Εκτός Εκπαίδευσης τα προσφυγόπουλα

    

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την εξαφάνιση του διαχρονικά παραγκωνισμένου και πιο ευάλωτου τμήματος της Εκπαίδευσης

Το πρόσφατα δημοσιευμένο, 11/3/2021, πόρισμα του «Συνηγόρου του Πολίτη» επιβεβαιώνει αυτό που επισημάνθηκε, από την αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς και το τέλος της προηγούμενης, την ουσιαστική εξαφάνιση των προσφυγόπουλων από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Χωρίς να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι προ της πανδημίας, από το 2016 ακόμα, που ήταν αυξημένες οι προσφυγικές ροές, ως αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών πολέμων, και τέθηκε το ζήτημα της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων, το ποσοστό εγγραφής και ουσιαστικής ένταξής στους στην εκπαιδευτική διαδικασία ήταν υποπολλαπλάσιο και καμία χρονιά δεν αντιστοιχήθηκε ο αριθμός των παιδιών με την πραγματική ένταξη όλων των παιδιών στο σχολείο¹.

Το κυβερνητικό πλαίσιο διαχείρισης της πανδημίας επιδείνωσε την κατάσταση

Εξαιτίας της ανυπαρξίας υγειονομικών και παιδαγωγικών μέτρων, για το σύνολο των σχολείων, αυτά παρέμειναν κλειστά για το μεγαλύτερο μέρος της σχολικής χρονιάς, με την τηλεκπαίδευση να υλοποιείται με όρους ατομικής ευθύνης των οικογενειών - μαθητών και των εκπαιδευτικών. Ανοίγουν, πάλι με κανένα ουσιαστικό μέτρο, παρά μόνο την ατομική ευθύνη της «αυτοδιάγνωσης», «αυτοθεραπείας», ενώ το σύστημα Υγείας, χωρίς καμία στήριξη, παραμένει στο «κόκκινο», μετρώντας χιλιάδες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Σε αυτό το κυβερνητικό πλαίσιο διαχείρισης της πανδημίας, οι ευάλωτες κοινωνικά ομάδες πραγματικά εξαφανίστηκαν.

Πιο συγκεκριμένα, από το πόρισμα προκύπτει ότι έχουν εγγραφεί από τις δομές φιλοξενίας το 62% των παιδιών, αλλά έως τις αρχές Γενάρη φοιτούσε μόλις το 14,2% (1.483 παιδιά). Μεταξύ των λόγων που αναφέρονται είναι η αδυναμία των όμορων, στις δομές φιλοξενίας, σχολείων να καλύψουν τις ανάγκες, καθώς οι προσφερόμενες θέσεις, το προσωπικό, οι υποδομές και οι αίθουσες είναι λίγες σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες και τον αριθμό των παιδιών.

Αυτό είναι συνέπεια του μαζικού, πολύμηνου εγκλωβισμού προσφύγων στη χώρα, που φέρει τη σφραγίδα των κανονισμών της ΕΕ και της Κοινής Δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας, που υπογράφηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και η προσήλωση σε αυτή συνεχίζεται από τη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, επιβεβαιώνοντας και με αυτόν τον τρόπο τις πολύπλευρες επιπτώσεις από τον εγκλωβισμό, που θα ενταθεί εφόσον υλοποιηθεί ο σχεδιασμός της για κατασκευή των νέων φυλακών της ΕΕ στα νησιά.

Αλλωστε, οι προβλέψεις του Νέου Συμφώνου της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο αποδεικνύουν ότι «η Ευρώπη της αλληλεγγύης», που υπερασπίζονται τα αστικά κόμματα, είναι κενό γράμμα.

Η πρεμούρα της κυβέρνησης, παρά τις όποιες φραστικές κορόνες, να υλοποιήσει όσα προβλέπονται στο Σύμφωνο αυτό με τις νέες υπερδομές στα νησιά, συνοδεύεται με εκβιαστικά διλήμματα στους νησιώτες όπως «ανοιχτά κέντρα στον αστικό ιστό ή ελεγχόμενα σε απομονωμένες περιοχές», διαμορφώνοντας πρόσφορο το έδαφος, ώστε να αναπαράγονται αντιδραστικές, ξενοφοβικές και ρατσιστικές φωνές, που βρίσκουν άτυπη στέγη, στη σιωπηλή ανοχή των κυβερνήσεων.

Από την άλλη στα ΚΥΤ (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης), πάλι σε καθεστώς εγκλωβισμού, τα ποσοστά εγγραφών και φοίτησης είναι δραματικά χαμηλά. Ενδεικτικά αναφέρεται στο πόρισμα ότι για τα 1.100 περίπου παιδιά σχολικής ηλικίας δεν υπάρχει εκπαιδευτικός, ούτε έχει οριστεί υπεύθυνος από το υπουργείο για τον προγραμματισμό και τη ρύθμιση τέτοιων ζητημάτων.

Σύμφωνα με την έκθεση, η στελέχωση των Τάξεων Υποδοχής έγινε με καθυστέρηση, περί τα τέλη Οκτώβρη, ενώ για τις ΔΥΕΠ (Δομές Υποδοχής και Εκπαίδευσης Προσφύγων) οι τοποθετήσεις έγιναν τον Γενάρη. Διαχρονικό το πρόβλημα συνολικότερα για την Εκπαίδευση, αφού ήδη το 30% περίπου των εκπαιδευτικών εργάζεται με το καθεστώς των συμβάσεων, με αποτέλεσμα η εκπαιδευτική διαδικασία να καθυστερεί να ομαλοποιηθεί, τα κενά καλύπτονται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, με σοβαρές επιπτώσεις στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών.

Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη στις εκπαιδευτικές δομές των προσφυγόπουλων που στελεχώνονται αποκλειστικά από αναπληρωτές, με αποτέλεσμα η όλη διαδικασία κάθε χρόνο να καθυστερεί ή να μην καλύπτεται πλήρως ακόμα και με τη λήξη του σχολικού έτους, ενώ φέτος, αφορμής δοθείσης, με την πανδημία, όλος ο προγραμματισμός καθυστέρησε ακόμα περισσότερο.

Δεν αξιοποιείται υψηλά καταρτισμένο προσωπικό

Το προκλητικό είναι ότι υπάρχει υψηλά επιστημονικά καταρτισμένο προσωπικό, με σοβαρή γνώση στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, που μπορεί να προσφέρει και είναι ανάγκη να προσληφθεί με μόνιμη σχέση εργασίας και να διατεθεί, μαζί με όλο το αναγκαίο διεπιστημονικό προσωπικό, για τις μορφωτικές ανάγκες των προσφυγόπουλων. Και αν νομίζει η κυβέρνηση ότι με την επίκληση της κινητικότητας του πληθυσμού των προσφύγων μπορεί να δικαιολογήσει την αδιοριστία των εξειδικευμένων εκπαιδευτικών, να σημειωθεί ότι το περιεχόμενο της δουλειάς αφορά κάθε ευάλωτη κοινωνική ομάδα, όπως είναι οι μετανάστες, οι Ρομά κ.τ.λ. Επομένως, είναι ούτως ή αλλιώς αναγκαίοι με τις διαμορφωμένες συνθήκες και όχι μόνο με τις συγκυριακές που αφορούν την κίνηση των προσφυγικών πληθυσμών.

Το εξοργιστικό είναι ότι ενώ υπάρχει αυτό το προσωπικό, που θα έπρεπε να εργάζεται με ευθύνη του υπουργείου Παιδείας και μόνιμη σχέση εργασίας στα σχολεία, παραμένει εκτός Εκπαίδευσης, αφού η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με κατευθύνσεις της ΕΕ, με τη ΝΔ να συνεχίζει το έργο της, θεσμοθέτησε ως ισότιμο συνομιλητή, συνδιαχειριστή του υπουργείου Παιδείας, τις ΜΚΟ, που ουσιαστικά έχουν αλώσει το χώρο. Δηλαδή, έχει υποκατασταθεί πλήρως η κυβερνητική - κρατική ευθύνη, που απλά διατηρεί τον έλεγχο, την παρακολούθηση, τον σχεδιασμό, και το υπόλοιπο καταλαμβάνουν οι ΜΚΟ!

Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής επιλογής είναι για παράδειγμα τα ολιγόωρα σεμινάρια που, με βάση το πόρισμα, πραγματοποιήθηκαν από την UNESCO για την κατάρτιση των νεοπροσλαμβανόμενων. Δηλαδή, υποκατάσταση της κρατικής ευθύνης στον τομέα της εκπαίδευσης προσφυγόπουλων και ταυτόχρονα μη αξιοποίηση του ήδη υπάρχοντος, υψηλά καταρτισμένου εκπαιδευτικού προσωπικού στα ζητήματα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης.

Το πόρισμα επίσης αναφέρεται στην απαράδεκτη Κοινή Υπουργική Απόφαση, που εγκλώβισε τους πρόσφυγες εντός των δομών, που αποτελεί φυσικό επακόλουθο της κυβερνητικής πολιτικής, αφού δεν έλαβε κανένα ουσιαστικό υγειονομικό μέτρο, όπως είναι η πρόσληψη ιατρικού προσωπικού στις δομές, η ιατρική φροντίδα όλων με μαζικά τεστ, ο μαζικός εμβολιασμός όλων, η παρακολούθηση, θεραπεία, με ευθύνη των δημόσιων ιατρικών δομών, επιλέγοντας να τους εγκλωβίσει μέσα στις δομές. Αυτό το απαράδεκτο μέτρο, απάνθρωπης διαχείρισης της κυβερνητικής απραξίας σε υγειονομικά μέτρα, επηρέασε και τη φοίτηση των παιδιών στα σχολεία.

