Όταν ο Τσιόδρας καθησύχαζε τον κόσμο για την απειλή του κορονοϊού

“Δύσκολα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, δύσκολα θα έχει κρούσμα η Ελλάδα”

Τα γραπτά μένουν. Και μπορούν είτε να επιβεβαιώσουν τα λεγόμενα κάποιου, είτε να τον εκθέσουν, κι αυτό αφορά και εγνωσμένου κύρους επιστήμονες. Εδώ έχουμε να κάνουμε μάλλον με τη δεύτερη περίπτωση, που αφορά ένα από τα πρόσωπα των ημερών, τον Σωτήρη Τσιόδρα, επιστημονικό συνεργάτη του ΕΟΔΥ.
Ας δούμε λοιπόν τι έλεγε στις 22 Ιανουαρίου στη θεματική ιστοσελίδα ιατροnet.

Λιγότερο επικίνδυνος είναι ο νέος κοροναϊός της Κίνας, από το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο της περιόδου 2002 – 2003 (SARS) και του αντίστοιχου συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS) του 2012, τα οποία είχαν επίσης προκαλέσει κοροναϊοί. Ο νέος κοροναϊός “2019 – nCoV”, που ξεκίνησε τη δράση του από το Wuhan της Κίνας, έχει μικρότερη μεταδοτικότητα και θνησιμότητα, ενώ αρχικά είχε εκτιμηθεί πως δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Τα παραπάνω αναφέρει στο Iatronet ο Σωτήρης Τσιόδρας, καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Ο καθηγητής είναι καθησυχαστικός και επιχειρεί να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση:

Κύριε καθηγητά, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του νέου κοροναϊού;

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), πρόκειται για έναν νέο κοροναϊό, ο οποίος εμφανίζει χαμηλή μεταδοτικότητα και μειωμένη θνησιμότητα σε σχέση με τον SARS και MERS.

Γιατί εκτιμήθηκε αρχικά πως δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο;

Από τη μέχρι τώρα εικόνα, προκύπτει πως πρόκειται για έναν κοροναϊό, ο οποίος μεταδίδεται δύσκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η αρχική εκτίμηση του ΠΟΥ αποδίδεται στο ότι από τους 400 εργαζόμενους στις δομές Υγείας του Wuhan που ήρθαν σε επαφή με ασθενείς, δεν εμφάνισε κανείς συμπτώματα της νόσου.

Τι μέτρα λαμβάνονται ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στην Ελλάδα;

Βάση για τη διάγνωση πιθανής νόσησης εξαιτίας του κοροναϊού είναι η επίσκεψη στην Κίνα. Στο πλαίσιο αυτό, η έμφαση δίνεται σε όσους επιστρέφουν από την περιοχή. Η πιθανότητα εμφάνισης κρούσματος στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, καθώς η χώρα μας δεν έχει απ’ ευθείας αεροπορική σύνδεση με την περιοχή όπου καταγράφηκαν τα πρώτα κρούσματα.
Οι παραπάνω εκτιμήσεις διαψεύστηκαν με τραγικό τρόπο από τα γεγονότα που ακολούθησαν, τόσο ως προς την ευκολία μετάδοσης του ιού, όσο και ως προς τη φονικότητά του. Ο Τσιόδρας βασίστηκε βέβαια, στις αρχικές καθησυχαστικές εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Οι πρώτες εκτιμήσεις μάλιστα ήταν πως ο ιός δεν μεταδίδεται καν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Και η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αναζητήσει σε αυτές άλλοθι για το δικό της χαμηλό επίπεδο ετοιμότητας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού.

Ο Τσιόδρας έχει ωστόσο ευθύνη (ας θυμηθούμε κι εμείς την περιβόητη “ατομική ευθύνη”), γιατί εκτίμησε ως περιορισμένη την πιθανότητα να εμφανιστεί κρούσμα στην Ελλάδα, που δεν έχει απευθείας αεροπορική σύνδεση με την περιοχή της Γουχάν, υποτιμώντας το πόσο εύκολα μπορούσε να μεταδοθεί σε μια εποχή τεράστιας παγκόσμιας κινητικότητας, όπως κι έγινε τελικά μέσω τρίτων χωρών που εμφάνισαν συντομότερα κρούσματα από τη χώρας μας. Μια λάθος εκτίμηση, σε μια εποχή που και στους επιστημονικούς κύκλους διεθνώς επικρατούν διαφορετικές απόψεις και αναφύονται αντιπαραθέσεις σχετικά με αρκετές πτυχές της αντιμετώπισης του κορονοϊού, δεν ακυρώνει φυσικά από μόνη της την επιστημονική αξία του οποιουδήποτε. Υπογραμμίζει ωστόσο την ανάγκη να μην υπάρχει τυφλή αποδοχή της όποιας αυθεντίας, αλλά κριτική παρακολούθηση των λεγομένων της και της σύνδεσής τους με τις πραγματικές εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.

Σε κάθε περίπτωση, αν ο ΠΟΥ ήταν αυτός που έδινε τη γενική γραμμή για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, και αυτό ακριβώς πρέπει να γίνεται, προκύπτει ένα εύλογο ερώτημα: τώρα που ο ΠΟΥ, έχοντας πια στη διάθεσή του απείρως περισσότερα δεδομένα σε σχέση με μόλις πριν 2 μήνες,  θεωρεί ως βασικό μέτρο αντιμετώπισης τους συνεχείς ελέγχους, τι ακριβώς κάνει η κυβέρνηση για να εφαρμόσει αυτό το μέτρο; Επιτάσσει πχ τα αποθέματα που υπάρχουν στους ιδιώτες ή τους αφήνει να θησαυρίζουν; Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν μπορεί να επικαλείται επιλεκτικά τον ΠΟΥ, κατά το δοκούν και συμφέρον, για να συγκαλύψει τις ευθύνες της…

Κατιούσα