Η πρόοδος βρίσκεται στην αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση της πάλης, με στόχο την εργατική, λαϊκή εξουσία - διακυβέρνηση

- Πολλή συζήτηση γίνεται εσχάτως για την προοδευτική διακυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι η κυβέρνησή του είναι προοδευτική. Ο Α. Τσίπρας καλεί σε συστράτευση για το σχηματισμό προοδευτικής κυβέρνησης. Οι υποψήφιοι για την αρχηγία του ΚΙΝΑΛ υποστηρίζουν ότι εμείς είμαστε η προοδευτική παράταξη. Ο κ. Βαρουφάκης λέει ότι δεν θα συνεργαστεί ούτε με τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε με το ΚΙΝΑΛ. Το ΚΚΕ πώς αντιλαμβάνεται την προοδευτική διακυβέρνηση;

- Άλλη μια κακοποίηση λέξεων, αυτή τη φορά των λέξεων «πρόοδος» και «προοδευτικός». Φυσικά, δεν είναι κάτι εντελώς καινούριο. Από τις δεκαετίες του '80, του '90 και μετά, το ΠΑΣΟΚ μιλούσε για «προοδευτικές δυνάμεις», προκειμένου να εγκλωβίζει λαϊκό κόσμο και να διαφοροποιείται από τη ΝΔ, μέχρι που έφτασε να συγκυβερνά μαζί της. Ακόμη και το 2009, στελέχη του ΠΑΣΟΚ, όπως ο κ. Χρυσοχοΐδης, καλούσαν το ΚΚΕ σε «προοδευτικό μέτωπο» ενάντια στη Δεξιά. Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι. Σήμερα, το ρόλο του ΠΑΣΟΚ θέλει να τον αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος κι αυτός δεν δίστασε να συγκυβερνήσει με ένα κόμμα και με πρόσωπα της Δεξιάς και Ακροδεξιάς.

Σήμερα, ο ελληνικός λαός έχει μια πλούσια εμπειρία για να διακρίνει τους τίτλους από το περιεχόμενο. Γιατί δεν είναι «πρόοδος» τα μνημόνια και τα αντεργατικά μέτρα, το να παίρνονται πίσω δικαιώματα δεκαετιών, όπως το 8ωρο ή η ανυπαρξία ενός δημόσιου συστήματος Υγείας, Παιδείας κλπ. Δεν είναι «πρόοδος» να μετατρέπεται η Ελλάδα σε αμερικανοΝΑΤΟικό ορμητήριο υπογράφοντας συμφωνίες που εμπλέκουν τον λαό και τη χώρα στα αμερικοΝΑΤΟικά σχέδια, ούτε να προσδοκάς προοδευτικές αλλαγές συμφωνώντας με τις κατευθύνσεις και την ενσωμάτωση της χώρας στην ΕΕ των μονοπωλίων.

Η πραγματική πρόοδος, άρα και η εξουσία και διακυβέρνηση που θα την ενσαρκώνει, βρίσκεται στον αντίποδα όλων αυτών και πάνω απ’ όλα σημαίνει το να συμβαδίζουν η ζωή και τα δικαιώματα των λαών με την πρόοδο της επιστήμης, της τεχνολογίας, των δυνατοτήτων της εποχής. Η πρόοδος βρίσκεται στην αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση της πάλης, με στόχο την εργατική, λαϊκή εξουσία - διακυβέρνηση.

- Κάτω από ποιες συνθήκες και υπό ποιες προϋποθέσεις το ΚΚΕ θα δεχόταν να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας;

- Όταν διαμορφωθούν οι συνθήκες για μια κυβέρνηση, όργανο της εργατικής - λαϊκής πλειοψηφίας και εξουσίας, τότε το ΚΚΕ θα έχει οπωσδήποτε τη δική του θέση σ’ αυτήν. Και για να προλάβω και την ερώτηση ότι αυτό είναι ίσως κάτι μακρινό, να σας πω ότι η προσπάθεια διαμόρφωσης των προϋποθέσεων, που είναι μια πορεία μάχης, ευθύνης, συγκρούσεων, μπορεί να συνοδεύεται με νίκες και κατακτήσεις για τον λαό με στήριγμά του τον ενωμένο μαζικό του αγώνα. Χώρια που «όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος».

Δείτε τον αγώνα των εργαζομένων στην COSCO, την «efood», σε άλλους χώρους δουλειάς. Αυτά που κέρδισαν, δεν τους τα έδωσε καμία κυβέρνηση, ίσα-ίσα όλες οι κυβερνήσεις νομοθετούσαν σε βάρος τους, στο όνομα των «εμβληματικών επενδύσεων». Ας σκεφτεί ο καθένας και η καθεμιά τι θα μπορούσαμε να εμποδίσουμε ή να πετύχουμε, αν πολλαπλασιάζονταν σε όλη την Ελλάδα αυτές οι εστίες αντίστασης και αγώνα, γνωρίζοντας βέβαια ότι στον καπιταλισμό δεν μπορούν να υπάρξουν μόνιμα και διαρκή «κεκτημένα».

