μπορούν να τα κάνουν στην εγκληματική τους μανία, μόνο την ιδέα του λαού και τη θέλησή του για νίκη δεν μπορούν να σκοτώσουν. Αντίθετα αυτή η ιδέα της αδουλωσιάς, αυτή η θέληση η αδάμαστη για τη νίκη τελικά θα τους θάψει.

Ο Μπελογιάννης στάθηκε σημαιοφόρος της ιδέας και σκαπανέας - οδηγητής της νίκης. Επεσε, μα τη σημαία την άφησε στητή, ακόμα πιο ψηλά, την άφησε ν' ανεμίζει, άλικη, περήφανα, νικηφόρα.

Η σκυτάλη της πάλης και της νίκης του λαού μας περνά, δεκάδες τώρα χρόνια, από εκατοντάδες άξια χέρια, τραβώντας πάντα προς το τέρμα, πάντα πιο ψηλά, προς τα ιδανικά του λαού, της ανθρωπότητας.

Σκυταλοδρόμοι αγωνιστές ο Λιγδόπουλος, ο Μαρουκάκης, ο γέρο Βαλιανάτος και ο Μαλτέζος, ο Σουκατζίδης και η Ηλέκτρα, η Σταθοπούλου, οι ΕΠΟΝίτες του Υμηττού, η Κουσάντζα, ο Τερπόφσκι και η Μίρκα Γκίνη, η Ισμήνη Σιδεροπούλου και η Κούλα Ελευθεριάδου, η Αθηνά Μπενέκου, ο Κώστας Γιαννόπουλος, η Τσφέτα, η Ελευθερία Ιωαννίδου, ο Διαμαντής και ο Νίκος Τριανταφύλλου, ο Παναγιώτης Ζάρας και ο Στέφανος Γκιουζέλης, ο Μήτσος Βαμβακάς, ο Νικηφορίδης και χιλιάδες και χιλιάδες άλλοι γνωστοί, και άγνωστοι, όλοι τιμημένοι, όλοι άξιοι, όλοι αθάνατοι, δόσαν όλοι τη ζωή τους στο βωμό του αγώνα, πότισαν με το αίμα τους, στερέωσαν και γιγάντωσαν το έργο της απελευθέρωσης της πατρίδας μας. Και πέρασαν έτσι στην αιωνιότητα. Απ' τους πρώτους ανάμεσα στους ίσους περνά στην αθανασία σήμερα και ο Μπελογιάννης. Ενας απ' την πλειάδα των κουκουέδων ηγητόρων που ο λαός μας ανάδειξε απ' τα σπλάχνα του στη μακρόχρονη πάλη του για τη λεφτεριά του. Δεν τον κλαίμε γιατί τους αντρειωμένους δεν τους κλαίνε. Δεν τον κλαίμε, μα δίνουμε όρκο. Να σταθούμε και μεις άξιοι σαν κι αυτόν.

Ο Μπελογιάννης σαν αγωνιστής και κουκουές συγκέντρωνε και εκείνες τις αγωνιστικές αρετές, που ακριβώς μας τον προβάλλουν και σαν παράδειγμα για μίμηση. Ο Μπελογιάννης ήταν μια πολύπλευρη συνθετική, δυναμική προσωπικότητα. Μελέτησε βαθιά το μαρξισμό - λενινισμό και κάτω από το φως του και τα νεοελληνικά μας προβλήματα. Αποτέλεσμα αυτής της δουλιάς του ήταν και τα δυο έργα του "Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας" και η "Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας". Η αγωνιστική φυσιογνωμία του Μπελογιάννη διαμορφώθηκε μέσα στο σκληρό και δύσκολο σχολειό της ταξικής πάλης. Ο Μπελογιάννης πέρασε από μπουντρούμια και βασανιστήρια. 

Εκανε χρόνια σε φυλακές και εξορίες. Καθοδήγησε μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις και αγώνες. 

