Ράβουν κοστούμι στο λαό για να στηρίξουν το κεφάλαιο στην κρίση

«Κοστούμι» στους λαούς της Ευρώπης «ράβουν» σήμερα οι ηγέτες της ΕΕ, αφού στο επίκεντρο της σημερινής Συνόδου Κορυφής που συνεδριάζει μέσω τηλεδιάσκεψης βρίσκεται η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με τη συγκρότηση του «Ταμείου Ανάκαμψης», στο πλαίσιο και του υπό διαμόρφωση πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021 - 2027.

«Κοινό έδαφος» όλων των πλευρών αποτελεί η προσπάθεια να φορτωθεί και η νέα καπιταλιστική κρίση στις πλάτες των εργαζομένων, ενώ οι όποιες αποφάσεις παραπέμπονται σε επόμενη Σύνοδο, προκειμένου να λειανθούν οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί των κρατών - μελών και να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός αναφορικά με τον μεταξύ τους επιμερισμό της χασούρας και τη μοιρασιά της λείας.

«Τσουνάμι» αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων

Η πρόταση της Κομισιόν ρητά προβλέπει ότι ο μηχανισμός θα ενσωματωθεί στο «Ευρωπαϊκό Εξάμηνο», στα περιβόητα δηλαδή «μνημόνια διαρκείας» της ΕΕ, που ελέγχουν ανά εξάμηνο την πορεία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε κάθε χώρα.

Μεταξύ άλλων, τα κράτη - μέλη θα υποβάλουν «εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» στο πλαίσιο των εθνικών τους προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές της ΕΕ, και, όπως διευκρινίζεται, η έμφαση θα δοθεί «στις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα των οικονομιών».

Παράλληλα, τα προς διανομή κεφάλαια θα έχουν επίκεντρο τη χρηματοδότηση της λεγόμενης «πράσινης ανάπτυξης», της ψηφιακής οικονομίας, της έρευνας και τεχνολογίας και των υπόλοιπων κλάδων, όπου αναζητούν κερδοφόρες «διεξόδους» τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια που προκαλούν και τη νέα καπιταλιστική κρίση, με ταυτόχρονη «δέσμευση των κρατών - μελών στη μεταρρυθμιστική ατζέντα», που υπαγορεύεται από τις ανάγκες του κεφαλαίου.

Να σημειωθεί πως τα παραπάνω είναι το ελάχιστο πλαίσιο αντιλαϊκής επιτήρησης. Πέρα από τις σχετικές ασάφειες που υπάρχουν στην πρόταση, στο τραπέζι πέφτουν προτάσεις τύπου ενισχυμένης εποπτείας, όπως ισχύει στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, που βέβαια θα παραμείνει έτσι κι αλλιώς σε αυτό το καθεστώς, ανεξάρτητα από τον όποιο παράλληλο μηχανισμό αντιλαϊκής εποπτείας.

Με βάση αυτές τις κατευθύνσεις και τους στόχους του εγχώριου κεφαλαίου, η κυβέρνηση καταρτίζει και το υποτιθέμενο «νέο» παραγωγικό μοντέλο, επιχειρώντας να καλλιεργήσει στο λαό κάλπικες προσδοκίες πως τάχα έχει να περιμένει «περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας» και «ευημερία» από τα πακέτα που θα πάνε μέχρι δεκάρας για τις «ανάγκες» των επιχειρηματικών ομίλων.

Πρόκειται βέβαια για απάτη ολκής, αφού οι αναδιαρθρώσεις που προωθούνται για να «απαντήσουν» στις ανάγκες του κεφαλαίου, σηματοδοτούν την ακόμα φτηνότερη εργατική δύναμη και την ένταση της εκμετάλλευσης, όπως δείχνει και το πρόσφατο μπαράζ των αντεργατικών μέτρων που ήρθαν για να μείνουν, προωθούν παραπέρα την «απελευθέρωση» σε μια σειρά κλάδους, που όπως δείχνει και όλη η μέχρι τώρα πορεία σε τομείς όπως η Ενέργεια, οι Τηλεπικοινωνίες κ.ο.κ., σηματοδοτεί φτώχεια, ανεργία, υπονόμευση των εργατικών - λαϊκών αναγκών, αλλά και ένταση των ανταγωνισμών επιχειρηματικών ομίλων και κέντρων που πληρώνει ο λαός.