Αυτός όμως είναι κι ο δρόμος, μέσα από τον οποίο μπορεί να ωριμάζει ένα μεγάλο δυνατό εργατικό - λαϊκό κίνημα, που θα συγκρούεται με το κεφάλαιο και την εξουσία του, ικανό να ανατρέψει το σημερινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αλλάζουν μεν οι κυβερνήσεις, δεν αλλάζει όμως το ποιος κάνει κουμάντο.

Εμείς παλεύουμε για να συνειδητοποιήσει αυτή τη δύναμη ο λαός και να κατευθύνει εκεί την πάλη του, σε αντίθεση με τα άλλα κόμματα που ορθώνουν εμπόδια με την πολιτική τους σε αυτή τη συνειδητοποίηση.

- Στην Πορτογαλία πάνε σε πρόωρες εκλογές γιατί το Μπλόκο και το Κομμουνιστικό Κόμμα απέσυραν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση του Κόστα. Είχατε ασκήσει αυστηρή κριτική στην επιλογή του ΚΚ Πορτογαλίας να στηρίξει τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση. Δικαιώνεστε από τις εξελίξεις;

- Οι πολιτικές διεργασίες στην Πορτογαλία καταρρίπτουν -ξανά- τον μύθο των «προοδευτικών κυβερνήσεων», που ενώ είναι ταγμένες «μέχρι το κόκκαλο» στην υπεράσπιση των συμφερόντων των λίγων, την ίδια ώρα ισχυρίζονται πως θα λαμβάνουν και μέτρα στήριξης των πολλών. Δεν γίνεται όμως «να πατάς σε δυο βάρκες». Αυτή η λογική χρεοκόπησε παντού. Δεν έφερε κανένα ουσιώδες όφελος στον λαό, αλλά έδωσε τη δυνατότητα να «σερβίρεται» η αντιλαϊκή στρατηγική μαζί με κάποιον «αριστερό μαϊντανό».

Αυτό δείχνουν και τα στοιχεία που περιγράφουν τη διεύρυνση της φτώχειας, που ξεπερνά το 20% του πληθυσμού, τα «ψίχουλα» που δόθηκαν ως αύξηση στον κατώτατο μισθό, της αύξησης των ελαστικών συμβάσεων εργασίας, όταν ο πλούτος εξακολουθεί να συσσωρεύεται στις τσέπες των λίγων, μέσα και από μέτρα ελάφρυνσης της φορολογίας των επιχειρήσεων από το 25% στο 21%. Όχι τυχαία ο ΣΕΒ σε Δελτίο του έγραφε «Κάνε το όπως στην Πορτογαλία».

Φαλίρισε, επίσης, η άποψη πως μπορούμε να πιέσουμε μια κυβέρνηση, είτε συμμετέχοντας σε αυτήν είτε στηρίζοντάς την για να διαμορφώσουμε όρους ώστε να ζήσει καλύτερα ο λαός και να δυναμώσει και το κίνημα. Τελικά οι Σοσιαλιστές όχι μόνο δεν «πιέστηκαν» από τη στάση των δύο κομμάτων που αναφέρατε, ώστε να κάνουν επιμέρους αλλαγές στον προϋπολογισμό του 2022, αλλά προχωρούν σε πρόωρες εκλογές με στόχο τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης, χωρίς να αποκλείονται άλλες «πατερίτσες» στην επόμενη Βουλή.

Αυτή η αρνητική πείρα δεν ισχύει μόνο για την Πορτογαλία και τα παραδείγματα είναι αρκετά. Το πολιτικό δίδαγμα είναι ότι οι λαοί μπορούν να μετρούν βήματα, να αποτρέπουν τα χειρότερα, να πετυχαίνουν κατακτήσεις, αλλά και να ανοίγουν τον δρόμο για μια πραγματική πολιτική αλλαγή υπέρ τους μόνο σε σύγκρουση με όσους «τσακίζουν» καθημερινά τη ζωή και τα δικαιώματά του, με διαρκή, καθημερινό αγώνα, πρωτοστατώντας στη χειραφέτηση των αδικημένων.

- Τέτοιες μέρες πριν από 30 χρόνια έπεφτε το τείχος του Βερολίνου. Τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν σε αποδρομή. Οι περισσότεροι μιλούν για κατάρρευση, εσείς μιλάτε για ανατροπή. Πιστεύετε δηλαδή ότι είχαμε οργανωμένο σχέδιο της καπιταλιστικής Δύσης στο οποίο πήραν μέρος και στελέχη των κομμουνιστικών κομμάτων;