Δούλεψε σαν οργανωτικό στέλεχος και καθοδηγητής σε κομματικές οργανώσεις. Απ' τον ένοπλο αγώνα πέρασε στην ακόμα πιο δύσκολη παράνομη δουλιά, όπου ανάπτυξε πλατιά το συνδυασμό της νόμιμης με την παράνομη δουλιά, σωστά χρησιμοποίησε τις νόμιμες δυνατότητες για ν' αναπτύξει πιο πολύ το μαζικό κίνημα. Πάλαιψε στο ιδεολογικό μέτωπο σαν κομμουνιστής δημοσιογράφος και σα διευθυντής του οικονομικο-πολιτικού περιοδικού "Ελεύθερος Μωρηάς". Αγωνίστηκε ενάντια στους Ιταλογερμανούς καταχτητές και αναδείχτηκε σε ανώτερο στέλεχος στο ΔΣΕ. Δούλεψε στο δεύτερο ένοπλο αγώνα στην αρχή στο Μωρηά και μετά πολέμησε στη Βόρεια Ελλάδα, όπου, στις επιχειρήσεις του Γράμμου, στα 1948, τραυματίστηκε σοβαρά στη μάχη στο Γκόλιο - Κάμενικ.

Ετσι με βαθιά μαρξιστική - λενινιστική κατάρτιση, στέρεα θεμελιωμένος στα νεοελληνικά προβλήματα και με το ολόπλευρο ατσάλωμα, που πήρε δουλεύοντας σ' όλους τους τομείς του λαϊκού επαναστατικού αγώνα, ο Μπελογιάννης αναδείχτηκε σε πολιτικό, οργανωτή, πολέμαρχο, στοχαστή - μελετητή. Και μέσα στο κόμμα σαν οργανωτικό στέλεχος και σαν προπαγανδιστής - διαφωτιστής στις πλατιές μάζες, και σαν οργανωτής και καθοδηγητής στους λαϊκούς αγώνες, και με την πένα και με το λόγο και με το όπλο και με το οργανωτικό του ταλέντο, ο Μπελογιάννης τάβγαλε άξια πέρα σ' όλα τα χαρακώματα της πάλης ενάντια στους ξένους και ντόπιους καταπιεστές και δυνάστες του λαού και της πατρίδας μας. Ο Μπελογιάννης είχε πάντα στραμμένο το αυτί προς τη φωνή, τον πόνο, τον αναστεναγμό του λαού. Ηξερε ν' ακούει τη γνώμη και την κρίση του, να τον διδάσκει, μα και να διδάσκεται από αυτόν, πάντα μπροστάρης και οδηγητής του στην πάλη και στη νίκη.

Μα και σα χαραχτήρας ο Μπελογιάννης μπορεί και πρέπει να σταθεί σαν πρότυπο και παράδειγμα για τη νεολαία και για τους αγωνιστές.

 

Η σελίδα του παράνομου «Ριζοσπάστη»

με το άρθρο του Ζαχαριάδη για τον Μπελογιάννη

Το Μπελογιάννη, που ήταν πάντα γελαστός, πρόθυμος, ανοιχτόκαρδος, τον χαραχτήριζε μια ρωμαλέα αισιοδοξία, στηριγμένη στην απέραντη πίστη του και στην απόλυτη βεβαιότητα για την τελική έκβαση του αγώνα του λαού μας. Αχτινοβολούσε σιγουριά, πεποίθηση, ηρεμία, ψυχραιμία, θέληση, αποφασιστικότητα.

Πάντα σεμνός και μετρημένος, ο Μπελογιάννης δεν ήξερε τι πάει να πει επίδειξη, φούσκωμα, αυτοϊκανοποίηση, κομπασμός. Τον χαραχτήριζε αυτό που λέμε καλή κομματική μετριοφροσύνη. 

