Η καταστροφή της Δρέσδης

Και μια άγνωστη επιστολή του Σοβιετικού στρατάρχη Ιβάν Κόνιεφ

Το Γενάρη του 1948, μαζί με άλλους συντρόφους και μια συντρόφισσα, φοιτήτρια της Ιατρικής, αναγκαστήκαμε σε μια γεμάτη περιπέτειες φυγή από την Αθήνα.

Μέσα από φουρτουνιασμένες θάλασσες, φτάσαμε σαν πρώτο σταθμό στη Νότια Ιταλία. Φυσικά, εκεί δε μας υποδέχτηκαν σύντροφοι Ιταλοί με χαμόγελα και ανθοδέσμες, αλλά συνοφρυωμένοι καραμπινιέροι, που μας έκλεισαν αμέσως στα κρατητήρια και μετά από πολυήμερες ανακρίσεις μας έστειλαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Λίπαρι, που έχει και την προσωνυμία «Νησί του Αιόλου», λόγω των πολλών ανέμων.

Μήνες περιμέναμε για να αποφασίσει η ιταλική κυβέρνηση, αν θα μας αφήσουν ελεύθερους, θα μας απελάσουν από την Ιταλία για άλλη χώρα ή θα μας εκδώσουν στην Ελλάδα, όπως ζητούσε επίμονα η ελληνική κυβέρνηση.

Τελικά, αλυσοδεμένους έως το αεροδρόμιο της Ρώμης, μας επέτρεψαν να φύγουμε για την Πράγα, τη Βαρσοβία ή τη Βουδαπέστη. Προτιμήσαμε τη «χρυσή πόλη», την πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας. Αυτό αποτέλεσε μια σύντομη ανάπαυλα, γιατί το ταξίδι συνεχίστηκε εθελοντικά έως την Ελλάδα. Μόνο που τώρα δεν μπήκαμε, όπως είχαμε φύγει από τη θάλασσα, αλλά μέσω Γιουγκοσλαβίας, από τα βουνά της βορειοδυτικής Μακεδονίας.

Κάποια ώρα της νύχτας φτάσαμε στο Γράμμο. Ηταν, αν θυμάμαι καλά, αρχές Αυγούστου του '48, όταν ακόμα διεξάγονταν πολύνεκρες και με πείσμα μάχες απέναντι στους δύο αντίπαλους στρατούς.

Για μένα ο Γράμμος δεν αποτελούσε το τέρμα της πορείας. Ακολούθησε η διάσπαση από το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας στην Αλεβίτσα, η μετάβαση στο Βίτσι, και εκεί πάλι η συμμετοχή μου σαν πολεμικός ανταποκριτής, όπως προηγούμενα στο Γράμμο. Αλλά μια μέρα πήρα φύλλο πορείας με άγνωστη κατεύθυνση. Τη γνώριζε μόνο ο συνοδός μου, που φτάσαμε στα Τίρανα και από εκεί αεροπορικά στην Πράγα. Αλλά και πάλι δεν ήταν το τέρμα του ταξιδιού. Κάποια στιγμή κλήθηκα στο τηλέφωνο, για να ρωτηθώ από αντιπρόσωπο της ηγεσίας του ΚΚΕ στην Πράγα, αν δέχομαι να εγκατασταθώ σαν ανταποκριτής στο Βερολίνο ή μήπως προτιμάω τη Βιέννη. Προτίμησαν την Ανατολική Γερμανία, που τότε ήταν ακόμα Σοβιετική Ζώνη Κατοχής, και με τη βοήθεια και της Σοβιετικής Στρατιωτικής Διοίκησης είχε αρχίσει να οικοδομείται Δημοκρατική Αντιφασιστική Τάξη Πραγμάτων.

Αυτό το πολιτικοκοινωνικό σύστημα δεν ήταν ακόμα Λαϊκή Δημοκρατία, αλλά το μεταβατικό στάδιο προς τα εκεί. Με το ξερίζωμα του φασισμού, όσο μπορούσε τότε να γίνει, και την ανακήρυξη στις 7 Οκτώβρη 1949 της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας μπήκαν τα θεμέλια για το βαθμιαίο πέρασμα στην οικοδόμηση των βάσεων του σοσιαλισμού.

Μια δύσκολη πορεία - και λόγω εσωτερικών, αλλά και εξωτερικών ανώμαλων συνθηκών - που κατέβαλε επαινετές προσπάθειες με πολυκομματικό κοινοβουλευτικό πολίτευμα να δημιουργήσει μια κοινωνικο - πολιτικά και οικονομικά δίκαιη κοινωνία της προόδου και της ειρήνης. Επικεφαλής αυτού του αγώνα είχε τεθεί το κόμμα της εργατικής τάξης - το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας (ΕΣΚΓ - SED).

