Η μάχη της Πόρτας (Πύλης Τρικάλων)

8-9 Ιουνίου 1943, 150 Ελασίτες και 80-100 εφεδροελασίτες με ελλιπή οπλισμό, καθήλωσαν στην διήμερη μάχη της Πόρτας 4.500 Ιταλούς με πυροβολικό, αεροπορία, ιππικό και πεζικό, άριστα εξοπλισμένο στα στενά της Πόρτας.

Τα βουνά μας στη μάχη της Πόρτας

Τα βουνά της Πίνδου και του Κόζιακα με τους θρύλους τους μύθους και την Ιστορία. Κατά καιρούς τα ιστορικά βουνά μας έγιναν θύλακες σε όσους χρειάστηκαν την προστασία τους.
Στο πέρασμα των αιώνων προστάτεψαν τους Κλέφτες, τους Αρματολούς, αργότερα τους άταχτους και ποιο σύγχρονα τους Αντάρτες και όλους τους αγωνιστές.
Ακόμα με την περηφάνια τους δίδαξαν και τους κατοίκους, για αυτό και υπήρχε αυτή η καθολική συμμετοχή και η βοήθεια όλων προς τους αγωνιστές και προς όλους τους εθνικούς αγώνες.
Αυτά τα βουνά τα κλεφτοπερπατημένα, τα ιστορικά, με τα καραούλια και τα λημέρια τους, με τις Βίγλες και τα ταμπούρια, τις στράτες και τα μονοπάτια, τις ράχες και τα ισιώματα, ήθελε να πατήσει και τούτος ο νέος κατακτητής, ο Ιταλός. Όμως αυτές οι αετοφωλιές είναι για αυτούς που αγαπούν την λευτεριά είναι για αυτούς που φυλάνε Θερμοπύλες. Είναι για τους Αετούς.

Αλλαγή της κατοχικής Κυβέρνησης:

Στης 6 Απριλίου του 1943 οι καταχτητές αλλάζουν και τον δεύτερο κατοχικό πρωθυπουργό τον καθηγητή Λογοθετόπουλο και βάζουν στην θέση του τον Ιωάννη Ράλλη. Η αλλαγή αυτή έγινε γιατί ο Λογοθετόπουλος δεν μπόρεσε να περιορίσει την εξάπλωση της Αντίστασης του Ελληνικού λαού δεν μπόρεσε να μειώσει την ανάπτυξη των Ανταρτών. Ερχόμενος ο Ράλλης στη εξουσία, σαν παλαιοκομματικός που ήταν, νόμιζε πως ήξερε πώς να κουμαντάρει τούτο το λαό. Έφτιαξε λοιπόν μια προκήρυξη και την έριξε σε όλη την Ελλάδα, η ποία έλεγε: "Όλοι οι ένοπλοι αντάρτες να παραδώσουν τον οπλισμό τους και να γυρίσουν στα χωριά τους χωρίς πρόβλημα". Και το τελεσίγραφο θα ίσχυε μέχρι 20 Μαΐου.
Μετά την ημερομηνία αυτή θα γίνονταν παντού εκκαθαριστικές επιχειρήσεις.
Ήθελαν η νέα Κυβέρνηση και οι κατακτητές να χαλάσουν τις φωλιές των ανταρτών που πλήθαιναν από ώρα σε ώρα από μέρα σε μέρα.
Τούτος ο λαός που δεν αντέχει για πολύ τις φοβέρες που δεν αντέχει τα σκοτάδια που δεν σκύβει το κεφάλι, αφήνει σπίτι και οικογένεια και ανεβαίνει στα βουνά για να ξανασηκώσει τον ήλιο πάνω από την Ελλάδα όπως το έκανε πολλές φορές.
Τούτο το λαό ήθελε να ευνουχίσει ο νέος κατοχικός πρωθυπουργός.

Συγκέντρωση των υπευθύνων του Ε.Α.Μ στη Πόρτα

Στις 17 Μαΐου του 1943 συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά όλο το Στρατηγείο της Θεσσαλίας στην ελεύθερη Πόρτα Τρικάλων και πάρθηκαν αποφάσεις αντιμετώπισης της κατάστασης που είχε δημιουργηθεί μια και σε τρεις ημέρες έληγε η προθεσμία "αμνηστίας" από την κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη.

Πήραν μέρος ο Κώστας Καραγιώργης Γραμματέας γραφείου Περιοχής Θεσσαλίας του Κ.Κ.Ε.
Ο ταγματάρχης μηχανικού Δημήτρης Μπαλλής,
Ο υπολοχαγός πεζικού Τρωϊάνος Ιερώνυμος «Αντώνης Καρατζάς».
Ο β’ Γραμματέας του ΕΑΜ Θεσσαλίας Χρήστος
Ο δημοσιογράφος Ρίζος Μπόκοτας
και τα στελέχη των Αντάρτικων δυνάμεων του ΕΛΑΣ Κόζιακα και Αγράφων.