Ενώ τέλος επισημαίνεται η απουσία κυβερνητικού σχεδιασμού για τις μεταφορές των μαθητών, που δεν λύθηκε σε ολόκληρες περιοχές μέχρι τον Γενάρη, με την ταυτόχρονη απουσία του αναγκαίου προσωπικού για τη συνοδεία των παιδιών.

Και φυσικά, όπως και για το υπόλοιπο μαθητικό δυναμικό, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική στήριξη σε μέσα, τεχνολογικό εξοπλισμό, υποδομές, ίντερνετ, ώστε να μην αποκοπούν παντελώς από την εκπαιδευτική διαδικασία. Βέβαια, για τις δομές αυτές οι συνολικές συνθήκες είναι αποτρεπτικές, καθώς δεν έχουν ληφθεί, εντός τους, συνολικότερα μέτρα για την ανθρώπινη διαβίωση, με δημιουργικές, αθλητικές δραστηριότητες, απουσιάζουν οι κατάλληλοι χώροι, όπως είναι οι βιβλιοθήκες, οι υποδομές, ο εξοπλισμός και φυσικά το κατάλληλο προσωπικό.

Τα παιδιά διαβιούν σε απαράδεκτες συνθήκες, σε κοντέινερ, με τον αριθμό των συμβιούντων να ξεπερνά, σε πολλές περιπτώσεις, το ανθρωπίνως ανεκτό, με αποτέλεσμα να μην μπορούν, έτσι κι αλλιώς, να παρακολουθήσουν απρόσκοπτα το διαδικτυακό μάθημα. Παρά τις δυσκολίες, τα εμπόδια, το υπουργείο Παιδείας όφειλε να εξασφαλίσει το ελάχιστο, όπως τάμπλετ και ίντερνετ, για να δοθεί μια ευκαιρία στα παιδιά να διατηρήσουν μια υποτυπώδη επαφή με αυτό που χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση ως εκπαιδευτική διαδικασία.

Ζήτημα διεκδίκησης οι αναγκαίες εκπαιδευτικές υποδομές

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση είναι ανάγκη να διεκδικηθεί από σωματεία εργαζομένων, συλλογικούς φορείς, συλλόγους γονέων: Να δημιουργηθούν όλες οι αναγκαίες εκπαιδευτικές δομές, Τμήματα Υποδοχής, Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευση των προσφυγόπουλων στα σχολεία και νηπιαγωγεία μέσα στις Δομές, ώστε να καλυφτεί το σύνολο των αναγκών, να εγγραφούν όλα τα παιδιά σχολικής ηλικίας και να εξασφαλιστεί η ουσιαστική πρόσβαση και συμμετοχή τους στην Εκπαίδευση, για όσο διάστημα παραμένουν στη χώρα μας.

Να υπάρξει στελέχωση των σχολείων από το αναγκαίο, καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, μεταφραστών. Καμία εμπλοκή των ΜΚΟ στην εκπαιδευτική διαδικασία. Καμία εκχώρηση αρμοδιοτήτων και πόρων σε αυτές. Οι εργαζόμενοι σε αυτές να προσληφθούν από το κράτος και να ενταχθούν στο σχεδιασμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας του υπουργείου.

Να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι χώροι Εκπαίδευσης για τη μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη, Ελληνόπουλων και προσφυγόπουλων, ως μέτρο ουσιαστικής αναβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς και προστασίας από την πανδημία.

Να εξασφαλιστεί η ασφαλής μετακίνηση όλων των παιδιών, με μέσα μεταφοράς που να πληρούν αυστηρά τα υγειονομικά πρωτόκολλα.

Να διατεθεί ο αναγκαίος τεχνολογικός εξοπλισμός, τα μέσα, ίντερνετ ώστε τα παιδιά να μην αποκοπούν πλήρως από τη διαδικασία, προβλέποντας επίσης την συνολική τεχνολογική ενίσχυση, ώστε να μπορούν να την αξιοποιούν στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ακόμα και όταν ξεκινήσει η διά ζώσης εκπαίδευση.

Να διατεθεί το αναγκαίο επιστημονικό, ιατρικό προσωπικό, ώστε να διενεργούνται υποχρεωτικά, περιοδικά, επαναλαμβανόμενα τεστ για το σύνολο των προσφύγων και να παρέχεται η αντίστοιχη ιατρική φροντίδα και θεραπεία σε περίπτωση επιβεβαιωμένου κρούσματος, σε σύνδεση με το ΕΣΥ.

Μέσα στους χώρους διαμονής να διαμορφωθούν κατάλληλοι χώροι άθλησης, ψυχαγωγίας, βιβλιοθήκες, ώστε να αξιοποιούν δημιουργικά το χρόνο τους.

Παραπομπή:

1. «Η "εκπαίδευση" των προσφυγόπουλων εν μέσω πανδημίας», «Ριζοσπάστης», 9-10/1/2021

Κ. Ρ.