Ολα αυτά θέλουν εξηγήσεις και δεν είναι αντικείμενο αυτού του άρθρου. Εδώ θα μιλήσω για κάτι που μου έκανε ανεξίτηλη εντύπωση στο πρώτο σιδηροδρομικό ταξίδι μου από την Πράγα προς το Βερολίνο προς τα τέλη του Γενάρη του 1949. Το τρένο είχε κόψει ταχύτητα γιατί έμπαινε στο σιδηροδρομικό σταθμό μιας πόλης και ο ελεγκτής φώναξε το όνομά της, Dresden (Δρέσδη).

Από τα φοιτητικά μου χρόνια θυμόμουνα ότι την ονόμαζαν «Φλωρεντία του Ελβα» για τους πολυφημισμένους αρχιτεκτονικούς και καλλιτεχνικούς θησαυρούς που έκρυβε στα τείχη της. Και μου ήρθε στη θύμηση και η είδηση που είχε μεταδοθεί το Φλεβάρη του 1945 για το βομβαρδισμό της από αγγλοαμερικανικά αεροπλάνα. Είναι αλήθεια πως τότε στην Αθήνα το βομβαρδισμό τον είχα ερμηνεύσει σαν μια δικαιολογημένη απάντηση στη φρικτά εγκλήματα των Γερμανών φασιστών σε όλη την Ευρώπη, μαζί και στην Ελλάδα.

Με αυτό το αίσθημα πήγα στο παράθυρο του βαγονιού, για να δω πώς φαίνεται η πόλη. Αυτό που έπεσε στα μάτια μου με έκανε να κάνω ένα βήμα πίσω. Μου φάνηκε απίστευτο, κάτι σαν εφιάλτης. Ξεδιπλωνόταν μπροστά μου μια πόλη - φάντασμα. Δεξιά και αριστερά σπίτια γκρεμισμένα, σπίτια βαριά τραυματισμένα, σπίτια που οι σκεπές τους, τα παράθυρά τους, οι πόρτες έμοιαζαν με ξεδοντιασμένα στόματα, με μάτια που είχε χυθεί από μέσα τους όλη η σαρκική ύλη και σε κοίταζαν τώρα μόνο οι νεκρές κόγχες τους. Ηταν σαν μια νεκρούπολη.

Αλλά το τρένο συνέχισε την πορεία του στο Βερολίνο. Θυμάμαι πως κι εδώ ήταν ακόμα ευδιάκριτα τα τραύματα από τους βομβαρδισμούς και από τις οδομαχίες έως τις τελευταίες ώρες του πολέμου. Ομως σαν πίκρα και παράπονο ακουγόταν το «Γιατί» για το βομβαρδισμό της Δρέσδης.

Κάτω απ' αυτές τις εντυπώσεις αποφάσισα μια μέρα να κατεβώ στη Δρέσδη, να περπατήσω στις γειτονιές της, να μιλήσω με τις Αρχές και με τους απλούς ανθρώπους και να μάθω λεπτομέρειες, και απ' αυτούς που είχαν την τύχη να επιζήσουν από την κόλαση της 13ης και 14ης Φλεβάρη του 1945.

1.500 - 1.600 αεροπλάνα βομβαρδίζουν αδιάκριτα τον πληθυσμό

Συγκεντρώνω σε περίληψη εκείνες τις εντυπώσεις μου, χωρίς να μπορώ να ισχυριστώ ότι ορισμένοι αριθμοί από αυτούς που μου ανέφεραν ίσως να είχαν κάποιες ελλείψεις προς τα κάτω ή προς τα πάνω, αλλά πάντως ήταν επίσημοι αριθμοί των αρχών του 1949, που είχαν συγκεντρωθεί μετά από τετράχρονη έρευνα με φροντίδα:

Οι βομβαρδισμοί έγιναν από 1.500 ή 1.600 δυτικο-«συμμαχικά» αεροπλάνα που έριξαν γύρω στις 400.000 εμπρηστικές και άλλες βόμβες με θύματα 35.000 πολίτες. Μέσα σ' αυτούς ήταν και Γερμανοί πρόσφυγες από τις τωρινές εξωγερμανικές ανατολικές επαρχίες που είχαν καταφύγει αναγκαστικά ή εθελοντικά στη Δρέσδη, αποφεύγοντας τη συνάντησή τους με τον προελαύνοντα σοβιετικό στρατό. Καταστράφηκαν ολοκληρωτικά ή σε μεγάλο βαθμό 175.000 κατοικίες, αρχιτεκτονικά έργα και μουσεία, εκκλησίες και μικρά εργοστάσια, χωρίς καμιά ή μεγάλη στρατιωτική σημασία.