Μέχρι δεκάρας ο λογαριασμός στους λαούς

Παραπέρα, το «Ταμείο Ανάκαμψης» θα συγκεντρώσει κεφάλαια με την αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων στο 2% του ΑΕΠ της ΕΕ, δίνοντας στην Κομισιόν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ισχυρή πιστοληπτική αξιολόγησή της, για να δανειστεί 750 δισ. ευρώ στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Ουσιαστικά, ομολογείται το γεγονός ότι δρομολογούνται χαράτσια νέας κοπής σε εμπορεύματα μαζικής κατανάλωσης, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα «αναπτυξιακά» ταμεία του κεφαλαίου, ενώ «μαγειρεύονται» νέοι φόροι στο όνομα της «πράσινης ανάπτυξης» και της «προστασίας του περιβάλλοντος».

Οπως αναφέρει η Κομισιόν, οι ίδιοι πόροι θα συνδέονται στενά με τις προτεραιότητες της ΕΕ, με άξονες την κλιματική αλλαγή και την κυκλική οικονομία καθώς και με τη δίκαιη φορολογία, που συνδέεται μεταξύ άλλων με τους φορολογικούς ανταγωνισμούς με άλλα κέντρα και αγορές.

Παράλληλα, το σχέδιο σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα διαμορφώνει συνθήκες για τις επόμενες φουρνιές με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις. Σε αυτό το επίπεδο, η αποπληρωμή των κεφαλαίων στις χρηματαγορές σε μακροχρόνιο ορίζοντα - μέχρι το 2058 - θα καλυφθεί από τους μελλοντικούς μακροπρόθεσμους προϋπολογισμούς (μετά το 2027), με τη μορφή, μεταξύ άλλων, νέων ιδίων πόρων, αυξημένων εθνικών συνεισφορών κ.λπ.

Σε αυτό το πλαίσιο, αποκαλύπτεται το γεγονός ότι τα διάφορα «αναπτυξιακά» ταμεία και οι μηχανισμοί υπερβαίνουν τη σημερινή συγκυρία, ενώ σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις της πανδημίας αξιοποιούνται ως καταλύτης για τα νέα αντιλαϊκά μέτρα και τις αναδιαρθρώσεις που κρίνονται αναγκαίες για το κεφάλαιο σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης.

Είτε με δάνεια, είτε με επιχορηγήσεις...

Τα παραπάνω δεν αλλάζουν «ούτε κατά ένα γράμμα», όποια κι αν είναι η κατάληξη των παζαριών στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης, που σημαδεύεται από τις αντιθέσεις, οι οποίες σε αυτήν τη φάση συγκεντρώνονται στις ενστάσεις των κυβερνήσεων Ολλανδίας, Αυστρίας, Δανίας και Σουηδίας, που υποστηρίζουν ότι το ποσό του πακέτου είναι πολύ μεγάλο, ότι η διάρκεια του πακέτου πρέπει να είναι διετούς και όχι τετραετούς διάρκειας και θέλουν αυτές οι ενισχύσεις να λάβουν τη μορφή δανείων και όχι επιχορηγήσεων.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας σε χτεσινές δηλώσεις του έκανε λόγο για «δύσκολες συζητήσεις και μεγάλο χάσμα μεταξύ της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών», οι οποίες ζητούν να υπάρξουν κυρίως δάνεια (και όχι επιχορηγήσεις).

Οπως είπε, η ελληνική κυβέρνηση τάσσεται υπέρ των αυξημένων επιχορηγήσεων, ενώ δήλωσε πως οι προϋποθέσεις θα είναι ίδιες για όλα τα κράτη - μέλη, εκτιμώντας παράλληλα ότι τα ποσά που αντιστοιχούν στην ελληνική οικονομία με βάση την αρχική πρόταση, δεν πρόκειται να αρχίσουν να εισρέουν πριν από το 2021, ενώ από το τέλος Ιούλη θα αρχίσουν να εισρέουν οι πόροι από το ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «SURE» και ίσως και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

...το «τζάμπα γεύμα» είναι για το κεφάλαιο

Σε αντίθεση πάντως με τα όσα διατείνεται η κυβέρνηση, αλλά και οι υπόλοιπες αστικές πολιτικές δυνάμεις με πρώτο τον ΣΥΡΙΖΑ, με όποια εκδοχή ή με μείγμα δανείων ή επιχορηγήσεων τελικά καταληχτεί, το μόνο βέβαιο είναι ότι ο λαός θα πληρώσει και τα βάρη της καπιταλιστικής κρίσης και το «φαγοπότι» του κεφαλαίου.

