Δημήτρης Βαλασιάδης ή Μενέλαος Λουντέμης

Πεθαίνει, 22/1/1977, ο συγγραφέας Μενέλαος Λουντέμης (πραγματικό όνομα Δημήτρης Βαλασιάδης).

Ο M. Λουντέμης γεννήθηκε,14 Γενάρη 1912, στην Κωνσταντινούπολη από εύπορη οικογένεια, η οποία όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα έχασε τα πάντα.

Ο ίδιος από μικρός μπήκε στη βιοπάλη, πέρασε μεγάλες δυσκολίες και μόχθησε πολύ στη ζωή του. Μέχρι που έφτασε στην Αθήνα στα μέσα της δεκαετίας του ’30, όπου γνωρίστηκε με τους Σικελιανό, Μαλακάση και Βάρναλη, Βέη.

Ο Μαλακάσης θα τον βοηθήσει να διοριστεί βιβλιοθηκάριος της «Αθηναϊκής Λέσχης» το 1938 και να ανασάνει κάπως οικονομικά και ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Νικόλαος Βέης, θα τον βοηθήσει να παρακολουθήσει ως ακροατής μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή.

Συμμετείχε στο αριστερό κίνημα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ και στην Αντίσταση. Πήρε μέρος στον αγώνα κατά των Γερμανών και στους μεταπολεμικούς αγώνες για δημοκρατία. Μετά την απελευθέρωση υπήρξε γραμματέας των διανοουμένων του ΕΑΜ. Για τη δράση και τις ιδέες του εξορίστηκε 9 χρόνια.

Το έργο του αποτελεί ραψωδία αναστάσιμη των ανθρώπων που αγωνίζονται για ν' αλλάξει ο κόσμος. Η «πένα» του έχει αμεσότητα, λυρισμό, δύναμη και ρεαλισμό.

Ο Μενέλαος Λουντέμης ανήκει στους λογοτέχνες που στράφηκαν προς τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Οπως ο ίδιος υποστήριζε, δεν τον ενδιέφερε η Τέχνη
για την τέχνη, αλλά η κατάδειξη της εκμεταλλευτικής κοινωνικής και της ανάγκης να καταργηθεί η ταξική ανισότητα... «Βάλε μια δύση κι ένα βαρκάκι να λιώνει μέσα. Ομορφιά!

Μα, αν δεν υπάρχει μάτι να το δει, είναι ομορφιά»; Ο Μενέλαος Λουντέμης αγωνίστηκε για το ιδανικό της κοινωνικής απελευθέρωσης, που διαποτίζει όλη τη συγγραφική δημιουργία του. Τα έργα του «Συννεφιάζει», «Οι κερασιές θα ανθίσουν και φέτος» και το μπεστ σέλερ «Ενα παιδί μετράει τ' άστρα» διαβάστηκαν πολύ από τη νεολαία τις δεκαετίες του '50, του '60 και του '70. Εχει όμως προσφέρει και πλήθος άλλα λογοτεχνικά «διαμάντια» λιγότερο γνωστά, αλλά εξίσου σημαντικά, που το καθένα διατηρεί μια διαχρονική λάμψη. Ολα αυτά τα βιβλία - θησαυροί (45 συνολικά) που το αναγνωστικό κοινό αξίζει να ανακαλύψει, έχουν επανεκδοθεί.

«Κείνο το βράδυ σώπαιναν οι λύκοι, γιατί ούρλιαζαν οι άνθρωποι»

Ανάμεσα σε αυτά τα ξεχωριστά, αλλά λιγότερο γνωστά βιβλία του Μενέλαου Λουντέμη είναι «Το Ρολόι Του Κόσμου Χτυπάει Μεσάνυχτα», ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα που συνιστά μια τοιχογραφία του παγκόσμιου σκηνικού τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, εναρμονισμένο με τις αγωνίες του καιρού του, τις οποίες όμως επεκτείνει σε διαχρονικούς προβληματισμούς οικουμενικών διαστάσεων.
   

Ενα από τα πιο βιωματικά του έργα, που χαρακτηρίζει και περιγράφει τη ζωή και τη στάση του ενήλικα και κομμουνιστή Μενέλαου Λουντέμη σαν πολιτικό εξόριστο στη Μακρόνησο είναι το «Οδός Αβύσσου Αριθμός 0». Κάτοικοι της οδού Αβύσσου, στον αριθμό μηδέν και κεντρικά πρόσωπα αυτής της φρίκης ο Γιώργης και ο Παναής. Αγρια θεριά, αμετανόητοι κομμουνιστές, που δε θα υπογράψουν δήλωση και δε θα χάσουν την ελπίδα τους για ζωή. Στο έργο αυτό ο Λουντέμης γράφει για τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, τις οποίες και ο ίδιος έχει ζήσει ως πολιτικός κρατούμενος στη Μακρόνησο. Γράφει, για να καταγγείλει, για να αναδείξει από τη μια μεριά το αίσχος της Μακρονήσου, την ωμότητα και βιαιότητα των βασανιστηρίων - «όταν ο θάνατος γίνεται εύκολος, η ζωή γίνεται δύσκολη» - και από την άλλη να αναδείξει τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των κομμουνιστών. Η Μακρόνησος, στο έργο του Λουντέμη, δεν είναι απλά ένα κολαστήρι. Είναι γέννημα - θρέμμα του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος, που προκειμένου να διασφαλίσει τη διαιώνισή του δεν διστάζει να στήνει Μακρονήσια.

Μενέλαος Λουντέμης