Τότε, ακόμα, «έκαιγε» η κατηγορία και το παράπονο για μια τέτοια καταστροφή και γι' αυτό η δυτική - εσωτερική, δηλαδή η δυτικογερμανική και η αγγλοαμερικανική - προπαγάνδα προσπαθούσε να δικαιολογήσει τη βάρβαρη πράξη με τον ισχυρισμό ότι βομβάρδισαν την πόλη, ή επειδή μέσα ή γύρω της είχαν συγκεντρωθεί γερμανικά στρατεύματα, ή ότι είχε βιομηχανίες στρατιωτικής σημασίας, ή ότι ακόμα ο βομβαρδισμός είχε συμφωνηθεί από τους «τρεις μεγάλους» με τη συμφωνία της Γιάλτας.

Αυτά τα επιχειρήματα της ψευδοπροπαγάνδας, από έλλειψη πραγματικών ντοκουμέντων, επαναλαμβάνονται ακόμα και σήμερα - 60 χρόνια μετά την καταστροφή - όπως διάβασα σε ρεφορμιστική εφημερίδα του Βερολίνου στις 13 και 14 Φλεβάρη. Αλλά 10 μέρες αργότερα (στις 25/2) διάβασα στο ίδιο φύλλο την πρέπουσα απάντηση ενός Βερολινέζου. Διευκρινίζει: «Οι βομβαρδιστές απέφυγαν να βομβαρδίσουν στην οδό Κομένιους στη Δρέσδη, εκτός από αντικείμενα με συμμετοχή αμερικανικού ή άλλου ξένου κεφαλαίου και τη βίλα του ναζιστή "Γκαουλάιτερ" Μούτσμαν στην ίδια οδό Κομένιους. Αυτό το οικόπεδο το φείστηκαν με "ακρίβεια μιας τρίχας", ενώ όλα τα άλλα γύρω καταστράφηκαν ή έγιναν παρανάλωμα του πυρός».

Η απάντηση του στρατάρχη Ιβάν Κόνιεφ

Στο ζήτημα αυτό υπάρχει και το βαρύ πυροβολικό: Η επιστολή του Σοβιετικού στρατάρχη Ιβάν Κόνιεφ, ανώτατου διοικητή του 1ου Ουκρανικού Μετώπου, που οι νικηφόρες σοβιετικές στρατιές του βρίσκονταν σχεδόν στα πρόθυρα της Δρέσδης και προήλαυναν προς το Βερολίνο. Είναι μια απάντηση στον Ανατολικογερμανό Βάλτερ Βαϊντάουερ, πρώην δήμαρχο της Δρέσδης, που παρακαλούσε τον στρατάρχη για τη γνώμη του σχετικά με την καταστροφή της πόλης. Ο Βαϊντάουερ την περιέλαβε στο βιβλίο του με τον τίτλο «Η κόλαση της Δρέσδης», (στην 4η έκδοση του 1983) και τη μεταφέρω εδώ, ώστε ο αναγνώστης να πειστεί άλλη μια φορά για τα χονδροειδή ψέματα της ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας:

«Αξιότιμε σύντροφε Βαϊντάουερ!

Ελαβα γνώση της επιστολής σας. Θεωρώ καθήκον μου να πάρω θέση στο βομβαρδισμό της Δρέσδης από τις αγγλο-αμερικανικές εναέριες στρατιωτικές δυνάμεις στις 13 και 14 Φλεβάρη 1945. Οπως είναι γνωστό, σαν αποτέλεσμα αυτής της αεροπορικής επίθεσης καταστράφηκε ολοκληρωτικά μια από τις αρχαιότερες και ωραιότερες πόλεις της Ευρώπης. Σκοτώθηκαν πάνω από 35.000 άνθρωποι και καταστράφηκαν 35.470 κτίρια - ανάμεσα στα οποία στο κεντρικό τμήμα της πόλης μουσεία και μνημεία της αρχιτεκτονικής και της ιστορίας.

Επειδή αυτή η βάρβαρη πράξη προκάλεσε τη διαμαρτυρία των προοδευτικών δυνάμεων σε όλον τον κόσμο, οι κυρίαρχοι κύκλοι των ΗΠΑ και της Αγγλίας προσπαθούν να επιρρίψουν την ευθύνη από το άρρωστο σ' ένα γερό κεφάλι. Στις 11 Φλεβάρη 1953 δημοσιεύτηκε δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία "ο εξοντωτικός βομβαρδισμός της Δρέσδης" πραγματοποιήθηκε δήθεν σε συμφωνία με τις σοβιετικές απαιτήσεις, για να ενισχυθεί η υποστήριξη των στρατευμάτων τους με αεροπορικές δυνάμεις και ότι είχε συμφωνηθεί προηγουμένως με τα σοβιετικά όργανα.

Ακόμα ως τη σημερινή εποχή διεισδύει κάπου κάπου αυτός ο ψευδής ισχυρισμός στον Τύπο των δυτικών δυνάμεων. Σχετικά με αυτό δεν προσκομίστηκαν ποτέ και πουθενά ντοκουμέντα, για την απόδειξη αυτού του αποκυήματος της φαντασίας.

Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης δεν είχε συμφωνηθεί με τα σοβιετικά όργανα, και στο Γενικό Επιτελείο του Σοβιετικού Στρατού δεν ήταν τίποτα γνωστό γι' αυτό. Αυτό το γεγονός σημειώνεται πειστικά στη φιλολογία μας.

Ημουν εκείνο τον καιρό ανώτατος διοικητής του 1ου Ουκρανικού Μετώπου που είχε προχωρήσει πιο πολύ απ' άλλους προς την κατεύθυνση της Δρέσδης.

Μπορώ με όλη την υπευθυνότητα να δηλώσω ότι ο βομβαρδισμός και η καταστροφή της Δρέσδης το Φλεβάρη του 1945 δεν είχε κανενός είδους συσχετισμό με τις ενέργειες των σοβιετικών στρατευμάτων. Η βάρβαρη καταστροφή της πόλης δε σήμανε κανενός είδους υποστήριξη για τα στρατεύματά μας, ακόμα και σε βραδύτερο χρόνο, όταν εμείς προχωρήσαμε άμεσα στα κράσπεδα της Δρέσδης, γιατί η Δρέσδη δεν ήταν οχυρό και μέσα σ' αυτή δεν υπήρχαν ιδιαίτερα σημαντικά βιομηχανικά ή στρατιωτικά αντικείμενα ή κάπως σημαντικά φασιστικά στρατεύματα. Η πόλη ήταν εκείνο τον καιρό παραγεμισμένη με πρόσφυγες. Κατά συνέπεια, η Δρέσδη δεν είχε τη στρατιωτική, πολιτική και οικονομική σημασία που θα απαιτούσε την καταστροφή της.

Με ειλικρινή εκτίμηση

Ι. Κόνιεφ

Στρατάρχης της Σοβιετικής Ενωσης

6 Ιούλη 1965».

Και η συκοφαντική επίκληση της ...Γιάλτας

Η αποστομωτική αυτή επιστολή δίνει απάντηση και στις φλυαρίες για δήθεν συμφωνία στη Διάσκεψη της Γιάλτας. Χωρίς να αναφέρει το όνομά της, αλλά έμμεσα αυτό λέει ο νικηφόρος στρατάρχης: «Δεν προσκομίστηκαν ποτέ και πουθενά ντοκουμέντα για την απόδειξη αυτού του αποκυήματος της φαντασίας». Πραγματικά δεν έχει παρά να διαβάσει κανείς τα ντοκουμέντα (ανακοινωθέντα) των Διασκέψεων της Τεχεράνης (1η Δεκέμβρη 1943) και της Γιάλτας (11 Φλεβάρη 1945) για να πειστεί ότι δε γίνεται λόγος για εξόντωση του γερμανικού λαού, αλλά του φασιστικού στρατιωτικού δυναμικού και του φασισμού. «Συντονίσαμε τα σχέδιά μας για την εξόντωση των γερμανικών ενόπλων στρατιωτικών δυνάμεων» (Τεχεράνη, 1η Δεκέμβρη 1943. Ρούζβελτ, Στάλιν, Τσόρτσιλ). Και: «Είμαστε σταθερά αποφασισμένοι να αφοπλίσουμε και να διαλύσουμε όλες τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις - να συντρίψουμε για πάντα το γερμανικό γενικό επιτελείο... Δεν είναι πρόθεσή μας να εξοντώσουμε το γερμανικό λαό...» (11 Φλεβάρη 1945 - στη Γιάλτα - οι τρεις με τη σειρά στην υπογραφή Ουίνστον Τσόρτσιλ, Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ, Ι. Στάλιν).

Αυτή είναι η αλήθεια για την καταστροφή της «Φλωρεντίας του Ελβα» το Φλεβάρη του 1945. Ομως, από την προσπάθεια των ιμπεριαλιστών να διαστρέψουν την ιστορική πραγματικότητα βγαίνει και το παράλληλο συμπέρασμα: Για να δικαιολογήσουν την επιθετική πολιτική τους τότε, όπως και σήμερα και σε όλες τις εποχές καταφεύγουν πάντα στη διαστρέβλωση, στο ψέμα. Ας μην ξεχάσουμε με πόσα ψέματα γέμισαν τον κόσμο, για να βρουν έστω και ένα στήριγμα για τον καταστρεπτικό τους πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας, πόσα ψέματα είπαν για το Ιράκ και πως τις ίδιες μεθόδους χρησιμοποιούν τώρα για τις πολεμικές απειλές τους κατά της Συρίας, του Ιράν, της ΛΔ της Κορέας και αλλού. Μην πέφτετε θύματα της ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας!

Θανάσης ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης