Συνέντευξη της Αγ. Κυρίτση για το Προσφυγικό

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Λέσβο;

Δυστυχώς, είναι οριακή. Διαχρονικά και με απόλυτη ευθύνη της προηγούμενης κυβέρνησης και της σημερινής, η οποία συνεχίζει στον ίδιο αδιέξοδο δρόμο των κατευθύνσεων της ΕΕ, έχει διαμορφωθεί ένα εκρηκτικό μείγμα και οι τελευταίες μέρες ανέδειξαν αυτή την πραγματικότητα με τον πιο δραματικό τρόπο.
Οι άνθρωποι που προπηλακίζουν πρόσφυγες και αλληλέγγυους αυτές τις ημέρες, αντιστοιχούν στην πλειοψηφία των ανθρώπων στα νησιά, ή αφορούν μια μικρή μερίδα ακροδεξιών που αξιοποιούν τώρα την ευκαιρία ώστε να βγουν στον δρόμο και ν' ακουστούν;

Το ότι βρίσκει πάτημα η ακροδεξιά πολιτική για να διαμορφώσει συνειδήσεις, ισχύει, όχι μόνο για τη Λέσβο αλλά παντού, σε ολόκληρη τη χώρα και ιδίως στις περιοχές όπου υπάρχει προσφυγικό στοιχείο. Δεν μπορούμε όμως μαζί με τα ξερά να καίμε και τα χλωρά... Όταν μια κοινωνία οδηγείται στα όριά της, είναι σχεδόν νομοτελειακό ότι διαμορφώνονται οι αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες για να εμφανιστούν τέτοιου είδους επικίνδυνα κοινωνικά φαινόμενα. Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για πλειοψηφίες ή μικρές μερίδες ανθρώπων και δη ακροδεξιών. Όταν η κατάσταση επί χρόνια είναι οριακή, τότε δημιουργείται το υπόβαθρο πάνω στο οποίο "ανθούν" τέτοιου είδους φαινόμενα. Επειδή ακριβώς όλες τις προηγούμενες μέρες βρέθηκα στη Μυτιλήνη, μίλησα με πολλούς ανθρώπους και έζησα τις ακραίες συμπεριφορές απέναντι σε πρόσφυγες, εργαζόμενους σε ΜΚΟ, αλλά και σε δημοσιογράφους και φωτορεπόρτερ, δεν μπορώ με ευκολία να "χαρίσω" έναν κόσμο στην ακροδεξιά, η οποία αναμφισβήτητα στη γενικευμένη αναμπουμπούλα επιχειρεί να αρθρώσει λόγο, να επηρεάσει, να κατευθύνει. Ωστόσο, κατά την εκτίμησή μου, η κατάσταση είναι εξαιρετικά σύνθετη και θέλει προσεκτικό "διάβασμα". Είναι λάθος, με ευκολία να κατηγοριοποιούμε τις αντιδράσεις σε εύκολα δίπολα. Μια τέτοια προσέγγιση είναι απλοϊκή και ακούσια και σπρώχνει κόσμο στη λάθος κατεύθυνση. Θα το ξαναπώ: Όταν μια κοινωνία οδηγείται στα όριά της, όταν ένα σοβαρό πρόβλημα συνεχίζει να διογκώνεται, όταν κανείς δεν πιστεύει και δεν εμπιστεύεται κανέναν, τότε εμφανίζονται οι πιο αντιφατικές κοινωνικές συμπεριφορές. Δεν μπορεί ένα νησί σαν τη Μυτιλήνη, από νησί της αλληλεγγύης και της βοήθειας προς τους κατατρεγμένους και τους ξεριζωμένους, να έγινε μέσα σε λίγα χρόνια νησί ακροδεξιών και ρατσιστών. Ξαναλέω ότι αυτά είναι εύκολα ερμηνευτικά σχήματα που όχι μόνο δεν βοηθούν για να κατανοήσει κάποιος τι συμβαίνει, αλλά "χαρίζουν" και έναν κόσμο σε κάθε είδους ακροδεξιές ρητορείες και πρακτικές.

