Οι μορφωτικές ανάγκες στην πρώτη γραμμή του αγώνα

Έναν χρόνο τώρα βιώνουμε τα τραγικά αποτελέσματα της αντιλαϊκής διαχείρισης της πανδημίας στη ζωή και την υγεία, στη μόρφωση και συνολικά στα δικαιώματα των εργαζομένων. Πολλά δημόσια νοσοκομεία έχουν μετατραπεί σε νοσοκομεία Covid, οι ΜΕΘ είναι γεμάτες, δεκάδες διασωληνωμένοι βρίσκονται εκτός ΜΕΘ.

Χιλιάδες μαθητές ξεροσταλιάζουν πίσω από τις οθόνες των υπολογιστών. Οι παιδικοί σταθμοί, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και συνολικά οι εκπαιδευτικές δομές είναι σε διαρκή αναστολή λειτουργίας.

Χέρι - χέρι με την αντιλαϊκή πολιτική, με τα μέτρα που τσακίζουν τις ζωές μας, πηγαίνουν ο αυταρχισμός και η καταστολή. Τελευταίο παράδειγμα η απρόκλητη επίθεση που δέχτηκαν 13χρονοι μαθητές στη Λάρισα από αστυνομικούς.

Έναν χρόνο τώρα όλες οι κυβερνητικές επιλογές, στη χώρα μας και διεθνώς, επιβεβαιώνουν ότι κριτήριο δεν είναι η ανάγκη προστασίας της υγείας, συνολικά οι ανάγκες των λαών, αλλά οι ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων και των κερδών τους.

Η κατάσταση μπροστά στο άνοιγμα των σχολείων

Με την εγκληματική της πολιτική, η κυβέρνηση για μια ακόμα φορά παίζει με την υγεία εκπαιδευτικών και γονέων, με την ψυχική υγεία και τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών. Δεν πήρε κανένα μέτρο για την ασφαλή λειτουργία των σχολείων από την αρχή της χρονιάς, διαδίδοντας ψέματα ότι τα σχολεία δεν είναι εστίες υπερμετάδοσης του ιού άρα δεν χρειάζονται μέτρα, με αποτέλεσμα να κλείσουν όλα τα σχολεία στις αρχές Νοέμβρη και αρκετά από αυτά να παραμένουν κλειστά για πέντε συνεχόμενους μήνες από τότε.

Δεν ικανοποίησε το αίτημα για αραίωση των μαθητών ανά τάξη, για επαναλαμβανόμενα τεστ στους μαθητές, ώστε να παρακολουθείται με οργανωμένο τρόπο η διάδοση του ιού, είπε ψέματα για την προτεραιοποίηση των εκπαιδευτικών στους εμβολιασμούς.

Το μόνο «μέτρο» που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την επανέναρξη της λειτουργίας των σχολείων είναι το self test.

Οι γονείς θα είναι υπεύθυνοι για το αν έκαναν self test οι μαθητές και υποχρεωμένοι να καταθέτουν υπεύθυνη δήλωση στο σχολείο κάθε Δευτέρα. Χωρίς δήλωση δεν θα μπορούν να μπουν για μάθημα. Για μια ακόμα φορά η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι της ευθύνης στους γονείς, στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, την ίδια στιγμή που αρνείται να αναλάβει τη δική της ευθύνη. Το πώς θα λειτουργήσει το μέτρο στην πράξη, το αν θα γίνεται σωστή δειγματοληψία στο σπίτι, το αν θα καταγράφεται σωστά το αποτέλεσμα και άλλα κρίσιμα ερωτήματα που γεννά αυτή η πρωτοφανής διαδικασία μάλλον δεν απασχολούν κανέναν στο υπουργείο Παιδείας. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να πετάξουν από πάνω τους την ευθύνη.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση για άλλη μια φορά εμπαίζει τους εκπαιδευτικούς με το ζήτημα του εμβολιασμού. Στα Ειδικά Σχολεία, αν και λειτουργούν κανονικά, πολύ λίγοι εκπαιδευτικοί έχουν εμβολιαστεί, ενώ στη Γενική Εκπαίδευση η πρόβλεψη της κυβέρνησης είναι να ξεκινήσουν εμβολιασμοί... τέλη Μάη, δηλαδή «ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι», στην κυριολεξία.

