Ζήσης Σκάρος

Ζήσης Σκάρος:Ασυμβίβαστος κομμουνιστής και κορυφαίος λογοτέχνης του λαϊκού κινήματος και του λαϊκού μας προοδευτικού πολιτισμού.

Ο Ζήσης Σκάρος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Απόστολου Ζήση) γεννήθηκε στα Κανάλια της Καρδίτσας, στις 12 Σεπτέμβρη 1917;, υπήρξε σπουδαίος κομμουνιστής συγγραφέας και το πλουσιότατο έργο του συνειδητά στρατευμένο, συνειδητά ταξικό.

Από τους τελευταίους της γενιάς εκείνης των διανοούμενων και λογοτεχνών που με τους αγώνες τους, με τη στάση ζωής και με το έργο τους «ποίησαν ήθος», ταυτίστηκαν με τα πάθη και τους πόθους του λαού, ενώθηκαν - έργω και λόγω - με αυτόν, διακινδυνεύοντας και παθαίνοντας τα πάντα για την ελευθερία, την ανεξαρτησία και προκοπή του λαού.

Ο Ζήσης Σκάρος τη μέρα της Απελευθέρωσης της Αθήνας

Το 1933 πρωτοστατεί σε μια μαθητική απεργία, με αποτέλεσμα την αποβολή του από όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Η πρώτη αγωνιστική εμπειρία τον οδηγεί το 1934 στην ΟΚΝΕ και στην πρώτη μαχητική συγγραφική δημιουργία: Δημοσιεύει στο αθηναϊκό περιοδικό «Νέος Λενινιστής» το διήγημά του «Το αέρι του θανάτου». Από τότε και μέχρι το τέλος της ζωής του, η προσφορά του στους αγώνες και στα Γράμματα υπήρξε τεράστια.

Τα πιο γνωστά του έργα είναι η τριλογία «Οι ρίζες του ποταμού» - «Οι κλούβες» - «Το φλογισμένο βουνό», οι συλλογές διηγημάτων «Η χαραυγή», «Το κορίτσι με το σαντούρι», «Τα γεράκια της Πίνδου» και «Ανοιχτοί ουρανοί», το θεατρικό «Ανάψτε τα φώτα», τα μυθιστορήματα «Ο κόσμος των ελπίδων», «Το ταξίδι της φιλίας», «Ο σημερινός κόσμος» και «Η συμμορία των αθώων», και η συλλογή παιδικών διηγημάτων «Για ένα λουλούδι». Εχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και πολλά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί και περιληφθεί σε ξένες ανθολογίες.

Διηγήματα Απαντα

Το συνολικό συγγραφικό του έργο, ξεχωρίζει, όχι μόνο για την αισθητική απόλαυση που προσφέρει στον αναγνώστη, αλλά κυρίως γιατί συνταιριάζει, μέσα από την πλοκή, την άρτια προσέγγιση του ιστορικού παρελθόντος με συναρπαστικό τρόπο. Με μια γλαφυρότατη περιγραφή του χαρακτήρα των ηρώων, των ανθρωπίνων σχέσεων και των κοινωνικών συγκρούσεων. Με την έντονη νοσταλγία μιας άλλης εποχής, πλημμυρισμένης από τρυφερότητα και λυρισμό.

Οι συνεχείς αναδρομές αλλά και η ανάλυση προβλημάτων από ανθρώπους του κινήματος, βασανισμένους, φυλακισμένους, βιοπαλαιστές, καθιστούν την πλοκή των διηγημάτων ιδιαίτερα πρωτότυπη. Η θεματολογία τους, πλούσια: Οικολογία, τέχνη, φιλοσοφία, είναι ορισμένα από τα θέματα που διαπνέουν τα διηγήματα, χωρίς να χάνουν στο ελάχιστο το λυρισμό τους και τη λογοτεχνική τους αξία. Παρουσιάζονται παραστατικά, ολοζώντανα, οι δυσκολίες και τα βάσανα των Ελλήνων μεταναστών στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η ζωή των ηρώων «παρελαύνει» μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη, ο οποίος ταυτίζεται με τις αγωνίες τους, τις «σκοτούρες» τους, τα στενάχωρα σπίτια τους, το μεγάλωμα των παιδιών τους.

Οι ρίζες του ποταμού

Ο λαός, όμως, είναι πάντα ο δημιουργός της τύχης του. Ο κινητήριος μοχλός της Ιστορίας. Αυτός που με την οργάνωση του ταξικού κινήματος μπορεί να πάει την κοινωνία «ένα βήμα παραπέρα». Αυτόν τον πρωτοπόρο λαό, με τα γενικά του γνωρίσματα και τις ιδιαιτερότητές του, τον μεταφέρει ο Σκάρος στα διηγήματά του. Τον βάζει πρωταγωνιστή στα έργα του, όπως πρωταγωνιστεί και στην πρόοδο και την προκοπή του κόσμου.

Με μεγάλη μαεστρία, περνά στο ξαναχτίσιμο της κοινωνίας και στην ερμηνεία της, από τη σκοπιά της συνειδητοποιημένης εργατικής τάξης. Αυτής που αγωνίζεται να την αλλάξει σύμφωνα με τους ιστορικούς νόμους, κι όχι με τα περιορισμένα μικροσυμφέροντά της.

Πέθανε στην Αθήνα, στις  8 Μάρτη 1997;

 

(…) Εχ, Ζήση,

τι μέρες κι αυτές που περάσαμε,

τι χρόνια, τι αιώνες,

άιντε κι αρματωμένος με την πένα σου προχώρα

ως τις βαθιές ρίζες της φυλής

έως του ποταμού τις ρίζες,

γιατί ‘ναι ακόμα τα βουνά τραχιά, τραχιά και τα φαράγγια

(…)

(Γ. Ρίτσος, Στον Ζήση Σκάρο)