Πώς επηρεάζει η παρουσία των προσφύγων την καθημερινότητα στα κοντινά χωριά των καταυλισμών;

Όταν υπάρχει μια υπερσυγκέντρωση πάνω από 20.000 απελπισμένων ανθρώπων σε έναν άτυπο, άναρχο καταυλισμό, χωρίς υποδομές, μέσα στη λάσπη και τα σκουπίδια, είναι βέβαιο ότι καθημερινά θα δημιουργούνται πολλά ζητήματα. Μην ξεχνάμε ότι η Μόρια και τα κοντινά στο ΚΥΤ χωριά βιώνουν επί πολλά χρόνια μια πραγματικότητα, που αντικειμενικά επηρεάζει τους κατοίκους και γενικότερα τη ζωή των χωριών και συνολικά της τοπικής κοινωνίας σε πολλά επίπεδα.

Γιατί φτάσαμε από τη Μυτιλήνη, που προοριζόταν για νόμπελ ειρήνης, στη Μυτιλήνη όπου μια γυναίκα καταριέται μια έγκυο;

Νομίζω ότι διαφημιστική - επικοινωνιακή υπερβολή ήταν το πρώτο, υπερβολή είναι και να πει κανείς ότι φτάσαμε στη "Μυτιλήνη όπου μια γυναίκα καταριέται μια έγκυο". Όπως είπα και στην αρχή, τέτοιους είδους απόλυτα καταδικαστέα περιστατικά, εντάσσονται σε μια εξαιρετικά σύνθετη κοινωνική διαδικασία αλλαγών και μετατοπίσεων, η οποία από τη φύση της εκφράζεται και εμφανίζεται πολλές φορές με αντιφατικούς και φαινομενικά αντικρουόμενους τρόπους. Μιλάμε για μια κοινωνία που πρόσφερε και προσφέρει απλόχερα στο προσφυγικό και ταυτόχρονα για μια κοινωνία κουρασμένη, που σπρώχνεται στα όριά της εξαιτίας των πολιτικών που διαχρονικά ακολουθούνται.

Ποια η στόχευση της σημερινής κυβερνητικής πολιτικής και γιατί αποτυγχάνει μέχρι τώρα;

Η κυβέρνηση παγιδευμένη στη συνειδητά νεοφιλελεύθερη δεξιά ρητορεία της και με ακραίες εκφράσεις αρκετών στελεχών της, πλειοδοτώντας στο επικίνδυνο ιδεολόγημα "νόμος και τάξη", ήρθε αντιμέτωπη με μια πραγματικότητα σε ό,τι αφορά το προσφυγικό, που δεν χωρά στον κορσέ της κατευθυνόμενης ενημέρωσης και προπαγάνδας μέσω των μηχανισμών χειραγώγησης. Ήρθε αντιμέτωπη (σε Λέσβο και Χίο) με ένα πρόβλημα που δεν είναι "εκκένωση καταλήψεων", ή τηλεοπτική - αστυνομική επιχείρηση εντυπωσιασμού στα Εξάρχεια. Ήρθε αντιμέτωπη με ένα θέμα που απαιτεί πολιτικούς χειρισμούς, οι οποίοι απέχουν πολύ από την "υπαλληλική" και ευρώδουλη αντίληψη που διαπερνά την κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως διαπερνούσε και την κυβέρνηση Τσίπρα πριν.
Βαρεθήκαμε να ακούμε από το 2015 (από Τσίπρα τότε και Μητσοτάκη σήμερα) ότι "το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό δεν είναι ελληνικό, αλλά ευρωπαϊκό πρόβλημα". Σε αυτό συμφωνούν απόλυτα. Και με την ίδια "θρησκευτική ευλάβεια" ακολουθούν κατά γράμμα τις εντολές και τις υποδείξεις του διευθυντηρίου των Βρυξελλών, που έχει αποφασίσει να μετατρέψει την Ελλάδα σε φράχτη και αποθήκη ψυχών για να προστατευτεί ο... "ευρωπαϊκός τρόπος ζωής"...
Όσο η κυβέρνηση υπακούει πιστά και απαρέγκλιτα τις εντολές της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, που με τους πολέμους τους γεννούν προσφυγιά και απελπισία, όσες διακηρύξεις προθέσεων και αν κάνουν, δεν υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Αν δεν υπάρξει τώρα αμφισβήτηση και σύγκρουση με αυτή την πολιτική, με τον Κανονισμό του Δουβλίνου και τις συμφωνίες ΕΕ - Τουρκίας, κανένα μέτρο καταστολής, καμία υποκριτική φωνή ευαισθησίας και συμπαράστασης από αξιωματούχους της ΕΕ, αλλά και κανένα κυβερνητικό ευχολόγιο για δήθεν αλληλεγγύη από την ΕΕ, δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει την όξυνση του προβλήματος.
Αυτό που θα συμβαίνει, είναι να αυξάνεται η λίστα των νεκρών, ανάμεσά τους μικρά παιδιά, να αναζητούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες πιο επικίνδυνους δρόμους διαφυγής και να γίνονται έρμαια διακινητών, αλλά και κυβερνήσεων, όπως η κυβέρνηση Ερντογάν, που τους αξιοποιεί για τα δικά της γεωπολιτικά παιχνίδια, αλλά και για να εκβιάζει περαιτέρω ανταλλάγματα από ΕΕ - ΝΑΤΟ - ΗΠΑ, για τη στήριξη της εισβολής της στη Συρία.
Οι σημερινοί, όπως και οι προηγούμενοι κυβερνώντες, επικοινωνιακή και όχι ουσιαστική διαχείριση κάνουν, μικροπολιτικούς ελιγμούς και χειρισμούς κάνουν, οι οποίοι το μόνο που τελικά πετυχαίνουν, είναι να οξύνουν την κατάσταση και να σπρώχνουν την κοινωνία όλο και πιο δεξιά.

Τι θα μπορούσε και μπορεί να γίνει διαφορετικά, με δεδομένο ότι η Τουρκία απελευθερώνει τις προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα και την ίδια ώρα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αρνούνται να μοιραστούν το βάρος;

Ο Ερντογάν -είτε μας αρέσει, είτε όχι- κάνει πολιτική. Μπορεί φασίζουσα, αλλά εφαρμόζει πολιτική που έχει στόχους και στρατηγικό βάθος. Αντιλαμβάνεται το ρόλο και τη θέση της Τουρκίας και "παίζει" πολυεπίπεδα, πιέζοντας και εκβιάζοντας τους πάντες, αποσπώντας οφέλη και καλύτερες θέσεις για την αστική τάξη της Τουρκίας. Αντίστοιχα η ΕΕ, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, παρά τις λεκτικές κορώνες, υποκλίνονται στους εκβιασμούς και τις πιέσεις Ερντογάν. Υπάρχει πιο τρανό παράδειγμα από όσα έγιναν δυο μέρες πριν; Την Τρίτη έρχονται οι "ηγεμόνες" των Βρυξελλών στον Έβρο, μένουν τάχα εμβρόντητοι με όσα συμβαίνουν, καταδικάζουν... πανηγυρικά την εργαλειοποίηση του Προσφυγικού από την Τουρκία και δηλώνουν συμπαράσταση στην Ελλάδα. Την Τετάρτη, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επισκέπτεται τον Ερντογάν και περιμένει κάποιος ανυποψίαστος ότι... βρε αδερφέ, δεν μπορεί, κάτι θα του είπε, κάπως θα τον πίεσε. Δείτε τις επίσημες ανακοινώσεις των Βρυξελλών: Η αποθέωση της υποκρισίας, του ψέματος και των ίσων αποστάσεων... Ένα εκκωφαντικό "ναι μεν, αλλά", που αποδεικνύει το ρόλο της ΕΕ, η οποία κατά τα άλλα τάχα κόπτεται για τα ελληνικά σύνορα, τα οποία είναι και... ευρωπαϊκά! Όσο οι ελληνικές κυβερνήσεις είναι κυριολεκτικά υπάλληλοι των Βρυξελλών, της Μέρκελ, του Τραμπ και του Στόλτεμπεργκ, αποκλείεται να λυθεί το θέμα. Πόσες Σύνοδοι Κορυφής έγιναν από το 2015 μέχρι σήμερα; Πήγε ο Τσίπρας, ή ο Μητσοτάκης σήμερα να βάλει βέτο σε μια κρίσιμη απόφαση που καίει τη Γερμανία, ζητώντας να λυθεί εδώ και τώρα το Προσφυγικό; Όχι. Και είναι πρόκληση σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ να κραδαίνει το βέτο ως απάντηση και πίεση, όταν επί 4,5 χρόνια δεν τόλμησε καν να ψελλίσει μια λέξη. Κυριολεκτικά στα κρυφά, η κυβέρνηση πήγε να μιλήσει για βέτο στο ΝΑΤΟ και ακόμα -δυστυχώς για την Ελλάδα- γελάνε στις Βρυξέλλες. To τι θα μπορούσε να γίνει; Να καταργηθούν οι Κανονισμοί του Δουβλίνου και της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας, η οποία έτσι και αλλιώς είναι ατελέσφορη και έχει καταστεί ανενεργή. Τώρα, η ΕΕ και ο ΟΗΕ να οργανώσουν διαδικασίες υποβολής αιτήσεων ασύλου μέσα στην Τουρκία, στα σύνορα με την Ελλάδα και στα σύνορα με τη Συρία και απευθείας μετακίνηση των προσφύγων στις χώρες προορισμού τους, όχι στοίβαγμα στις ήδη υπάρχουσες, απάνθρωπες και άθλιες δομές, όχι δημιουργία και άλλων... Αυτό το μέτρο μπορεί να στηρίξει το δικαίωμα των προσφύγων σε προστασία, με βάση τις διεθνείς συμβάσεις.

Με ποιον τρόπο πρέπει να παρέμβει στην κοινωνία η Αριστερά ώστε να μη μετακινηθεί ο κόσμος στην ακροδεξιά; Πώς απαντάς στο ρατσιστικό λόγο;

Τα τελευταία χρόνια, ο πολιτικός προσδιορισμός "Αριστερά", επιτρέψτε μου να πω ότι έχει "ξεχειλώσει" πολύ. Το κρίσιμο είναι να στέκεσαι και απέναντι στο Προσφυγικό με πολιτικούς όρους. Το ΚΚΕ απέναντι στο θέμα στέκεται με ουσιαστικό τρόπο, αναδεικνύοντας τις αιτίες και τους πρωταγωνιστές του προβλήματος, προτείνοντας λύσεις και προσανατολίζοντας το λαό για το ποιοι είναι οι πραγματικοί υπεύθυνοι, τους οποίους πρέπει να αντιπαλέψει. Αυτός είναι ο ρόλος και η ουσιαστική παρέμβαση της Αριστεράς. Δυστυχώς, πολλά τμήματα της Αριστεράς ή "Αριστεράς", επί πολλά χρόνια, έχουν αναγάγει το δικαιωματισμό σε κεντρική πολιτική, λειτουργώντας τελικά αποπροσανατολιστικά. Ο ρατσιστικός λόγος απαντιέται με ουσιαστική πολιτική, η οποία ορίζει πολιτικά περιεχόμενα και κατεύθυνση αγώνα και όχι με αντι-συνθήματα ή υπεραπλουστεύσεις, που, εν τέλει, γίνονται "βούτυρο στο ψωμί" της ακροδεξιάς ή των κυρίαρχων πολιτικών.

Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι και τα προβλήματα που προκύπτουν αν δεν δοθεί άμεσα λύση;

Δυστυχώς, σε μια τεταμένη κατάσταση, όταν τα δεδομένα διαμορφώνουν ένα εύφλεκτο υπόβαθρο, μια μικρή αφορμή μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές και κυρίως ανεξέλεγκτες αντιδράσεις και μετατοπίσεις.

Συμφωνείτε με την άποψη που ακούγεται τελευταία από βουλευτές του Μέρα25, ότι θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα, αν οι πρόσφυγες μεταφέρονταν σε χωριά λίγων κατοίκων ανά την Ελλάδα και τους έδιναν πάλι ζωή, δουλεύοντας και μένοντας εκεί;

Θα έλεγα να σοβαρευτούμε...

Συνέντευξη παραχώρησε στο «3pointmagazine» η Αγλαΐα Κυρίτση, δημοσιογράφος, για το Προσφυγικό και τα πρόσφατα γεγονότα σε Λέσβο και Χίο.