Υπονομεύονται σταθερά τα μορφωτικά δικαιώματα των νέων

Η πλειοψηφία των παιδιών μικρής αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας αποκόπηκαν από τους φίλους τους, από την κοινωνικοποίηση που προσφέρει το σχολείο, από τις αγαπημένες τους δραστηριότητες. Ιδιαίτερα βιώνουν τον εγκλεισμό, το κλείσιμο των σχολείων, την απομόνωση, τα παιδιά των πιο φτωχών οικογενειών, των οικογενειών που ζορίζονται να τα φέρουν βόλτα, που στερούνται ακόμα και τα τεχνολογικά μέσα για την τηλεκπαίδευση, που προσπαθούν να κάνουν μάθημα πίσω από ένα κινητό. Ακόμα και το voucher των 200 ευρώ που υποσχέθηκε το υπουργείο δίνεται προς τη λήξη της χρονιάς. Τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών, άλλων κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, είναι πραγματικά αόρατα για το υπουργείο και την κυβέρνηση. Μέχρι και το πρόγραμμα σίτισης κόπηκε και πολλά παιδιά έχουν χάσει ακόμα και αυτό το πολύ αναγκαίο γεύμα.

Το πρόβλημα είναι τεράστιο και οι διαστάσεις του δεν έχουν ακόμα φανεί. Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία ακόμα και από κρατικούς φορείς και αστικές μελέτες.

• Με βάση την έκθεση «Ψυχική Υγεία των Παιδιών και των Νέων Ατόμων στην Αγγλία για το 2020», την οποία εκπονούν το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας σε συνεργασία με τη Στατιστική Υπηρεσία, καταγράφονται τα εξής δεδομένα: 1 στα 6 παιδιά ηλικίας 5 έως 16 ετών εμφανίζει πιθανή ψυχική διαταραχή, σε σχέση με 1 στα 9 που ήταν τρία χρόνια πριν. Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στα μεγαλύτερα κορίτσια. Τα παιδιά που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ως αιτίες πρόκλησης θλίψης τις οικογενειακές εντάσεις και τις οικονομικές ανησυχίες, αλλά και το αίσθημα απομόνωσης από τους φίλους και τον φόβο για τον ιό. Οι έφηβοι και οι νέοι έχουν επίσης πληγεί, καθώς βλέπουν τις προοπτικές τους στη ζωή να μειώνονται. Ο Δείκτης Νεολαίας, ο οποίος δημοσιεύτηκε τον Γενάρη από το ίδρυμα «Prince's Trust» σε συνεργασία με την εταιρεία έρευνας αγοράς και ανάλυσης δεδομένων «YouGov», καταγράφει επί 12 χρόνια την ψυχική κατάσταση νέων ανθρώπων, από 16 έως 25 ετών. Διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς νέους αισθάνονταν διαρκώς αγωνία - το υψηλότερο επίπεδο που έχει ποτέ καταγραφεί.
• Πρόσφατη έρευνα του βρετανικού Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών αναφέρει ότι στη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης ο χρόνος που αφιέρωναν οι μαθητές στη διαδικασία της μάθησης ήταν 50% λιγότερος από ότι όταν τα σχολεία ήταν ανοιχτά. Πριν από το lockdown οι μαθητές Γυμνασίου εργάζονταν περίπου 6,5 ώρες τη μέρα. Ο χρόνος αυτός μειώθηκε στις 4 ώρες και 15 λεπτά στη διάρκεια του lockdown. Θα χρειαστεί ένα μεγάλο πρόγραμμα υποστήριξης των μαθητών για να επανορθώσουν τη ζημιά που έγινε στην πανδημία.
• Σε πρόσφατη μελέτη της UNICEF αναφέρεται ότι έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, σχεδόν όλοι οι δείκτες που μετράνε την ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων έχουν υποχωρήσει, με την πτώση τους αυτή να αποτελεί προάγγελο διαρκών συνεπειών για μια ολόκληρη γενιά.
• Με βάση στοιχεία για τη χώρα μας, από έρευνα που δημοσίευσε η «Καθημερινή», προκύπτουν τα εξής: Αρνητικά συναισθήματα βιώνουν 9 στους 10 εφήβους, μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τους λείπουν το σχολείο (βασικός χώρος κοινωνικοποίησής τους), οι φίλοι τους, οι δάσκαλοί τους. 3 στους 4 μαθητές (72,6%) δήλωσαν ότι έχουν εμπεδώσει λίγο έως καθόλου την ύλη που διδάχθηκε στα τηλεμαθήματα. 8 στους 10 μαθητές θεωρούν ότι οι δυσκολίες υποβάθμισαν την ποιότητα του μαθήματος αρκετά έως πάρα πολύ. Λιγότερο από το 60% των μαθητών παρακολουθεί όντως το μάθημα στην τηλεκπαίδευση, σύμφωνα με 9 στους 10 καθηγητές. Η διάσπαση προσοχής των μαθητών, την οποία μαθητές και εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν σε εντυπωσιακά ποσοστά (86,8% και 80,7% αντίστοιχα) ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην τηλεκπαίδευση, φαίνεται να ευθύνεται για τον αποθαρρυντικά μικρό βαθμό παρακολούθησης και συμμετοχής. Ταυτόχρονα, το 62,6% των μαθητών δηλώνει ότι τα προβλήματα στην τηλεκπαίδευση τους προκάλεσαν άγχος ή και άλλα αρνητικά συναισθήματα (αρκετά έως πάρα πολύ). Από την πλευρά τους, μόνο το 7,8% των εκπαιδευτικών δήλωσε πως δεν αντιμετώπισε κανένα τεχνικό πρόβλημα. Οι απαντήσεις του υπόλοιπου 92,2% ως προς το ποιος τους βοήθησε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες αναδεικνύουν ως μία από τις πιο θετικές παραμέτρους το εκτεταμένο σύστημα αλληλοβοήθειας που οργανώθηκε στη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης. Αξιοποιήθηκαν φίλοι και συνάδελφοι (59,4%), ομάδες εκπαιδευτικών στα κοινωνικά δίκτυα (35,4%) κ.ά. Οι εκπαιδευτικοί (78%) δηλώνουν ότι η τηλεκπαίδευση δεν πρέπει να διεξάγεται με τον ίδιο τρόπο όπως η δια ζώσης, κυρίως διότι είναι διαφορετικές οι δυνατότητες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τους μαθητές.

Όλα τα παραπάνω αποδομούν τα κυβερνητικά αφηγήματα ότι η τηλεκπαίδευση προχώρησε κανονικά, χωρίς προβλήματα. Αποδομούν, επίσης, τη βολική για την κυβέρνηση αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, ότι το πρόβλημα είναι οι ιδεοληψίες της Κεραμέως και η ανικανότητα του υπουργείου. Το βασικό πρόβλημα είναι η ίδια η βαρβαρότητα του συστήματος που σε όλα τα μήκη και πλάτη βιώνουν τα παιδιά, ειδικά των πιο φτωχών οικογενειών.

Από όλα τα παραπάνω προκύπτουν και νέα ζητήματα για το κίνημα, για τα σωματεία μας και τις διεκδικήσεις που πρέπει να θέσουν. Όσο κριτήριο θα είναι οι «αντοχές της οικονομίας» και οι «δεσμεύσεις στην ΕΕ», κυριολεκτικά θα τσακίζονται ζωές.

Κριτήριο για τους εργαζόμενους πρέπει να γίνουν οι ανάγκες των μαθητών, το μέλλον και τα δικαιώματα της νέας γενιάς. Δεν θα δεχτούμε να υπάρξουν «χαμένες γενιές», γενιές που θα πληρώσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας και της καπιταλιστικής κρίσης.

Με βάση όλα τα παραπάνω, χρειάζεται να δυναμώσουμε την προσπάθεια οργάνωσης του αγώνα, της πάλης και της διεκδίκησης μέσα από τα σωματεία.

Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα

• Μετά από σχεδόν δύο σχολικές χρονιές πανδημίας, θα δεχτούμε από Σεπτέμβρη να έχουμε 25άρια τμήματα, να έχουμε 60.000 αναπληρωτές (52.000 φέτος και 8.000 συνταξιοδοτήσεις), να έχουμε μαθητές σε ακατάλληλες αίθουσες και να αποχαρακτηρίζονται ακόμα και οικόπεδα που προορίζονταν για σχολικά κτίρια (όπως αυτό στην περιοχή Χαριλάου στη Θεσσαλονίκη, όπου θα χτίζονταν το 17ο και το 19ο Νηπιαγωγείο);
• Μετά από σχεδόν δύο σχολικές χρονιές πανδημίας, με τεράστιες επιπτώσεις γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές στα παιδιά, θα δεχτούμε οι ψυχολόγοι και οι κοινωνικοί λειτουργοί να έρθουν -αν έρθουν- στα σχολεία Γενάρη μήνα, η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη και η Ενισχυτική Διδασκαλία να ξεκινήσουν δύο μήνες πριν το τέλος της σχολικής χρονιάς; Δεν θα γίνει καμία προσαρμογή στη σχολική ύλη και στα αναλυτικά προγράμματα;
• Θα λειτουργήσουν και πάλι τα σχολεία χωρίς αντισεισμικούς ελέγχους, μετά από δύο μεγάλους σεισμούς σε Λάρισα και Σάμο, που έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα;

Πολλές από τις διεκδικήσεις μας -νέα σχολικά κτίρια, λιγότεροι μαθητές στις τάξεις, μόνιμοι διορισμοί κ.ά.- δεν προέκυψαν μέσα στην πανδημία, υπήρχαν και πριν από αυτή. Τα προβλήματα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά. Προϋπήρχαν και οξύνθηκαν αυτό το διάστημα.

Το ποιοτικό στοιχείο είναι ότι πλευρές των διεκδικήσεων και πράγματα που σε πολλούς συναδέλφους και γονείς φάνταζαν πριν δύσκολα ή ακόμα και ουτοπικά, αναδεικνύονται σήμερα ως απόλυτες αναγκαιότητες, ως δίκαιες διεκδικήσεις, ως τα αυτονόητα για να εξασφαλίζονται η ζωή, η υγεία και η μόρφωση των παιδιών μας.

Η ικανοποίηση αυτών των δίκαιων διεκδικήσεων σκοντάφτει διαρκώς στις προτεραιότητες που θέτουν η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση και η κυρίαρχη τάξη στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά. Αποτελούν κόστος στο πλαίσιο μιας οικονομίας που έχει ως «θεό» το κέρδος των λίγων.

Στις 14 Απρίλη όλοι ξανά στους δρόμους!

Συνεχίζουμε τον κοινό αγώνα εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών για την ικανοποίηση των δίκαιων διεκδικήσεών μας. Άμεσα, για το άνοιγμα των σχολείων τις επόμενες μέρες, απαιτούμε να διαμορφωθεί σχέδιο για μαζικά και επαναλαμβανόμενα τεστ στα σχολεία με ευθύνη του κράτους, να επιταχυνθεί η διαδικασία του εμβολιασμού των εκπαιδευτικών, να μειωθούν οι μαθητές στις τάξεις. Από τώρα να υπάρξει σχεδιασμός για τη νέα σχολική χρονιά με βάση τις πραγματικές ανάγκες που έφερε στην επιφάνεια η πανδημία.

Για όλα τα παραπάνω συμμετέχουμε μαζικά στη μέρα πανελλαδικής δράσης για τα σχολεία που προγραμματίζουν εκπαιδευτικά σωματεία, φορείς των γονιών και μαθητικά συμβούλια στις 14 Απρίλη. Φέρνουμε στο προσκήνιο τις διεκδικήσεις μας με δράσεις, πολύμορφες πρωτοβουλίες και κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα. Συμμετέχουμε μαζικά στη συγκέντρωση της Αθήνας στις 18.30 στα Προπύλαια.

Προφανώς και δεν θα κάνουμε βήμα πίσω από την απαίτηση για άμεσα μέτρα στα σχολεία, για ικανοποίηση των μορφωτικών αναγκών των μαθητών μας. Στους δρόμους θα κριθεί το δίκιο!

 Του Σπύρου Μαρίνη, δάσκαλου, μέλους του ΔΣ της ΔΟΕ, εκλεγμένου με την «Αγωνιστική Συσπείρωση Εκπαιδευτικών».