Ηταν απαιτητικός και προς τον εαυτό του πρώτα, μα και προς τους άλλους. Ο Μπελογιάννης ήταν απόλυτα ξένος προς κάθε συγκαταβατικότητα και υποχωρητικότητα δίχως αρχές, είτε κολακεία προς τα πάνω, όπως δεν ανεχόταν και κανενός είδους ξεσκονίσματα. Και όπως βαθιά, αυτοκριτικά, εξέταζε και μελετούσε κάθε δική του πράξη και ενέργεια, έτσι και αυστηρά κριτικά έλεγε καθαρά και λέφτερα τη γνώμη του και προς τα κάτω και προς τα πάνω.

Προσεχτικός στη μελέτη της κατάστασης, όχι βιαστικός, ζυγισμένος, όταν έπαιρνε μια δύσκολη απόφαση, ενεργούσε μετά γοργά, ευλύγιστα, πρωτόβουλα, μα και αποφασιστικά, όταν πια η απόφαση έπρεπε να γίνει πράξη, ζωή, επέμενε ως το τέλος, αυστηρά πειθαρχημένα στη γραμμή και στην επιδίωξη του κόμματος.

Κομματική ακεραιότητα συνδυασμένη με προσεχτικό αδερφικό ενδιαφέρον για το στέλεχος, το μέλος, τον απλό άνθρωπο, που χρειαζόταν ενθάρρυνση, συμπαράσταση, βοήθεια. Καλός κουκουές, και γι' αυτό ακριβώς πρώτ' απ' όλα άνθρωπος.

Σε όλη του την κομματική ζωή και ιδιαίτερα ύστερα απ' την υποχώρησή μας, ο Μπελογιάννης πάλαιψε αμείλιχτα και αδιάλλαχτα για την κομματική γραμμή, για την ενότητα του κόμματος. Ηταν αδυσώπητος ενάντια στους λιπόψυχους, στους λιποτάχτες, στους συνθηκολόγους, τους οπορτουνιστές, τους πουλημένους "αντιηγετικούς", ενάντια σε όλους τους κρυφούς και φανερούς εχθρούς του λαού και του κόμματος. Μ' αυτούς ο Μπελογιάννης δεν είχε υποχωρήσεις, δε γνώριζε συμβιβασμούς.

Την αφοσίωσή του στο ΚΚΕ και στον αγώνα την έφτανε μέχρι την ακρινή συνέπειά της, μέχρι την αυτοθυσία. Αυτό τόδειξε στην πράξη. Εδοσε τη ζωή του έτσι όπως έπρεπε, αφού πάλαιψε, αντιμετώπισε, αποστόμωσε και κατακουρέλιασε τους δήμιούς του, τους σφαγιαστές του λαού μας. Και με το παράδειγμά του αυτό τσαλαπάτησε όλα τα σκουλήκια και όλους τους φιλοτομαριστές που σπάνε μπροστά στον εχθρό και ανταλλάσσουν το τομάρι τους με την προδοσία και την αιώνια ατίμωση. Το Μπελογιάννη ακριβώς γιατί έπεσε παλικαρίσια θα τον τιμά ο λαός αιώνια (...). Το Μπελογιάννη τον χαραχτήριζε ακόμα ο πιο γνήσιος προλεταριακός διεθνισμός. Ο Μπελογιάννης μαζί με όλο το κόμμα κρατούσε πάντα ανοιχτό μέτωπο στο σωβινισμό και το μεγαλοϊδεάτικο, μεγαλοελλαδίτικο εθνικισμό. Αγαπούσε με όλη του την ψυχή τη Σοβιετική Ενωση και ένα απ' τα πιο γλυκά όνειρά του ήταν να πάει να τη δει, να γνωρίσει τους ανθρώπους, τα έργα και τις καταχτήσεις της χώρας του Λένιν, του Στάλιν, του μπολσεβικισμού.

Τέτιος ήταν ο Μπελογιάννης. Σεμνό παλικάρι, οξύ πολιτικό μυαλό, άξιος οργανωτής, ικανός πολέμαρχος, αγαπητός στο λαό, μισητός στους εχθρούς του, μπροστάρης κουκουές, μπολσεβίκος αγωνιστής...».

* Το πρωτότυπο υπάρχει στο αρχείο του ΚΚΕ