Φέλιξ Εντμούντοβιτς Ντζιερζίνσκι

 Γεννιέται ο Φέλιξ Εντμούντοβιτς Ντζιερζίνσκι (Фе́ликс Эдму́ндович Дзержи́нский), ηγετικό στέλεχος του πολωνικού και του ρωσικού επαναστατικού κινήματος.
Φέλιξ στα λατινικά σημαίνει ευτυχισμένος κι αν δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς πόσο ευτυχισμένη ήταν σε προσωπικό επίπεδο η ζωή του Φέλιξ Ντζιερζίνσκι, ο “Σιδερένιος Φέλιξ””, όπως ονομάστηκε, το μόνο σίγουρο είναι πως έζησε τη μεγαλύτερη ευτυχία κάθε επαναστάτη, δηλαδή τη νίκη κι εδραίωση της επανάστασης. Η συμβολή του δε στην επικράτηση και κυρίως στην επιβίωσή της τα πρώτα κρίσιμα χρόνια ήταν πραγματικά πολύτιμη, καθώς ηγήθηκε της Τσε Κα (Чека) ή ВЧК (Всероссийская чрезвычайная комиссия - Πανρωσική Έκτακτη Επιτροπή), της πρώτης σοβιετικής μυστικής αστυνομίας.Το 1900 έγινε ένας από τους ιδρυτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Πολωνίας και Λιθουανίας, ως υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων και μέλος του ηγετικού κύκλου από το 1903. Στο εθνικό ζήτημα η θέση του προσέγγιζε εκείνη της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που θεωρούσε ότι το αίτημα για ανεξάρτητο πολωνικό κράτος υπονόμευε τη διεθνιστική διάσταση του αγώνα των εργατών στη Ρωσική Αυτοκρατορία και ενίσχυε τις αναδυόμενες αστικές τάξεις σε βάρος της εργατικής. Ως το 1915 είχε συλληφθεί έξι φορές, ενώ εξορίστηκε και δυο φορές στη Σιβηρία, όπου συνέγραψε ένα αργότερα πολυδιαβασμένο ημερολόγιο εξορία. Συνολικά πέρασε 11 χρόνια ως κρατούμενος φυλακών, όπου αρρώστησε από φυματίωση. Το καλοκαίρι του 1917 έγινε μέλος των μπολσεβίκων και μπήκε στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Στη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης ηγήθηκε της ένοπλης εξέγερσης των μπολσεβίκων στην Πετρούπολη κατά της προσωρινής κυβέρνησης του Κερένσκι.

Με εντολή του Λένιν ιδρύει στα τέλη της χρονιάς τη μυστική αστυνομία Τσε Κα, της οποίας ηγήθηκε ως το θάνατό του. H καταστολή των αντεπαναστατών και όσων με τον ένα ή άλλο τρόπο υπονόμευαν την εξουσία των μπολσεβίκων ήταν αμείλικτη, ιδιαίτερα μετά τις 5 Σεπτέμβρη του 1918, όταν σημειώθηκε η απόπειρα ανθρωποκτονίας κατά του Λένιν από τη Φάνι Καπλάν. Χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόταν το ρόλο του ο Ντζιερζίνσκι είναι όσα αναφέρονται στο βιβλίο του αναρχικού Βικτόρ Σερζ “Αναμνήσεις ενός επαναστάτη”: “Ο Σερζ έτρεχε μαζί με τον Γκόρκι να διορθώσει αδικίες και να σώσει συντρόφους και φίλους του από την εκτέλεση. Προσπάθησε να το κάνει και για τον ποιητή Γκουμίλεφ που ήταν από τους πρωτεργάτες της Κροστάνδης και πέρασε τις νύχτες του στη φυλακή απαγγέλλοντας στίχους του στους τσεκίτες. Ένας φίλος έθεσε στον Ντζιερζίνσκι το ερώτημα: «μπορούμε άραγε να τουφεκίσουμε έναν από τους δυο-τρεις μεγαλύτερους ποιητές της Ρωσίας;» Κι αυτός απάντησε: μπορούμε άραγε να κάνουμε εξαίρεση για έναν ποιητή;”

Στη διάρκεια του πολωνοσοβιετικού πολέμου από το 1919 ως το 1921 ήταν μέλος του πολεμικού συμβουλίου υπό το Μιχαήλ Τουχατσέφκι και αργότερα της Πολωνικής Επαναστατικής Επιτροπής στο Μπιαλιστόκ, με στόχο να ετοιμάσει το πέρασμά της Πολωνίας στη σοβιετική σφαίρα, κάτι που ματαιώθηκε μετά την ήττα του Κόκκινου Στρατού στη Βαρσοβία το 1920. Μετά το πέρας του πολέμου, ο Ντζιερζίνσκι παρέμεινε σε υψηλόβαθμες θέσεις, διατηρώντας πάντα εκείνη του αρχηγού τη Τσε Κα, που πλέον ονομαζόταν Γκε Πε Ου -OGPU, ενώ υπηρέτησε και ως επίτροπος εσωτερικών υποθέσεων και συγκοινωνιών. To 1923 ίδρυσε την ιστορική ομάδα “Δυναμό Μόσχας” ενώ ένα χρόνο μετά έγινε προϊστάμενος του Ανώτατου Οικονομικού Σοβιέτ, επιβλέποντας την υλοποίηση φιλόδοξων οικονομικών σχεδίων σε όλη τη σοβιετική επικράτεια. Έφυγε από τη ζωή την 20η Ιούλη 1926 όταν υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου λίγο αφότου είχε εκφωνήσει ομιλία στην Κεντρική Επιτροπή.

"Κατιούσα"