- Η ανατροπή έγινε από τα μέσα και από τα πάνω. Ότι η καπιταλιστική Δύση είχε τέτοιο σχέδιο από πολλές δεκαετίες πριν και ότι ενίσχυσε αυτές τις δυνάμεις μέσα στα κόμματα αυτά και στις δομές της κοινωνίας για να ανατρέψουν το σύστημα τελικά κι αυτό είναι γεγονός. Οι εξελίξεις της περιόδου 1989-1991 αποτέλεσαν παράγοντα κοινωνικής οπισθοδρόμησης και όχι προόδου, αφού ακόμη και 30 χρόνια μετά είναι ορατά τα σημάδια των καταστροφικών επιπτώσεων στο επίπεδο ζωής, στο ξήλωμα κοινωνικών δικαιωμάτων -που ως τότε ήταν αυτονόητα (Υγεία, Εκπαίδευση, στέγαση)- αλλά και στις αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους ολόκληρου του κόσμου. Δεν είναι τυχαίο ότι 30 χρόνια μετά και παρά τους τόνους λάσπης που έπεσαν, οι λαοί αυτών των χωρών απαντάνε πλειοψηφικά ότι η ζωή τους ήταν καλύτερη τότε από ό,τι σήμερα.

Ωστόσο, εκείνο που μας απασχολεί είναι κυρίως τα συμπεράσματα από αδυναμίες, ελλείψεις και λάθη της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και πρώτα απ’ όλα των κομμουνιστικών κομμάτων. Αυτές διαμόρφωσαν τελικά το έδαφος πάνω στο οποίο ξεδιπλώθηκαν οι ανατροπές. Οι λαοί αυτοί κατάφεραν πρωτόγνωρες ιστορικά κατακτήσεις, ορισμένες άπιαστες για τα καπιταλιστικά κράτη ακόμα και σήμερα. Ταυτόχρονα όμως αντιμετώπισαν και μεγάλες προκλήσεις, για την αντιμετώπιση των οποίων δεν δόθηκαν σε κάθε φάση οι κατάλληλες και προωθητικές απαντήσεις. Αντί η λύση των όποιων -υπαρκτών αναμφίβολα- προβλημάτων να αναζητηθεί προς τα εμπρός, αναζητήθηκε λύση προς τα πίσω με την αξιοποίηση των εργαλείων της «αγοράς», την εξασθένιση της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας. Έτσι ενισχύθηκαν οι δυνάμεις που επιδίωκαν την ανατροπή. Η πείρα αυτή, όταν μελετιέται χωρίς ωραιοποιήσεις, αλλά και χωρίς μηδενισμούς, προσφέρει πλούσια διδάγματα και αποτελεί εφόδιο στους σημερινούς και μελλοντικούς αγώνες.

- Ο «υπαρκτός σοσιαλισμός» ανήκει πια στην ιστορία και δεν συνιστά πειστική απάντηση στον σημερινό καπιταλισμό ή μήπως παραμένει και στις μέρες μας ένα ελκυστικό μοντέλο που είναι ικανό να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τους εργαζόμενους;

- Ο σοσιαλισμός, όπως και ο καπιταλισμός, δεν είναι «μοντέλα», αλλά οικονομικο-κοινωνικά συστήματα τα οποία μάλιστα αντιστοιχούν σε διαφορετικές βαθμίδες της κοινωνικής ανάπτυξης. Όπως ακριβώς ο καπιταλισμός είχε καταστεί σε προηγούμενους αιώνες το απαραίτητο «βήμα προς τα μπρος» σε σχέση με την κυρίαρχη μέχρι τότε φεουδαρχία, έτσι και από τις αρχές του 20ού αιώνα έχουν ωριμάσει πια οι προϋποθέσεις ώστε να μπουν στο μουσείο της ιστορίας το καπιταλιστικό κέρδος, η εκμετάλλευση και οι νόμοι της αγοράς και να μπει στο επίκεντρο ο εργαζόμενος άνθρωπος και οι πολύπλευρες ανάγκες του.

Η σημερινή κατάσταση του παγκόσμιου καπιταλισμού, από την αδυναμία του να διαχειριστεί την εξάπλωση της πανδημίας, μέχρι την όξυνση των ταξικών ανισοτήτων, των οικονομικών κρίσεων και τον κίνδυνο εκτεταμένων πολεμικών συγκρούσεων, αποδεικνύει την παραπάνω αναγκαιότητα.

Για να μπορέσουν να ξεδιπλωθούν στο έπακρο και προς όφελος του λαού οι τεράστιες δυνατότητες της σημερινής ανάπτυξης της επιστήμης, της τεχνικής, της παραγωγής στην εποχή της ψηφιακής οικονομίας και της «4ης βιομηχανικής επανάστασης», χρειάζεται να απελευθερωθούν από τα δεσμά του καπιταλιστικού κέρδους. Αυτή η απελευθέρωση προϋποθέτει την κοινωνική ιδιοκτησία, τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, την εξουσία στα χέρια των εργαζομένων, του λαού, με μία λέξη τον σοσιαλισμό. Όχι πλέον ως μία πρώτη απόπειρα, αλλά ως μία πιο κατασταλαγμένη αναγκαιότητα και κοινωνική νομοτέλεια που θα μπορεί να αντιμετωπίζει όλες τις προκλήσεις που θα εμφανίζονται σε ενεστώτα χρόνο, αλλά και θα κοιτά σταθερά στο μέλλον.

 Συνέντευξη στην «Εφημερίδα των Συντακτών» παραχώρησε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας