ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ «ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ» ΣΧΟΛΕΙΩΝ - «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ»
Ταξική διαφοροποίηση, κατηγοριοποίηση, ασφυκτικός έλεγχος των εκπαιδευτικών οι δρόμοι που ανοίγει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας
Αποφασιστικό χτύπημα στα μορφωτικά δικαιώματα, στην ανάγκη για ενιαία, υψηλού επιπέδου - στα μέτρα των αναγκών και των δυνατοτήτων της εποχής - μόρφωση για όλα τα παιδιά, στον ρόλο και την αποστολή του σχολείου και του εκπαιδευτικού δίνει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τα σχολεία, το οποίο εστιάζει στα ζητήματα της λεγόμενης «αυτονομίας» της σχολικής μονάδας και της «αξιολόγησης» των εκπαιδευτικών.
Οι άξονές του παρουσιάστηκαν «πανηγυρικά» αλλά και εν μέσω αντιδράσεων των γονιών και των εκπαιδευτικών που διαδήλωναν απέξω, την περασμένη Δευτέρα, από τον πρωθυπουργό και την υπουργό Παιδείας και τέθηκε σε διαβούλευση τη βδομάδα που πέρασε για να ψηφιστεί κατακαλόκαιρο, σε συνέχεια της «παράδοσης» να προωθούνται βαθιά αντιεκπαιδευτικά μέτρα με κλειστά σχολεία.
Παρά τις «εύηχες» φράσεις που επιστρατεύει η κυβέρνηση περί «ελευθερίας», «αυτονομίας» και «αναβάθμισης», στις 200 σελίδες του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται αντιδραστικές τομές και αξιώσεις που έχουν αποτυπωθεί επανειλημμένα στα κείμενα στρατηγικής της ΕΕ, του ΟΟΣΑ, του ΣΕΒ που κάνουν το σχολείο ακόμα πιο «δεσμευμένο» στις απαιτήσεις του κεφαλαίου.
Αποτελούν προϊόν αστικών επεξεργασιών για το πώς η Εκπαίδευση θα εναρμονιστεί πιο «σφιχτά» με τα «θέλω» των επιχειρηματικών ομίλων, «παραγγέλλοντας» μαθησιακά αποτελέσματα και δομή της Εκπαίδευσης στα μέτρα των αναγκών τους.
Στο επίκεντρο του νομοσχεδίου βρίσκεται η λεγόμενη «αυτονομία» της σχολικής μονάδας, ξεκινώντας από τη διαφοροποίηση του περιεχομένου της παρεχόμενης μόρφωσης, στρέφοντας δηλαδή το βλέμμα στον σκληρό πυρήνα της Εκπαίδευσης, του «τι και πώς μαθαίνουν τα παιδιά, τι και πώς διδάσκει ο εκπαιδευτικός», ανοίγοντας το δρόμο στη διαφοροποίηση των σχολείων, με ταξικό πρόσημο.
Σε αυτήν την κατεύθυνση έρχονται οι ρυθμίσεις για «ελεύθερη» επιλογή ενός από τα πολλαπλά σχολικά εγχειρίδια που θα υπάρξουν για κάθε μάθημα, μια εξέλιξη που αποτελεί ευθύ χτύπημα στον ενιαίο χαρακτήρα της Εκπαίδευσης αφού αφορά ένα κύριο μαθησιακό εργαλείο. Παρεμβάσεις έρχονται και στην κατανομή των μαθητών σε τμήματα, με κριτήρια που περιλαμβάνουν «ενδεικτικώς» την ποσοτική αναλογία αλλά και τις «ειδικότερες μαθησιακές ανάγκες».
Ως παροχή «ελευθερίας» στην οργάνωση της διδασκαλίας προς τους εκπαιδευτικούς παρουσιάζεται και η ευελιξία στη μορφή των τετραμηνιαίων δοκιμασιών αξιολόγησης των μαθητών, στις οποίες μεταξύ άλλων προβλέπεται να αξιοποιηθούν εργασίες αλλά και η βαθιά αντιδραστική λογική της λεγόμενης «ανεστραμμένης τάξης» (βλέπε και σελ. 16).
Προβλέπεται επίσης πραγματοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων και προγραμμάτων στα σχολεία χωρίς να απαιτείται έγκριση από το υπουργείο, ανοίγοντας ακόμα περισσότερο την πόρτα των σχολείων σε επιχειρήσεις και προγράμματα που στοχεύουν στις συνειδήσεις των νέων, ενώ ακόμα και δράσεις που αφορούν π.χ. τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, δεν θα διαχέονται στο σύνολο των μαθητών. Εξάλλου, στο έδαφος των χρόνιων προβλημάτων, των ελλείψεων, του αντιδραστικού προσανατολισμού και των ανισοτήτων που θα μεγαλώσουν παραπέρα στο πλαίσιο του «αυτόνομου» ταξικού σχολείου, όχι μόνο δεν θα μπορούν τα όποια οφέλη των εκπαιδευτικών αυτών δράσεων να απολαύσουν όλα τα παιδιά, αλλά αντίθετα κι αυτά θα λειτουργούν σαν «μοχλός» παραπέρα κατηγοριοποίησης.
Στην ίδια ενότητα της «αυτονομίας», με το νομοσχέδιο εισάγονται «διαγνωστικά τεστ αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος» σε Γλώσσα και Μαθηματικά για μαθητές ΣΤ' Δημοτικού και Γ' Γυμνασίου, που θα είναι ανώνυμα και δεν θα προσμετρώνται στον βαθμό, θα γίνονται σε εθνικό επίπεδο και κάθε σχολικό έτος «με σκοπό την εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο, περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής μονάδας». «Ελληνική PISA», είναι ο όρος με τον οποίο παρουσίασε τα παραπάνω το υπουργείο Παιδείας, παραπέμποντας στις εκθέσεις αποτίμησης της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών συστημάτων από τον ιμπεριαλιστικό οικονομικό οργανισμό ΟΟΣΑ και που αποτελούν μοχλό για την προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων στις απαιτήσεις του κεφαλαίου.
Συνολικά η διαφοροποίηση που προκύπτει από «κάθε πόρο» του νομοσχεδίου έχει βαθιά ταξικό χαρακτήρα, συνδέεται αντικειμενικά με τις κοινωνικές αφετηρίες του κάθε μαθητή αλλά και καθορίζει και τη μετέπειτα πορεία του σε ένα πλαίσιο ώθησης των παιδιών των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων σε διαδρομές που συνδέονται πιο γρήγορα, απροσχημάτιστα και βαθιά με τις άμεσες ανάγκες των επιχειρήσεων.
Καθόλου τυχαία άλλωστε το νομοσχέδιο είναι το τέταρτο κατά σειρά αυτής της κυβέρνησης που επιχειρεί ένα μεγάλο χτύπημα στο περιεχόμενο του σχολείου, πιάνοντας το νήμα από όσα είχε νομοθετήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και από τα τρία προηγούμενα νομοθετήματα της ΝΔ (δεξιότητες, Επαγγελματική Εκπαίδευση, αντιδραστικές αλλαγές στις πανελλαδικές κ.λπ.), με άμεσες επιπτώσεις στα σχολεία και εμφανή σύνδεση με τα «θέλω» του κεφαλαίου.
Ενώ έρχεται και ως συνέχεια παρεμβάσεων στο ίδιο πεδίο, με πιο πρόσφατη τη θέσπιση των «εργαστηρίων δεξιοτήτων», την ενσωμάτωση στο πρόγραμμα των νέων «δεξιοτήτων» που απαιτούνται για τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας.
Η σύνδεση «αυτονομίας» και περιεχομένου του σχολείου με αυτό το «όραμα» αναγνωρίζεται και σε κείμενα όπως η πρόσφατη έκθεση του ΣΕΒ με τίτλο «Παιδεία STEM για καινοτομία και ευημερία» (Μάρτης 2021), η οποία κατέληγε σε προτάσεις πολιτικής καλώντας για «συνεκτική, μακροπρόθεσμη στρατηγική για τα STEM με σωστά σχεδιασμένο πλαίσιο μέτρησης και παρακολούθησης αποτελεσμάτων, θεσμική κατοχύρωση της ουσιαστικής αυτονομίας του σχολείου».
Δεν πρόκειται λοιπόν για κάποια «εμμονή» της σημερινής κυβέρνησης ή του ΣΥΡΙΖΑ προηγουμένως, ο οποίος διατήρησε τα σχετικά προγράμματα σπουδών και βιβλία, θεσμοθέτησε τη Θεματική Εβδομάδα: Πρόκειται για τον σταθερό προσανατολισμό στις δεξιότητες, που έχουν θεσμοθετηθεί στα σχολεία εδώ και πάνω από δεκαπέντε χρόνια και έχουν ήδη οδηγήσει σε παραπέρα υποβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου.
Βρίσκεται στον πυρήνα της στρατηγικής του κεφαλαίου για τις ικανότητες που απαιτεί από τους αυριανούς εργαζόμενους, στην υπηρεσία της κερδοφορίας του. Αλλά και για την ιδεολογική προετοιμασία της νέας βάρδιας των εργαζομένων να αποδεχτεί ως ακλόνητο το σύστημα που αναπαράγει τα αδιέξοδα σε κάθε πλευρά της ζωής της, σε πλήρη διάσταση με την ανάγκη για ολοκληρωμένη και υψηλού επιπέδου μόρφωση, που δημιουργεί το απαραίτητο υπόβαθρο για να γίνονται αντιληπτοί οι νόμοι κίνησης της κοινωνίας.
Στις διατάξεις γίνεται λόγος για «διεύρυνση του κύκλου των πηγών χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων, με σκοπό την απόκτηση μεγαλύτερης αυτονομίας και ευελιξίας».
Σε αυτήν την κατεύθυνση, προβλέπεται τα σχολεία να μπορούν να εξασφαλίζουν «επιπλέον πόρους μέσα από τη διοργάνωση εκδηλώσεων και την ευκολότερη αποδοχή δωρεών και χορηγιών».
Πρόκειται για καθοριστική εξέλιξη που, πατώντας στη χρόνια υποχρηματοδότηση των σχολείων, συμβάλλει στην κατηγοριοποίηση και επιχειρηματική λειτουργία, φορτώνει ακόμα περισσότερα βάρη στην πλάτη των γονιών που θα βάζουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για τη μόρφωση των παιδιών τους, είναι μια ανοιχτή πρόσκληση στα σχολεία να «ανοίξουν διάπλατα την πόρτα» στους χορηγούς και να υποταχθούν στις αξιώσεις τους, και γι' αυτό με μαθηματική ακρίβεια - πέρα απ' όλα τα άλλα - οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη κατηγοριοποίηση σχολείων.
Για παράδειγμα, η «αξιοποίηση των εγκαταστάσεων» ακούγεται ακόμα πιο προκλητική αν σκεφτεί κανείς τα παραδείγματα των σχολείων που στεγάζονται π.χ. σε κοντέινερ ή σε παλιά ακατάλληλα κτίρια χωρίς βασικές υποδομές, τα οποία αντικειμενικά δεν έχουν καμία... προσδοκία για επιπλέον έσοδα από τέτοιες δραστηριότητες, σε αντίθεση με άλλα, περισσότερο «τυχερά» σχολεία. Ετσι, τα χάσματα και διατηρούνται και διευρύνονται.
«Η περισσότερη ελευθερία απαιτεί ένα σύστημα λογοδοσίας», δηλώνει το υπουργείο Παιδείας για να φέρει την «αξιολόγηση» εκπαιδευτικών του αυτόνομου σχολείου. Το «δίπολο» για το οποίο μιλά, έχει στην πραγματικότητα βαθύτερο περιεχόμενο. Αυτό της προσαρμογής και ελέγχου του εκπαιδευτικού ως προς την εφαρμογή του μοντέλου του «αυτόνομου» σχολείου αλλά και όποιων άλλων επιλογών γίνονται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Στην πράξη, χωρίς να δημιουργούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις για στήριξη του έργου των εκπαιδευτικών, μη παρέχοντας όσα είναι αναγκαία για το μάθημα και τον εμπλουτισμό του, με βιβλιοθήκες στα σχολεία, εκπαιδευτικές εκδρομές, ουσιαστική επιμόρφωση κ.λπ., χωρίς καλά καλά να εξασφαλίζεται η μόνιμη σταθερή δουλειά για χιλιάδες εκπαιδευτικούς, έρχονται ένας ασφυκτικός έλεγχος, υπερεξουσίες στις διευθύνσεις των σχολείων και αποδυνάμωση των συλλόγων διδασκόντων. Σε ό,τι δε αφορά την «ελευθερία» που διατείνεται πως δίνει στο σχολείο, από τις διατάξεις διαφαίνεται η πρόθεση το έργο του εκπαιδευτικού, η προσπάθεια των μαθητών να χωρέσουν στα στενά όρια αυτού του σχολείου, των δεξιοτήτων, της υποχρηματοδότησης, της υποβάθμισης του μορφωτικού επιπέδου.
