Νέος γύρος επίθεσης για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης

Με την πρώτη συνεδρίαση, την προηγούμενη βδομάδα, της «ομάδας εργασίας» που έχει διορίσει η κυβέρνηση για την έκδοση πορίσματος στις αρχές Οκτώβρη, για τη νέα μορφή που θα πάρει η επικουρική σύνταξη, η ΝΔ προχωρά στην υλοποίηση μιας στρατηγικής απαίτησης του κεφαλαίου, που είναι η ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης της επικουρικής ασφάλισης.


Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία έχει ήδη ξεκινήσει και υλοποιείται σταδιακά τα τελευταία χρόνια από όλες τις κυβερνήσεις του κεφαλαίου, κάτω από τις κατευθύνσεις της ΕΕ, με την κυβέρνηση ΝΔ να βρίσκει σήμερα στρωμένο έδαφος για να δώσει το αποφασιστικό πλήγμα.

 

Χρόνια προετοιμασία για το σημερινό αποφασιστικό χτύπημα

Βασικός στόχος των παρεμβάσεων που έγιναν μέχρι τώρα, ξεκινώντας από το 2011, ήταν η απόσπαση της επικουρικής ασφάλισης από τη δημόσια ασφάλιση, η οποία συμπλήρωνε την κύρια σύνταξη, η απογύμνωσή της από τα όποια «κοινωνικά» χαρακτηριστικά είχε - όσο αυτό είναι δυνατό στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος - η αφαίρεση των στοιχείων της εσωτερικής αλληλεγγύης και αναδιανομής στο πλαίσιο λειτουργίας των επικουρικών ασφαλιστικών ταμείων.
Να σημειωθεί εδώ ότι η επικουρική ασφάλιση στην Ελλάδα είχε εξαρχής αποσπασματικό χαρακτήρα, ποτέ δεν κάλυψε το σύνολο των ασφαλισμένων, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των αυτοαπασχολούμενων όπως και το σύνολο των αγροτών δεν είχαν επικουρική ασφάλιση, ενώ το κράτος ποτέ δεν συμμετείχε στη χρηματοδότησή της.

Βασική πηγή εσόδων για τα επικουρικά ταμεία ήταν οι εισφορές των ίδιων των ασφαλισμένων, κυρίως μισθωτών, ενώ βέβαια και το μέρος που εμφανίζεται ως εργοδοτική εισφορά προκύπτει από τη δουλειά των εργαζομένων, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μέρος του εργατικού μισθού που παρακρατούνταν γι' αυτόν το σκοπό από τους εργοδότες. Ορισμένα Ταμεία ως πηγή εσόδων είχαν και τους λεγόμενους «κοινωνικούς πόρους», που και αυτοί όμως αποτελούσαν οιονεί εργοδοτική εισφορά και οι οποίοι καταργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, με κυβερνητικές αποφάσεις στο πλαίσιο των τριών μνημονίων. Επιπλέον, τυχόν ελλείμματα που εμφανίστηκαν διαχρονικά στη λειτουργία κάποιων επικουρικών ταμείων, οι κυβερνώντες και το αστικό κράτος τα αντιμετώπισαν με τη «συγχώνευσή» τους με Ταμεία πλεονασματικά και κυρίως με την υπαγωγή τους στο επικουρικό του ΙΚΑ, φορτώνοντας τα βάρη στους υπόλοιπους ασφαλισμένους.

Η πιο γενικευμένη επίθεση στην επικουρική ασφάλιση, όπως και συνολικά στην Κοινωνική Ασφάλιση, άρχισε να ξεδιπλώνεται με τον χορό των περικοπών και την επιβολή αλλεπάλληλων μειώσεων τουλάχιστον από το 2011. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε: Νόμος 3986/2011 μείωση από 3% έως 10%. Νόμος 4024/2011 μείωση 30% σε ΕΤΕΑΜ (για ποσά άνω των 150 ευρώ), 15% στα επικουρικά ΔΕΚΟ τραπεζών, 20% στο μέρισμα των συνταξιούχων ΜΤΠΥ. Νέα μείωση με τον νόμο 4051/2012 από 10% έως 20%. Νόμος 4093/2012, μειώσεις από 5% έως 20% σε άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.500 ευρώ. Επιπλέον, αρχίζοντας από το 2010, έχουμε την περικοπή και τελικά την οριστική κατάργηση και της 13ης και 14ης επικουρικής σύνταξης από 1/1/2013 (νόμος 4093). Η λεηλασία των επικουρικών συντάξεων θα συνεχιστεί με νέα περικοπή το καλοκαίρι του 2014, η οποία μεσοσταθμικά θα ανέλθει στο 5,2%, αλλά για ορισμένους συνταξιούχους η μείωση θα είναι υπερδιπλάσια.

Τη σκυτάλη της επίθεσης από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θα πάρει το 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ. Διατηρώντας όλες τις προηγούμενες περικοπές, επιβάλλει επιπλέον για πρώτη φορά εισφορά Υγείας στους συνταξιούχους που λαμβάνουν επικουρική σύνταξη στο 6%, ενώ μειώνει εκ νέου τις επικουρικές στους συνταξιούχους που το άθροισμα κύριας και επικουρικής ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ μεικτά.

 

Μετάλλαξη στον ίδιο τον χαρακτήρα της επικουρικής ασφάλισης

Παράλληλα όμως με τις άμεσες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, ανατροπές επιβλήθηκαν και στον ίδιο τον χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία της επικουρικής ασφάλισης.
Με τον νόμο 4152/2012 και τη δημιουργία του ΕΤΕΑ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης) και στη συνέχεια με τον Κανονισμό του, προωθήθηκε ένα τελείως διαφορετικό πρότυπο επικουρικής ασφάλισης, που καμιά σχέση δεν είχε με τη δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση.

Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης δεν εγγυάτο σε καμιά περίπτωση την απόδοση συντάξεων και το ύψος τους. Οι εργαζόμενοι - ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑ, όπου σταδιακά εντάχτηκαν όλα σχεδόν τα επικουρικά ταμεία, θα γνωρίζουν πλέον μόνο τι πληρώνουν για την επικουρική τους σύνταξη, δεν τους δίνεται όμως καμιά εγγύηση για το ύψος της σύνταξής τους, αφού πέρα από τον νέο τρόπο «θεωρητικού» υπολογισμού της, τελικά αυτό θα καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση του εκάστοτε υπουργού Εργασίας και με στόχο να μην προκαλούνται ελλείμματα στο Ταμείο.

Ετσι, όσον αφορά το ποσό της επικουρικής σύνταξης, όπως προέβλεπε και ο νόμος 4052, αυτό ήταν ακαθόριστο και ατομικό και θα προσδιορίζεται από:
-- Τα δημογραφικά δεδομένα.
-- Το ατομικό ποσό συσσώρευσης εισφορών, με επιτόκιο που καθορίζεται ανάλογα με τη μεταβολή του μισθού των εργαζομένων.
-- Το επιτόκιο προεξόφλησης.
-- Τη μεταβιβασιμότητα της σύνταξης.

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, με τον ν. 4052 δεν δινόταν η παραμικρή βεβαιότητα και εξασφάλιση του ποσού της σύνταξης και σε κάθε περίπτωση ο εκάστοτε υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης μπορούσε να αναπροσαρμόζει (μειώνει) σε ετήσια βάση τη σύνταξη, με μοναδικό στόχο να μην προκύπτουν ελλείμματα στο νέο Ταμείο. Η επικουρική σύνταξη, εάν δίνεται, θα καθορίζεται με πολιτική απόφαση και χωρίς το κράτος των καπιταλιστών να δίνει ένα τσακιστό ευρώ.
Ταυτόχρονα, με το 3ο μνημόνιο που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, ψηφίστηκε διάταξη η οποία απαγόρευσε οποιαδήποτε χρηματοδότηση του ΕΤΕΑ και μάλιστα αναδρομικά από την 1/1/2015 πέραν των εισφορών των ασφαλισμένων.

Ολο αυτό το πλαίσιο, το οποίο υποσκάπτει τις επικουρικές συντάξεις και προσδίδει ιδιωτικά χαρακτηριστικά, πέρασε ατόφιο στον «νόμο Κατρούγκαλου» (ν. 4387) τον Μάη του 2016, με τη δημιουργία πλέον του ΕΤΕΑΕΠ. Ενός Ταμείου δηλαδή που μόνο κατ' επίφαση μπορεί να μιλά κανείς για Κοινωνική Ασφάλιση, αφού πέραν ότι δεν δίνει καμία εγγύηση για το ύψος της επικουρικής σύνταξης, διατήρησε και την κατάργηση των κατώτερων επικουρικών συντάξεων, όπως και την εσωτερική αλληλεγγύη και αναδιανομή με τη διατήρηση των «ατομικών λογαριασμών».

 

Ιδιωτικοποίηση και «επενδυτική» διαχείριση «ατομικών λογαριασμών»

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, πέραν της ληστείας των επικουρικών συντάξεων, έβαλαν τις βάσεις και για τη μετάλλαξη της επικουρικής ασφάλισης. Σε αυτές τις βάσεις πατάει σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ για να ενισχύσει τα ιδιωτικά χαρακτηριστικά της, κι ας χύνει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ κροκοδείλια δάκρυα...

Σε αυτόν το δρόμο, που ήδη έχει χαραχτεί, συνεχίζει σήμερα η κυβέρνηση ΝΔ, στοχεύοντας σε δύο σημεία: Πρώτο, στην άμεση εμπλοκή ιδιωτικών φορέων στη διαχείριση των αποθεματικών του ΕΤΕΑΕΠ, δηλαδή των εισφορών των ασφαλισμένων με το αζημίωτο. Δεύτερο, το ύψος της σύνταξης του κάθε ασφαλισμένου δεν θα εξαρτάται πλέον από τη συνολική διαχείριση των αποθεματικών του ΕΤΕΑΕΠ, όπως και τη συνολική οικονομική κατάστασή του κάθε χρονική στιγμή, αλλά από την «επενδυτική» διαχείριση του κάθε «ατομικού λογαριασμού» χωριστά. Την εν λόγω... «επενδυτική» διαχείριση υποτίθεται ότι θα επιλέγει ο κάθε ασφαλισμένος, ενώ θα ασκείται από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και χρηματοπιστωτικούς ιδιωτικούς φορείς, με ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους για την επικουρική σύνταξη, που θα βρει τελικά - αν την βρει - ο ασφαλισμένος.

Τρίτο επικίνδυνο σημείο της στρατηγικής αυτής είναι το γεγονός ότι με τη δημιουργία του νέου συστήματος επικουρικής, που εντάσσεται στο ευρύτερο σχήμα των «τριών πυλώνων», ανακόπτεται η χρηματοδότηση του ΕΤΕΑΕΠ με τις εισφορές των νέων εργαζομένων - ασφαλισμένων. Αυτό στο άμεσο μέλλον θα αποτυπωθεί με τη δημιουργία ελλειμμάτων στο ΕΤΕΑΕΠ, θέτοντας υπό τη δαμόκλειο σπάθη νέων περικοπών τους σημερινούς συνταξιούχους, αλλά και όσους από τους σημερινούς ασφαλισμένους δεν ενταχτούν στο νέο σχήμα.

 

Με τις «πλάτες» των εργατοπατέρων της ΓΣΕΕ

Παράλληλα με την πορεία υπονόμευσης της επικουρικής Κοινωνικής Ασφάλισης, σε εξέλιξη βρίσκεται και μια ακόμα παραλλαγή ιδιωτικής ασφάλισης, με τη δημιουργία Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ).

Η προσπάθεια αυτή, η οποία έχει τη ρίζα της σε νομοθετική πρόβλεψη του 2002 (νόμος 3029) του ΠΑΣΟΚ, αν και δεν προχώρησε όπως φιλοδοξούσαν οι εμπνευστές της, εντούτοις αποτελεί ένα επίσης επικίνδυνο εργαλείο για τους ασφαλισμένους και εντάσσεται και αυτό στο μοντέλο των «τριών πυλώνων».

Στο πεδίο αυτό μάλιστα πρωταγωνιστικό ρόλο φιλοδοξεί να παίξει η ηγεσία της ΓΣΕΕ, με τους εργατοπατέρες μάλιστα να έχουν ήδη προχωρήσει σε συμφωνία με τους εργοδοτικούς φορείς για τη δημιουργία «Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου». Χαρακτηριστικά, στην πρόσφατη συνάντηση της διορισμένης ηγεσίας της ΓΣΕΕ με τον πρωθυπουργό, ο πρόεδρός της, Γ. Παναγόπουλος, δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες της να παίξει ρόλο συνεταίρου, πλειοδοτώντας σε μια άτυπη... «άμιλλα» με την κυβέρνηση για την προώθηση της ιδιωτικής ασφάλισης!

Το τι πραγματικά σημαίνει για τους ασφαλισμένους η δημιουργία Επαγγελματικών Ταμείων, το δίνει χαρακτηριστικά η ίδια η Ελληνική Ενωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η οποία προβάλλοντας τα «πλεονεκτήματα» των ΤΕΑ δεν κρύβει ότι αυτά «αποδεσμεύουν το κράτος από ένα τμήμα των δαπανών για την κοινωνική προστασία, μειώνοντας τους κραδασμούς που υφίσταται η κύρια Κοινωνική Ασφάλιση από τις δημογραφικές και οικονομικές εξελίξεις»... «Λαγός» σε αυτήν τη στρατηγική «ελάφρυνσης» του αστικού κράτους, μετατροπής της Ασφάλισης από δημόσια σε ιδιωτική υπόθεση και ενίσχυσης των ιδιωτικών ασφαλίσεων γίνεται η συνδικαλιστική μαφία στην ηγεσία της ΓΣΕΕ, στρατευόμενη σταθερά και σε αυτό το μέτωπο με τα αντεργατικά σχέδια του κεφαλαίου και των κυβερνήσεών του...