Στην Πόρτα ανακοινώθηκε η απόφαση της Κ.Ε του ΕΛΑΣ να συμπτυχθούν οι αντάρτες Θεσσαλίας προς Σμόλικα, και πράγματι έτσι έγινε.
Άρχισαν να ανεβαίνουν τα βουνά της Πίνδου οι τοπικές ομάδες, και όσο οι πρώτες ομάδες προχωρούσαν οι άλλες που ακολουθούσαν από τον κάμπο και τα άλλα ανατολικά μέρη της Θεσσαλίας τους αντικαθιστούν.
Οι τελευταίες ομάδες που έφτασαν ήταν τα δύο συγκροτήματα του υπαρχηγείου Κισσάβου και το συγκρότημα Πηλίου.

Σκέψεις και αποφάσεις Δημήτρη Μπαλλή

Ο Δημήτρης Μπαλλής που ήταν υπεύθυνος για την προώθηση των τμημάτων είδε ότι άφηνε ακάλυπτους και απροστάτευτους τους κατοίκους της περιοχής και έστειλε συνδέσμους, με τη σύμφωνη γνώμη του Κώστα Καραγιώργη υπεύθυνου Θεσσαλίας, να σταματήσουν τα τμήματα αυτά όπου βρίσκονταν, για την προστασία των χωρικών της περιοχής μια και τα άλλα είχαν προχωρήσει.
Το μέρος όμως ήταν άγνωστο στον «Καβαλάρη» έπρεπε να μείνει να κάνει αναγνώριση εδάφους. Μαζί του σαν ποιο κατάλληλος ο καπετάνιος Μίμης Μπουκουβάλας που ήταν μέλος του Αρχηγείου Θεσσαλίας.
Οι δυο τους αφού έκαναν την αναγνώριση καθόρισαν και τις θέσεις αμύνης φτιάχνοντας ορύγματα 15 ημέρες πριν την επίθεση.
Τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου, οι Ιταλοί, μετέφεραν στα Τρίκαλα μεγάλες μονάδες πεζικού και συνεργατών τους όπως το τμήμα λεγεωνάριων. Επιτάσσουν από την πόλη και τα χωριά, φορτηγά και ζώα.
Γίνονταν Φανερό πια, πως ετοιμάζονταν για επίθεση εναντίων των Ανταρτών.
Όμως που θα γίνονταν η επίθεση;

Στα στενά Μουζακίου, Πόρτας;
προς Καλαμπάκα, Μέτσοβο;
ή προς Καλαμπάκα, Γρεβενά, Δεσκάτη;

Όμως όλοι και για όλα ήταν έτοιμοι, είχαν σηκώσει τις κεραίες τους και περίμεναν.
Ο ΕΛΑΣ είχε αναπτύξει τηλεφωνικό δίκτυο μέσα στα χωριά έχοντας πλησιάσει και την πόλη, ακόμα είχαν συνδέσμους παντού μέσα και έξω από την πόλη και τα νέα κυκλοφορούσαν γρήγορα.

Επιτέλους φαίνεται ποια είναι η περιοχή

Μόνο την νύχτα 7 προς 8 Ιουνίου φάνηκε πια θα ήταν η περιοχή που θα άρχιζαν τις εκκαθαρίσεις τους οι Ιταλοί, ήταν τα χωριά γύρω της Πόρτας. Ο τηλεφωνητής της Μικρής Πουλιάνας, που πήρε τα στοιχεία από τους συνδέσμους ειδοποίησε την διοίκηση ότι πολλοί Ιταλοί με αυτοκίνητα και μοτοσικλετιστές έμπαινα στο χωριό. Είχε αρχίσει η μεταφορά δι’ αυτοκινήτων του Ιταλικού στρατού. Ύστερα από λίγα λεπτά επανέλαβε "Παίρνω το ακουστικό και πηδώ από το παράθυρο γιατί έρχονται στο σπίτι". Τις κινήσεις των ανταρτών και των στελεχών του Ε.Α.Μ της παρακολουθεί και ο επιτελικός Συνταγματάρχης Μηχανικού Δημ. Πετρουλάκης από την Τσαγκαράδα Πηλίου που είχε φτάσει αυτές τι ημέρες στην Πόρτα.
Θέλει τώρα που ανέλαβε Αρχηγός του ΕΛΑΣ ο Σαράφης να προσχωρήσει και ο ίδιος και να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον απελευθερωτικό αγώνα του λαού.
Παρακολουθεί τις εργασίες των ανταρτών του ΕΛΑΣ. Βρίσκει και συμβουλεύει τους Καπετάνιους Μίμη Μπουκουβάλα και Πηλιορείτη τους Αξιωματικούς, Ίλαρχο Γιώργο Ζαρογιάννη, και τον υπολοχαγό Γιώργο Νικήτα.
Και τους λέει δεν είναι σωστό να περάσει ο εχθρός αμαχητί από τέτοιες κακοτοπιές. Εκείνοι και με τις συμβουλές του Συνταγματάρχη Πετρουλάκη που πήρε και ο ίδιος μέρος στις επιχειρήσεις σαν επιτελής, νιώθουν ακόμα ποιο έτοιμοι να κάνουν το καθήκον τους. Θα πολεμήσουν τώρα για πρώτη φορά σαν τακτικός στρατός με οργανωμένο σχέδιο εναντίον ενός πολυπληθέστερου και καλύτερα εξοπλισμένου εχθρού όπως τους ήταν γνωστό. Αφού λοιπόν πήραν τις πληροφορίες δόθηκε διαταγή της κατάληψης των προκαθορισμένων θέσεων και περίμεναν.
Οι κάτοικοι της Πόρτας οι κάτοικοι του Μουζακιού και των γύρω χωριών δεν ειδοποιήθηκαν για την εμφάνιση του εχθρού γιατί ενώ δεν διέτρεχαν κίνδυνο αφού οι γραμμές άμυνας βρίσκονταν αρκετά ποιο μπροστά από τα σπίτια τους υπήρχε η περίπτωση να πανικοβληθούν μέσα στην νύχτα και ίσως είχε επίδραση αρνητική στη εξέλιξη της επιχείρησης.

Αναλαμβάνει ο Σαράφης

Ο Σαράφης που είχε αναλάβει την στρατιωτική διοίκηση του ΕΛΑΣ 19 Μαΐου και τώρα πήγαινε από το Κουρνέσι στην Βιτσίστα, είχε στείλει τον Λοχαγό Κατσόγιαννο να πάρει πληροφορίες για τα συμβάντα στην Πόρτα. Ο λοχαγός Κατσόγιαννος, πήγε και γυρνώντας στα Κούτσαινα βρίσκει τηλεφωνικά το Σαράφη να έχει φτάσει στην Βιτσίστα και να μένει στα Σακέϊκα. Τον πληροφόρησε πως μεγάλες Ιταλικές δυνάμεις πεζικού, ιππικού, πυροβολικού, με συνοδεία αεροπλάνων χτυπούσαν τα τμήματα μας στην Πόρτα και το Μουζάκι και χρειάζονταν πολεμοφόδια. Ο Σαράφης έστειλε αμέσως αγγελιοφόρο στον Εντυ Μάγιερ που ήταν στα Θοδώριανα για να στείλει πυρομαχικά, όπως είχε υποχρέωση, που όμως δεν έστειλε ποτέ.

Οι δυνάμεις των ανταρτών

Πως είχαν τα πράγματα όμως στις αντάρτικες ομάδες και πόσα άτομα υπερασπίζοντας τα στενά Ντούσικο, Πόρτας, Μπελέτσι και Μουζακίου;

ο Ταγματάρχης Δημήτρης Μπαλλής γράφει:
Η δυνάμεις των δύο συγκροτημάτων Κισσάβου και Πηλίου ήταν περίπου 150 άνδρες χωρισμένοι σε 14 ομάδες (ο Μίμης Μπουκουβάλας που ήταν ο Καπετάνιος στην μάχη αυτή αναφέρει για 130 αντάρτες).
Την συν διοίκηση των συγκροτημάτων Κισσάβου και Πηλίου την έχουν ο «Καβαλάρης» Ίλαρχος Γιώργος Ζαρογιάννης και ο Καπετάνιος «Μίμης Μπουκουβάλας» Δημήτρης Τάσος.
Οι 8 από αυτές υπερασπίζονταν τα στενά της Πόρτας.
Οι 6 από αυτές τις ομάδες υπερασπίζονταν τα στενά του Μουζακίου και την διοίκηση την έχει ο καπετάνιος «Πέτρος Πηλιορείτης» Θανάσης Κουφοδήμος.
Μια ομάδα 50 ατόμων, Αγραφιωτών, με Καπετάνιο τον νωματάρχη Φασούλα, που εκείνη την ημέρα έκαιγε στον πυρετό, όταν χρειάστηκε προστάτεψε τους αντάρτες από την πλευρά του Ντούσικο με ξεχωριστή παλικαριά και ηρωισμό.
Ακόμα σαν εφεδρεία είναι από την πλευρά των Αγράφων ο έφεδρος υπολοχαγός Περικλής Παπαδημητρίου «Ίταμος».
Σύνολο 250 περίπου αντάρτες μαχητές.

Ο οπλισμός των ανταρτών δεν είχε καμία ομοιομορφία μεταξύ τους. Υπήρχαν όπλα ακόμα και από τον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο, άλλα από μαχητές του 22 και άλλα από τους αγωνιστές του Αλβανικού Μετώπου που τα έκρυψαν για την ποθούμενη ώρα, άλλοι έχουν μάλινχερ ελληνικά άλλοι βουλγάρικα, γερμανικά, αγγλικά, ιταλικά, γκράδες, λεμπέλ. Ότι είχε κρυμμένο ο καθένας στο σπίτι του από προηγούμενους πολέμους και όλοι με λίγες σφαίρες, 15 σχεδόν ο καθένας. Τα μόνα βαριά όπλα που υπήρχαν ήταν 2 πολυβόλα Χότσκις και ένας ομαδικός ιταλικός όλμος χωρίς όμως το σκοπευτικό όργανο. Το ένα πολυβόλο και ο όλμος δόθηκαν στο Υπαρχηγείο Κισσάβου για την άμυνα της Πόρτας, και το άλλο πολυβόλο για την άμυνα των στενών Μουζακίου. Τα οπλοπολυβόλα και τα αυτόματα είχαν μόνο 300 σφαίρες δηλαδή για λίγα μόνο λεπτά. Τα πολυβόλα απέκτησαν και άλλες σφαίρες, χάρη στον οπλουργό του συνεργείου οπλοδιορθωτών Κώστα Αλεξάνδρου από την Κερασιά Πηλίου, που διόρθωσε 3.500 φυσίγγια γερμανικά τα οποία κόντυνε κατά δύο χιλιοστά για να κάνουν στα Πολυβόλα Χότσκις. Ο όλμος που του έλειπε το σκοπευτικό όργανο είχε 36 βλήματα τα 6 από αυτά έπαθαν αφλογιστία και επισκευάσθηκαν κατά την ώρα της μάχης. Με αυτά τα δεδομένα περιμένουν να αντιμετωπίσουν τον εξοπλισμένο και πολυπληθή Ιταλικό στρατό.

Δυνάμεις του Εχθρού

Οι δυνάμεις των Ιταλών που την νύχτα, 7 προς 8 του μηνός, μεταφέρθηκαν στο Γορτζή σαν έδρα κατά τον Δημήτρη Μπαλλή ή στο Μπελέτσι κατά Μίμη Μπουκουβάλα με αυτοκίνητα ήταν δύο τάγματα πεζικού, δύο επιλαρχίες του συντάγματος ιππικού της Αόστης, μία πεδινή πυροβολαρχία, 2 λόχοι λεγεωνάριων, 4 βομβαρδιστικά αεροπλάνα, 1 αεροπλάνο αναγνωρίσεως και μοτοσικλετιστές. Σύνολο Ιταλών 4.500, την διοίκηση έχει ο Συνταγματάρχης ιππικού Μπέρτι, ο πυρράρχης και εγκληματίας. Όλα ήταν έτοιμα. Σε λίγο θα άρχιζε η μάχη.

Η έναρξη της μάχης.

Τα πρώτα πυρά άρχισαν στις πεντέμισι το πρωί από την ομάδα του Πηλίου που ήταν στα υψώματα κοντά στο Μπελέτσι προς τα στενά Μουζακίου εναντίον του Ιταλικού πεζικού που προχωρούσε στην κατεύθυνσή τους.
Το ιππικό και οι μοτοσικλετιστές πλησιάζουν, τα τμήματα της Πόρτας έχουν πάρει διαταγή από τον Καπετάνιο Μπουκουβάλα να μην χτυπήσει κανείς αν δεν αρχίσει πρώτα το πολυβόλο. Οι ιππείς πλησίαζαν καλπάζοντας μαζί με τους μοτοσικλετιστές προς τον κεντρικό τομέα. Φτάνουν στα πεντακόσια, τα τετρακόσια, τα τριακόσια μέτρα και το πολυβόλο τίποτα, αδημονούν με το δάχτυλο στην σκανδάλη οι αγωνιστές αν τους αφήσουν να πλησιάσουν περισσότερο θα προστατεύονταν από τους ξερότοιχους των χωραφιών. Μόλις μπήκαν στην ακτίνα βολής του πολυβόλου το πολυβόλο αναπήδησε και οι σφαίρες του ψαχούλευαν τα κορμιά των ιππέων που έτρεχαν μπροστά, τα άλογα γύριζαν πίσω χωρίς τους αναβάτες. Μονάδες πεζικού ενίσχυσαν τα προηγούμενα ιταλικά τμήματα, η μάχη γενικεύτηκε, σειρά έχουν τώρα τα οπλοπολυβόλα, τα αυτόματα, τα όπλα.
Αρχισαν να ξεθαρρεύουν οι αντάρτες, όταν οι Ιταλοί οπισθοχώρησαν άτακτα για να ανασυνταχθούν και τα αφηνιασμένα άλογα έπεφταν πάνω στο πεζικό, χαμός, τρομάρα. Πετάγονται οι μαχητές φωνάζοντας "αέραααα", δεν μπορούν οι επικεφαλής να τους κρατήσουν στην θέση τους, άρχισαν μερικοί να τραγουδούν κιόλας.
Η αγάπη θέλει φίλημα
κι’ ο πόλεμος τραγούδια…

Σε όλα αυτά μόνο ο όλμος των ανταρτών δεν έχει ευστοχία. Ο Πυλαίας που είναι αρχηγός του στοιχείου δεν μπορούσε να κατευθύνει τις βολές με ευστοχία χωρίς το σκοπευτικό όργανο και δεν υπήρχαν και βλήματα για δοκιμαστικές βολές. Τότε αναλαμβάνει ο υπολοχαγός Γιώργος Νικήτας τον όλμο, τον «μοναχογιό» όπως τον είχε βαφτίσει γιατί ήταν ο μοναδικός τους, και από εκείνη την στιγμή οι βολές του κάνουν μεγάλη ζημιά στους συγκεντρωμένους Ιταλούς, βρήκαν και κόλπο οι αντάρτες να μετακινούν από μέρος σε μέρος τον όλμο να ρίχνει βολές ώστε οι Ιταλοί να νομίζουν ότι έχουν πολλούς όλμους.
Στις 12 και μισή τραυματίζεται ο Πηλιορείτης από θραύσμα βλήματος σε λίγο τραυματίζεται και ο αντάρτης Δερβίσης.
Έμεινε ο Πηλιορείτης όμως να διευθύνει την μάχη ως το απόγευμα που τον αντικατέστησε ο έφεδρος υπολοχαγός Ιωάννης Κατσαντώνης από την Πιλαία.
Κατά το μεσημέρι στον τομέα της Πόρτας οι Ιταλοί υποχώρησαν και άφησαν ένα τμήμα με 40 άνδρες. Ομάδα ανταρτών σύρθηκε μέσα στις σταριές και τους ξερότοιχους των χωραφιών αιφνιδιάζοντας τον εχθρό.
Τον έδιωξαν και πήραν μέρος του οπλισμού του.
Όλη την ημέρα ο εχθρός δεν μπόρεσε να πλησιάσει τις θέσεις των ανταρτών, το βράδυ αποσύρθηκε στο Μπελέτσι. Το μόνο που πέτυχαν ήταν, στην πλευρά του Μουζακίου που έσπασε η άμυνα, να μπούνε στο Μουζάκι να βιάσουν και να λεηλατήσουν, πέρασαν το στενό του Μουζακιώτη και βάδισαν προς την Πορτί για να κυκλώσουν τους υπερασπιστές της Πόρτας. Όμως βράδιασε και γύρισαν από φόβο στο Μπελέτσι. Έτσι τέλειωσε η πρώτη ημέρα.

Η πρώτη νύχτα της μάχης

Ο Καπετάνιος Μπουκουβάλας αναφέρει στο βιβλίο του.
"Η πρώτη νύχτα μας βρίσκει κοντά - κοντά μέσα στους μπαξέδες της Πόρτας, με τρεις τραυματίες και είκοσι νεκρούς στο Μουζάκι και τον βιασμό και το σφάξιμο της 17χρονης επονίτισας. Μοιράζουμε φαΐ στους αντάρτες, πέρασα από όλους τους μαχητές, ήταν κουρασμένοι αλλά χαρούμενοι για την επιτυχία τους.
Είπα στον Καπετάνιο Κατσαντώνη να πιάσει τα υψώματα του Μουζακίου προς Πορτί. Υπάρχει ανάγκη να μην αφήσουμε τους Ιταλούς σε ησυχία."

Ο Μπουκουβάλας πλησιάζει από την ομάδα του Κισσάβου έναν ατρόμητο αντάρτη τον «Περονόσπορο» τον Μποροζίκα από το Μακρυχώρι της Λάρισας αγρότη, του λέει
Πας εγχείρημα;
Πάω καπετάνιε,
Παίρνει μαζί του 5-6 αντάρτες εθελοντές Κισσαβίτες.

Δεν αργούν να γυρίσουν, κουβαλάει ο Περονόσπορος στον ώμο έναν ολμίσκο και οι υπόλοιποι φορτωμένοι πυρομαχικά. Τον βλέπει και τον ρωτάει ο Μπουκουβάλας τι έγινε Περονόσπορε;
Τι έγινε; Να κόψαμε ένα φυλάκιο και πετούν σωρό τα λάφυρα.

Άλλη μία περίπολος ανταρτών βρήκε πάνω σε μια γκορτσιά δυο λεγεωνάριους να παρακολουθούν τις κινήσεις των ανταρτών, ρίχνουν και τους γκρεμίζουν.

Μέσα στα στάρια υπήρχαν νεκροί Ιταλοί, οι περίπολοι των ανταρτών πήραν τα πυρομαχικά και τον οπλισμό τους για να τα χρησιμοποιήσουν την άλλη μέρα στη μάχη.
Στους Έλληνες δεν έλειψε ποτέ η παλικαριά ούτε ο ηρωισμός και η φαντασία στο μόνο που είχαν έλλειψη και δεν παραπονιόταν κιόλας, ήταν ο εξοπλισμός τους.
Ήταν η δεύτερη φορά που το έκαναν οι Έλληνες μαχητές, την πρώτη φορά ήταν στην εαρινή επίθεση με την παρουσία του Μουσολίνι στις 9 Μαρτίου 1941 στο 731 που τον αντιμετώπισε το 5ον Σ. Τρικάλων και τότε οι Έλληνες φαντάροι έπαιρναν από τους Ιταλούς νεκρούς τον οπλισμό και με τον δικό τους οπλισμό τους πολεμούσαν την άλλη μέρα. Και τότε ο εχθρός δεν νίκησε.

Την νύχτα οι Ιταλοί φέρνουν και άλλους στρατιώτες, οι μοτοσικλετιστές πάνε κι΄ έρχονται, αυτοκίνητα κουβαλούν ξεκούραστους φαντάρους, το πυροβολικό συμπληρώνεται. Οι αντάρτες παρακολουθούν και βλέπουν από τα υψώματα τα φώτα των αυτοκινήτων να κινούνται σαν μάτια που ψαχουλεύουν το σκοτάδι. Η ημέρα που ξημερώνει θα είναι δυσκολότερη, οι Ιταλοί θα ρίξουν μεγαλύτερες δυνάμεις στην μάχη, (πρέπει να τονωθεί και το ηθικό του Ιταλού στρατιώτη, από ήττα σε ήττα πάνε σε κάθε σύγκρουση με τους Ελασίτες).

9 Ιουνίου 2η ημέρα της μάχης

Ξημέρωσε η 9η του Ιούνη οι Ιταλοί όπως αναμένονταν πολλαπλασιάστηκαν. Οι δυνάμεις τους από τις 9 η ώρα χτυπούν πρώτα με το πυροβολικό, βομβαρδίζουν τα αεροπλάνα, αναπτύσσεται και το ιππικό, μάχη σκληρή, χαλασμός, τα παιδιά της Ελλάδας, οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, την ξανακάνουν υπερήφανη. Το πολυβόλο του Φλόγα που είχε τοποθετηθεί έξω από το χωριό τους θερίζει. Σπάζει η επίθεση των Ιταλών λυσσάνε βομβαρδίζουν, πολυβολούν. Αεροπλάνο πετάει πάνω από το Μπελέτσι προσγειώνεται και κατεβαίνει ο Ιταλός μέραρχος από την Λάρισα για να ενημερωθεί επί τόπου για το τι συμβαίνει, γιατί τόσος στρατός τόσες δυνάμεις δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Απάντηση δεν πήρε.
Τα στήθια των παιδιών της Ελλάδας έγινα κυματοθραύστες απροσπέλαστοι τοίχοι.
Τα παιδιά του Ελληνικού λαού ξαναδόξαζαν την Πατρίδα τους, ξανάγραψαν ιστορία.

Πλησιάζει το μεσημέρι αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες κινούνται βιαστικά, ετοιμάζουν πλαγιοκόπηση των τμημάτων μας. Προωθούν ένα τάγμα προς την μεριά του Ντούσικου, εκεί το μέρος το κρατούσε ο Νωματάρχης Αποστόλης Φασούλας με 50 αντάρτες προστατεύοντας τους μαχητές της Πόρτας. Παλικάρι γενναίο αν και ψήνεται στον πυρετό δεν φεύγει δεν υποχωρεί χτυπάει και προστατεύει τους άλλους αντάρτες που αγωνίζονται στα στενά. Αναβαίνει προς το Μοναστήρι επικοινωνεί με τον Καπετάνιο Μπουκουβάλα και τον ενημερώνει για την πίεση που δέχεται και πως καίνε το Ντούσικο. Από το μέρος του Μουζακίου οι αγωνιστές τραβήχτηκαν προς τα υψώματα να φυλάξουν τα νότα.
Καίνε οι Ιταλοί φασίστες, με τις διαταγές του Συνταγματάρχη Μπέρτι, το Μουζάκι, την Σκλάταινα, την Βατσινιά, το Πορτί, το χάνι του Αηγιάννη στο Ροπωτό. Καπνός, παντού καπνός, γράφει ο Μίμης Μπουκουβάλας. Δίνεται διαταγή σιγά-σιγά στα μουλωχτά να αποσυρθούν οι δυνάμεις προς το Δραμίζι και την Τύρνα. Υπάρχει απόφαση περνώντας οι μαχητές την γέφυρα Κονδύλι στον Πορταϊκό να ανατιναχτεί, η γέφυρα έχει από πριν υπονομευτεί. Πολίτες και αντάρτες περνούν την γέφυρα, ο αντάρτης που είχε την διαταγή να βάλει φωτιά ανάβει το φυτίλι πριν περάσουν όλοι. Ήταν 5μιση η ώρα όταν μέρος την γέφυρας τινάχτηκε στον αέρα κάνοντας εκείνο τον εκκωφαντικό ήχο της έκρηξης, πολλαπλασιαζόμενο απ' την ηχώ που αντιλαλούν οι χαράδρες του Ίταμου και του Κόζιακα, ακούγεται φοβερή. Μέσα από τις σκόνες τσουρουφλισμένος και τραυματισμένος βγήκε ο Περονόσπορος που τρέχοντας σε αυτόν που έβαλε τη φωτιά και του φωνάζει.
– Κερατά δεν με σκότωσαν οι Ιταλοί θα με σκοτώσεις εσύ;

Οι Ιταλοί φοβήθηκαν να προχωρήσουν, εκεί τελείωσε η μάχη της Πόρτας.
Επιστρέφοντας έκαψαν το Βουνέσι, τα Κανάλια, τον Μεσενικόλα.
Η Αργηθιάτικη ομάδα του Ίταμου παρενοχλούσε τους Ιταλούς και τους εμπόδισε να ανεβούν στα βουνά μας.
Τρεις τραυματίες είχαν οι μαχητές του ΕΛΑΣ, τον Πηλιορείτη, τον Περονόσπορο, και τον Δερβίση.
Οι Ιταλοί είχαν 300 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. (Ο Σαράφης στο βιβλίο του, ο ΕΛΑΣ και άλλοι τους ανεβάζουν έως 700).
Στις 10 του μηνός οι Ιταλοί μάζεψαν τους νεκρούς τους και έφυγαν.

Η μάχη της Πόρτας

Η μάχη της Πόρτας έκλεισε την πόρτα στους κατακτητές στο να ανέβουν τον ορεινό όγκο και να τον κατακτήσουν, όμως άνοιξε την πόρτα στην Λευτεριά.
Ο λαός εμπιστεύτηκε τον ΕΛΑΣ και τους αγωνιστές του, τους έβαλε στην καρδιά του. Μπήκαν οι αγωνιστές στα χωριά του κάμπου και στις πόλεις για να φέρουν γρηγορότερα την απελευθέρωση. Η ομάδα του Ίλαρχου Γιώργου Ζαρογιάννη «Καβαλάρη» και του «Μίμη Μπουκουβάλα» ήταν εκείνη, που μαζί με τον Επίλαρχο Σπύρο Γερασιμίδη, οργάνωσαν το ιππικό που πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στους Θεσσαλούς, προστάτεψε την σοδειά τους και τις οικογένειές τους, εξάλειψε την ζωοκλοπή και τιμώρησε τους πλιατσικολόγους.
Η Μάχη της Πόρτας ήταν και η αιτία για να ενταχθούν μαζικά στον ΕΛΑΣ χιλιάδες αγωνιστές και εκατοντάδες αξιωματικοί και να στελεχώσουν τις μονάδες του. 5.000 - 6.000 ήταν στις αρχές του 1943 οι αγωνιστές του ΕΛΑΣ, 10.000 έγιναν μετά την μάχη. Στην μάχη της Πόρτας οι επιτυχίες των Ιταλών ήταν μόνο οι εκτελέσεις οι λεηλασίες, οι βιασμοί και οι εμπρησμοί των χωριών.
Σε όλα τα μέτωπα των εαρινών επιχειρήσεων, που με τόσο θόρυβο ρεκλαμάρονταν από Ιταλούς και συνεργάτες τους πως θα έβαζαν τέλος στους αδιόρθωτους "συμμορίτες" που αγνόησαν την μεγαλόψυχη προσφορά, την «Αμνηστία».

η γνώμη των Γερμανών

Οι Γερμανοί κατάλαβαν πως δεν είχαν συμμάχους ικανούς να διατηρήσουν την κατοχική τάξη. Αυτοί που ήταν συνεργάτες τους, δεν είχαν ερείσματα στην πλειοψηφία του Ελληνικού λαού. Κάποια κοινωνικά απόβλητα πήγαν μαζί τους.
Οι πολυδιαφημιζόμενοι από τους Ιταλούς "λεγεωνάριοι των κουτσοβλάχων του Διαμάντη", που τους είχαν εξοπλίσει οι Ιταλοί, ήταν μόνο για φόνους πλιάτσικο εκβιασμούς και βιασμούς. Έτσι μετά την μάχη της Πόρτας οι Ιταλοί τους αφόπλισαν.
Οι λαϊκοί δημιουργοί έφτιαξαν και τραγούδησαν το παρακάτω τραγούδι
- "Πόρτα Μουζάκι Βατσουνιά
- θα ξαναγίνεται σαν πρώτα
- από την νέα μας γενιά
*****
- Βουνέσι, Μεσενικόλα, Μουζάκι,
- Πόρτα, Πορτή, Σκλάταινα, και Βατσουνιά
- Θα ξαναγίνουν πάλι σαν πρώτα
- Απ’ του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ τα ηρωικά παιδιά".

Η μάχη της Πόρτας ήταν η πρώτη οργανωμένη αντίσταση κατά του εχθρού, ο ΕΛΑΣ λειτούργησε σαν τακτικός στρατός. Το σχέδιο καταστρώθηκε από αξιωματικούς που πριν λίγα χρόνια είχαν κάνει το θαύμα του Αλβανικού έπους. Και σε τρεις μήνες μετά την μάχη της Πόρτας στις 11 Σεπτεμβρίου 1943 στον ίδιο τούτο τόπο. Η Μεραρχία Πινερόλο με τον διοικητή της Ινφάντες θα παραδοθεί στον ΕΛΑΣ.

Βιβλιογραφία:
Στέφανος Σαράφης ο ΕΛΑΣ (σελίδες 103 – 113 & 131)
Μίμης Μπουκουβάλας Αντάρτικο ιππικό της Θεσσαλίας (σελίδα 50 μέχρι 60)
Δημήτρη Μπαλλή ο ΕΛΑΣ στην Θεσσαλία (από σελίδες 100 μέχρι 109)
Λάζαρου Αρσενίου Η Θεσσαλία στην Αντίσταση (τόμος1ος σελίδα 360)
Φοίβου Ν. Γρηγοριάδη Γερμανική Κατοχή Αντίσταση (τόμος 6ος σελίδα 691)
Ανδρέα Κέδρου Ελληνική επανάσταση 1940-1944 (τόμος 1ος σελίδα 768)
Πέτρου Ρούσσου η Μεγάλη πενταετία (τόμος 1ος)
Θανάση Χατζή η Νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε (τ. 2ος σελ. 110 – 113)
Βάσω Γεωργίου Ιστορία της Αντίστασης (σελίδα 764 & 768)
Γιώργου Ηλ. Καρκανιά Βρώστιανη – το χωριό μου (σελίδα 85)
Βασ. Μαθιόπουλος
Γερμανικά αρχεία

Φωτογραφίες: Από περιοδικά, εφημερίδες, & του Σπύρου Μελετζή

Αυτοί που πήραν μέρος οργάνωσαν καθοδήγησαν και διοίκησαν τους αντάρτες όσων έμαθα τα ονόματα τα αναφέρω.
Δημήτρης Πετρουλάκης Συνταγματάρχης Μηχανικού από Τσαγκαράδα Πηλίου.
Δημήτρης Μπαλλής Ταγματάρχης Μηχανικού από 40 Εκκλησιές Αν. Θράκης.
Γιώργος Ζαρογιάννης «Καβαλάρης» Ίλαρχος Διοικητής
Δημήτρης Τάσος «Μίμης Μπουκουβάλας» Καπετάνιος
Γιώργος Νικήτας Υπολοχαγός Διοικητής τμήματος
Θανάσης Κουφοδήμος «Πέτρος Πηλιορείτης» Μηχανολόγος Μηχανικός εκ/πος ΕΑΜ
Γιάννης Κατσαντώνης έφεδρος Υπολοχαγός από Πιαλεία Τρικάλων.
Φασούλας Αποστόλης, νωματάρχης Καπετάνιος στην πλευρά του Ντούσικου.
Μποροζίκας «Περονόσπορος» από Μακρυχώρι Λάρισας.
Κώστας Αλεξάνδρου οπλουργός από την Κερασιά Πηλίου
"Πηλέας" αρχηγός στοιχείου όλμου.
Σπύρου Γεωργίου Οικονόμου - Μαρτυρία του, που ήταν ένας από τους πολεμιστές της μάχης της Πόρτας

Μελέτη έρευνα: Μίμη Οικονόμου 2010

 asklipios-trikki.blogspot.com