Η «αξιολόγηση» των εκπαιδευτικών θα αφορά τα πεδία του «Διδακτικού και Παιδαγωγικού Εργου» (συνίσταται σε Γενική και Ειδική Διδακτική και Παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης) και της «Υπηρεσιακής Συνέπειας και Επάρκειας». Προβλέπεται υπηρεσιακή «αξιολόγηση» κάθε δύο χρόνια και διδακτική και παιδαγωγική ανά τέσσερα χρόνια, από τον διευθυντή του σχολείου και τους συμβούλους Παιδαγωγικής και Επιστημονικής Ευθύνης. Για τα στελέχη Εκπαίδευσης προβλέπεται «αξιολόγηση» από τους άμεσα προϊσταμένους τους στο μέσον και στο τέλος της τετραετούς θητείας τους. Θετική «αξιολόγηση» θα αποτελεί μοριοδοτούμενο κριτήριο για την επιλογή σε θέση ευθύνης, ενώ αρνητική «αξιολόγηση» θα οδηγεί και στην αντικατάστασή τους.
Η κυβέρνηση εισάγει τα μέτρα με την υπόσχεση της «αναβάθμισης του σχολείου», πατώντας πάνω στην αγωνία του εκπαιδευτικού κόσμου, της λαϊκής οικογένειας που βιώνει την πολύμορφη υποβάθμιση, από την πολιτική που εφαρμόζεται όλα αυτά τα χρόνια.
Προκειμένου δε να εμφανιστούν ως αναγκαιότητα οι αλλαγές, επιστρατεύεται η διεθνής εμπειρία που ωστόσο επιβεβαιώνει πως οι προβλέψεις του νομοσχεδίου ανοίγουν δρόμους για επέκταση της κατηγοριοποίησης των σχολείων, γιγάντωση των ταξικών φραγμών. Δείχνει ότι των μέτρων που θέλει να νομοθετήσει η κυβέρνηση έπονται και άλλα, όπως η αυτόνομη διαχείριση των οικονομικών του και του προσωπικού του κάθε σχολείου με διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών, τα λουκέτα σε σχολεία, σε συνδυασμό με την «αξιολόγηση» κ.ο.κ.
Το «τάιμινγκ» άλλωστε μιλάει από μόνο του για τις πραγματικές προθέσεις της κυβέρνησης: Σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία το ξέσπασμα της πανδημίας και η διαχείρισή της έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στους μαθητές, απαιτώντας να σχεδιαστούν και να παρθούν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων, για την εξασφάλιση της λειτουργίας των σχολείων τη νέα σχολική χρονιά, τη στελέχωσή τους από την πρώτη μέρα με όλους τους αναγκαίους εκπαιδευτικούς, για τους απαραίτητους μαζικούς διορισμούς, η κυβέρνηση βρίσκει κι εδώ «την κρίση ως ευκαιρία» για να προωθήσει τις αξιώσεις των επιχειρήσεων, πατώντας στο δρόμο που της άνοιξαν οι προηγούμενοι.
Προχωρά σε νέα επίθεση στα μορφωτικά δικαιώματα, που κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη να μπουν αποφασιστικά μπροστά οι πραγματικές ανάγκες, για ξεκάθαρη απόρριψη αυτών των επιλογών.
Σε αυτήν την κατεύθυνση καλεί το ΚΚΕ, τονίζοντας από την πρώτη στιγμή πως «το δίλημμα είναι: Σχολεία των λίγων και εκλεκτών, που ζούμε χρόνια τώρα ή Παιδεία για όλους, που είναι και το πραγματικά σύγχρονο.
Η κυβέρνηση έχει πάρει το μέρος του παλιού και των λίγων, όμως οι πολλοί έχουν τη δύναμη να επιβάλουν το σχολείο των σύγχρονων αναγκών τους. Και αυτός ο δρόμος περνάει μέσα από την πάλη για να μην περάσει και να μην εφαρμοστεί στην πράξη το άθλιο νομοσχέδιο».
Μ. Κ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου