Τροπολογία για την επαναφορά του προνομίου των εργατικών απαιτήσεων

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ

Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας».

Θέμα: Κατάργηση δικονομικών διατάξεων που αφορούν την υποβάθμιση των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση (πλειστηριασμός - πτώχευση).

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Με τον Ν. 4335/2015, σε συνδυασμό με τους ν. 4336/2015 και ν. 4446/2016, αλλοιώθηκε και ουσιαστικά εκμηδενίστηκε το προνόμιο των εργατικών απαιτήσεων έναντι άλλων πιστωτών σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμού ή πτώχευσης) σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη-εργοδότη των εργαζομένων. Έτσι, με τις πρόσφατα θεσπισθείσες διατάξεις με τις οποίες εισήχθη ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας (άρθρο όγδοο του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015), οι ειδικοί προνομιούχοι δανειστές, δηλ. οι Τράπεζες, υπεισέρχονται στη θέση του προνομίου των εργαζομένων, ικανοποιούμενες από τα 2/3 του πλειστηριάσματος ή της πτωχευτικής περιουσίας, αφήνοντας μόνο το 1/3 (το οποίο μπορεί να μειώνεται και στο 25%, αν συντρέχουν και εγχειρόγραφοι δανειστές, όπως κατ’ εξοχήν συμβαίνει) για τη συμμετρική κάλυψη των εργατικών απαιτήσεων, των απαιτήσεων του Δημοσίου από ΦΠΑ και παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους και των απαιτήσεων των ΦΚΑ.

Επιπλέον, κάτι παρόμοιο συνέβη και με τις διατάξεις των ν. 4336/2015 (υποπαρ. Γ.3.18 της παρ. γ του άρθρου 2) και ν. 4446/2016 (άρθρο 8 παρ. 14), με τις οποίες τροποποιήθηκε o Πτωχευτικός Κώδικας, σε σχέση με την υποβάθμιση των προνομίων των εργαζομένων σε περίπτωση εκποίησης της πτωχευτικής περιουσίας, στα πλαίσια πτώχευσης των οφειλετών-εργοδοτών τους.

Αποτέλεσμα της αντεργατικής αυτής τροποποίησης στο σύστημα των προνομίων είναι η ματαίωση της ουσιαστικής ικανοποίησης των εργαζομένων και όποιας προστασίας τους έχει απομείνει, οι οποίοι μάλιστα είναι και οι τελευταίοι που ασκούν καταδιωκτικά μέτρα κατά του εργοδότη τους, είτε λόγω οικονομικής ένδειας σε συνδυασμό με την αύξηση του κόστους προσφυγής στη δικαιοσύνη είτε λόγω των απειλών για απώλεια των θέσεων εργασίας. Τουναντίον, τόσο οι Τράπεζες όσο και οι άλλοι προνομιούχοι πιστωτές, έχουν στο οπλοστάσιό τους αναρίθμητα οικονομικά και δικονομικά μέσα για την ικανοποίησή τους πριν το στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης ή της πτώχευσης όπως π.χ. η ευθύνη εγγυητών με την ατομική τους περιουσία, εμπράγματη ασφάλεια, άμεση έκδοση εκτελεστού τίτλου (ΝΔ 17.7/13.8.1923 «Περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών»), ποινική ευθύνη, ευθύνη νομίμων εκπροσώπων και μετόχων με την προσωπική περιουσία για χρέη σε Δημόσιο και ΦΚΑ κλπ.

Με τις ρυθμίσεις των άρθρων 176 και 177 του ν. 4512/2018 έγινε μια μικρή βελτίωση σε σχέση με τη θέση κατάταξης των απαιτήσεων των εργαζομένων έναντι των οφειλετών-εργοδοτών, σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμού - πτώχευσης) σε βάρος της περιουσίας του οφειλέτη-εργοδότη. Με τις πιο πάνω ρυθμίσεις προβλέφθηκε υπερπρονόμιο υπέρ των απαιτήσεων των εργαζομένων έναντι του οφειλέτη-εργοδότη, το οποίο όμως περιορίστηκε μόνο σε μη καταβληθέντες μισθούς έξι (6) μόλις μηνών, αλλά και για περιορισμένο ύψος αποδοχών - μισθού (νόμιμος κατώτατος μισθός υπαλλήλου άνω των 25 ετών επί 275%). Η ρύθμιση αυτή όχι μόνο δεν δίνει λύση στη σημαντική αλλοίωση σε βάρος του προνομίου των εργατικών απαιτήσεων έναντι άλλων πιστωτών, αλλά και εισάγει μια επικίνδυνη κατηγοριοποίηση των εργατικών απαιτήσεων που πρέπει να ικανοποιούνται προνομιακά στο σύνολό τους και χωρίς καμία διάκριση.

Με το συζητούμενο νομοσχέδιο καταργείται ο ισχύων πτωχευτικός κώδικας και για τη διανομή του πλειστηριάσματος τους πιστωτές κατά τη διαδικασία της πτώχευσης προβλέπεται ανάλογη εφαρμογή των άρθρων 975 έως 978 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως αυτά συμπληρώνονται από το άρθρο 167 του νομοσχεδίου. Έτσι το πρόβλημα της υποβάθμισης των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση εξακολουθεί να παραμένει.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί ουσιαστικά προς όφελος των εργαζομένων το ζήτημα της υποβάθμισης των προνομίων των εργατικών απαιτήσεων κατά την αναγκαστική εκτέλεση από τις προαναφερθείσες διατάξεις, προτείνεται η πιο κάτω τροπολογία.

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ

Στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών: «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας».

1. Το άρθρο 975 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:

«Η κατάταξη των δανειστών στον πίνακα γίνεται με την εξής σειρά. Αφού αφαιρεθούν τα έξοδα της εκτέλεσης, που ορίζονται αιτιολογημένα από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, κατατάσσονται:

1) Οι απαιτήσεις για την κηδεία ή τη νοσηλεία εκείνου κατά του οποίου είχε στραφεί η εκτέλεση, του συζύγου και των τέκνων του, αν προέκυψαν κατά τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης. Στην ίδια τάξη υπάγονται και οι απαιτήσεις αποζημίωσης δανειστών, λόγω αναπηρίας ποσοστού ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, με εξαίρεση την ικανοποίηση για ηθική βλάβη, εφόσον προέκυψαν έως την ημέρα του πλειστηριασμού ή την κήρυξη της πτώχευσης.

2) Οι απαιτήσεις για την παροχή τροφίμων αναγκαίων για τη συντήρηση εκείνου κατά του οποίου είχε στραφεί η εκτέλεση, του συζύγου και των τέκνων του, αν προέκυψαν κατά τους τελευταίους έξι (6) μήνες πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης.

3) Οι απαιτήσεις που έχουν ως βάση τους την παροχή εξαρτημένης εργασίας, οι απαιτήσεις των δασκάλων, καθώς και οι απαιτήσεις από αμοιβές, έξοδα και αποζημιώσεις των δικηγόρων είτε αμείβονται κατά υπόθεση είτε με πάγια περιοδική αμοιβή, καθώς και οι αποζημιώσεις λόγω καταγγελίας της σχέσης εργασίας και οι απαιτήσεις των δικηγόρων για αποζημίωση λόγω λύσης της σύμβασης έμμισθης εντολής. Στην ίδια τάξη υπάγονται και οι απαιτήσεις αποζημίωσης σε περίπτωση θανάτου του υπόχρεου προς διατροφή, καθώς και οι απαιτήσεις αποζημίωσης λόγω αναπηρίας ποσοστού εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, εφόσον προέκυψαν έως την ημέρα του πλειστηριασμού ή την κήρυξη της πτώχευσης.

Η διαίρεση του πλειστηριάσματος σε ποσοστά, κατά το άρθρο 977, γίνεται μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τάξεως αυτής.

4) Οι απαιτήσεις αγροτών ή αγροτικών συνεταιρισμών από πώληση αγροτικών προϊόντων, αν προέκυψαν κατά τον τελευταίο χρόνο πριν από την ημερομηνία ορισμού του πρώτου πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης.

5) Οι απαιτήσεις του Δημοσίου και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης από κάθε αιτία, με τις προσαυξήσεις κάθε φύσης και τους τόκους που επιβαρύνουν τις απαιτήσεις αυτές, καθώς επίσης και οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

6) Οι απαιτήσεις του Συνεγγυητικού κατά του οφειλέτη, εφόσον ο τελευταίος έχει ή είχε στο παρελθόν την ιδιότητα της επιχείρησης παροχής επενδυτικών υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 2396/1996 και οι απαιτήσεις του Συνεγγυητικού έχουν προκύψει εντός δύο (2) ετών πριν από την ημέρα διενέργειας του πλειστηριασμού ή κήρυξης της πτώχευσης».

2. Το άρθρο 977 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αντικαθίσταται ως εξής:

«1). Αν εκτός από τις απαιτήσεις του άρθρου 975 υπάρχουν και οι απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 3, προτιμώνται οι πρώτες. Αν υπάρχουν και απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 1 και 2, τότε οι απαιτήσεις του άρθρου 975 ικανοποιούνται, με την επιφύλαξη της περίπτωσης 3 εδάφ. ε΄ του άρθρου 975, έως το ένα τρίτο του ποσού του πλειστηριάσματος που πρέπει να διανεμηθεί στους πιστωτές και τα δύο τρίτα διαθέτονται για να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις του άρθρου 976 αριθ. 1 και 2. Από τα υπόλοιπα που απόμειναν από το ένα τρίτο ή τα δύο τρίτα, μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των άρθρων 975 και 976 αριθ. 1 και 2, κατά το προηγούμενο εδάφιο, κατατάσσονται, ώσπου να καλυφθούν, οι απαιτήσεις της άλλης από τις προαναφερόμενες δύο κατηγορίες που δεν έχουν ικανοποιηθεί.

2) Αν υπάρχουν περισσότερες απαιτήσεις από αυτές που αναφέρονται στα άρθρα 975 ή 976, η απαίτηση της προηγούμενης τάξης προτιμάται από την απαίτηση της επόμενης τάξης και αν είναι της ίδιας τάξης ικανοποιούνται συμμέτρως. Αν συντρέχουν περισσότερες απαιτήσεις από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 976 αριθ. 2, ακολουθείται η κατά το ουσιαστικό δίκαιο σειρά.

3) Το ποσό που απομένει μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων των άρθρων 975 και 976 διανέμεται συμμμέτρως στους υπόλοιπους δανειστές που έχουν αναγγελθεί».

3. Κατά τη διανομή του πλειστηριάσματος κατά τη διαδικασία της πτώχευσης, η κατάταξη των πιστωτών γίνεται κατ’ εφαρμογή των άρθρων 975 έως 978 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως τροποποιούνται με την παρούσα.

4. Κάθε αντίθετη διάταξη νόμου καταργείται.

5. Πίνακες κατάταξης και διανομής που δεν έχουν καταστεί τελεσίδικοι, επανασυντάσσονται επιμελεία του υπαλλήλου του πλειστηριασμού ή του συνδίκου της πτώχευσης κατά περίπτωση, εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.

Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 2020

Οι προτείνοντες βουλευτές

Κομνηνάκα Μαρία

Καραθανασόπουλος Νίκος

Κατσώτης Χρήστος

Στολτίδης Λεωνίδας.