Για παράδειγμα, την ίδια ώρα που οι «φειδωλοί 4» με κοινό τους άρθρο τις προηγούμενες μέρες (στους «Financial Times») ξεκαθάριζαν πως «δεν υφίσταται η έννοια των νέων ή των φρέσκων χρημάτων. Χρήματα που θα δαπανηθούν τώρα θα πρέπει να κερδηθούν και να αποπληρωθούν - από τους φορολογούμενους» και οι «ανοιχτοχέρηδες», όπως π.χ. η ελληνική κυβέρνηση διά του υπουργού Οικονομικών, ξεκαθάριζε τις προηγούμενες μέρες στη Βουλή ότι «τζάμπα γεύμα δεν υπάρχει στην Ευρώπη» και πως «προϋποθέσεις πάντα υπάρχουν στα κονδύλια», περιγράφοντας τους όρους των «Ευρωπαϊκών Εξαμήνων», των μνημονίων διαρκείας δηλαδή, με τις κάθε είδους δεσμεύσεις για αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, που «πάνε πακέτο» με τα κονδύλια για τη διευκόλυνση των επιχειρηματικών ομίλων.

Ο πολυετής προϋπολογισμός

Στην ατζέντα της σημερινής Συνόδου Κορυφής άλλωστε βρίσκεται και το ζήτημα του υπό διαμόρφωση πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, ύψους 1,1 τρισ. ευρώ και 1,85 τρισ. μαζί με το πακέτο του «Ταμείου Ανάκαμψης», σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν.

Θυμίζουμε ότι η διαπάλη των κυβερνήσεων για τον πολυετή προϋπολογισμό είχε ξεκινήσει πολύ πριν από την πανδημία και βέβαια πριν από τη συζήτηση για το «Ταμείο Ανάκαμψης».
Στα παζάρια βρίσκονται ζητήματα όπως το τελικό ύψος του, το ύψος των εθνικών συνεισφορών από τα κράτη - μέλη, οι προτεραιότητες χρηματοδότησης και βέβαια οι πηγές άντλησης πόρων, πέρα από τα ποσά που χορηγεί κάθε κράτος με βάση το παραγόμενο ΑΕΠ.

Οι κόντρες και οι συμβιβασμοί αποτυπώνονται και στην αναθεωρημένη πρόταση της Κομισιόν, σύμφωνα με την οποία «στην παρούσα κατάσταση, δεδομένων των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού, η σταδιακή κατάργηση των εκπτώσεων θα συνεπαγόταν δυσανάλογες αυξήσεις των συνεισφορών για ορισμένα κράτη - μέλη στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό», αν και η Κομισιόν «εξακολουθεί να είναι της άποψης ότι η σταδιακή κατάργηση όλων των εκπτώσεων θα καταστήσει τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό πιο ισορροπημένο».

Κίνδυνοι και «αβεβαιότητες»

«Ενας ακόμα κίνδυνος που δύναται να επιβραδύνει τη μελλοντική ανάκαμψη της (ελληνικής) οικονομίας αφορά στη μη παροδική μείωση των αμοιβών της εργασίας, και κατά συνέπεια την αδυναμία της ιδιωτικής κατανάλωσης να επανέλθει άμεσα στα προ της κρίσης επίπεδα», επισημαίνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

Σε έκθεση που δημοσιοποίησε χτες, τονίζεται ότι οι πιστώσεις σε επιχειρήσεις με κρατική εγγύηση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιδείνωση της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών και ενδεχομένως σε δημιουργία μιας νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων, με πιθανές αυξημένες καταπτώσεις και κατ' ακολουθία πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος.

Παράλληλα, στην ίδια ρότα με την έκθεση της Κομισιόν εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι θα πληγεί με ιδιαίτερη σφοδρότητα λόγω της μεγάλης εξάρτησής της από τον τουρισμό και τις μεταφορές, της διάρθρωσής της, που χαρακτηρίζεται από μικρού μεγέθους επιχειρήσεις με μικρά περιθώρια αντίδρασης σε καταστάσεις περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας και από την υψηλή, σχετικά, προστιθέμενη αξία κλάδων όπως διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, χονδρικό, λιανικό εμπόριο, υπηρεσίες εστίασης κ.ά. που πλήττονται από τον κορονοϊό.