Ο λαός του Ιράν γκρεμίζει το καθεστώς του σάχη

Το 1979 άρχισε εξαιρετικά δυσοίωνα για τον «Οίκο του Παγωνιού», όπως ονομαζόταν η δυναστεία που κυβερνούσε το Ιράν. Κατά τη διάρκεια του 1978, ο σάχης Ρεζά Παχλεβί είχε χρεωθεί αλλεπάλληλες εκατόμβες, σε μια μάταιη προσπάθεια να αναχαιτίσει τα ογκούμενα κύματα των λαϊκών διαδηλώσεων για την ανατροπή της μοναρχίας. Η διάχυτη εντύπωση ότι το καθεστώς «μετράει μέρες» ενισχύθηκε τις τελευταίες μέρες του Δεκέμβρη, όταν έγινε γνωστό ότι μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας έφυγαν κιόλας κρυφά για τις ΗΠΑ, φυγαδεύοντας λαθραία μέρος από τα αμύθητα περιουσιακά στοιχεία του «Ιδρύματος Παχλεβί».

Την Πρωτοχρονιά του 1979, ο σάχης αποφάσισε να παίξει το τελευταίο του χαρτί. Η στρατιωτική κυβέρνηση του στρατηγού Αζάρ έδωσε τη θέση της σε πολιτική κυβέρνηση υπό τον Σαπούρ Μπαχτιάρ, σε μια ατμόσφαιρα πληθωρικών υποσχέσεων για άρση του στρατιωτικού νόμου και ελεύθερες γενικές εκλογές. Ο Μπαχτιάρ ήταν από τους πλέον προβεβλημένους Ιρανούς πολιτικούς, γνωστός για τις φιλελεύθερες απόψεις του και στέλεχος του παράνομου Εθνικού Μετώπου.

Αλλά τα αισιόδοξα σενάρια δε δικαιώνονται από τις εξελίξεις, καθώς η κυβέρνηση Μπαχτιάρ καταγγέλλεται και από τους δυο βασικούς πόλους της ιρανικής αντιπολίτευσης: Το Ισλαμικό Επαναστατικό Συμβούλιο, του οποίου ηγείται ο εξόριστος στη Γαλλία αγιατολάχ Ρουχολά Χομεϊνί, και το επίσημο Εθνικό Μέτωπο του Καρίμ Σαντζάμπι.

Ενας στρατιώτης σκύβει να φιλήσει τα παπούτσια του σάχη, κατά την αναχώρηση του αυτοκρατορικού ζεύγους από το αεροδρόμιο της Τεχεράνης. Στην άλλη φωτογραφία, διαδηλωτές γύρω από ένα άγαλμα του σάχη, που μόλις γκρέμισαν στο κέντρο της ιρανικής πρωτεύουσας

Στις 16 Γενάρη 1979, λίγες ώρες μετά την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από το ιρανικό Κοινοβούλιο στην κυβέρνηση Μπαχτιάρ, ο σάχης και η αυτοκράτειρα Φαράχ εγκαταλείπουν το Ιράν και καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Στην επίσημη ανακοίνωση γίνεται λόγος για σύντομες διακοπές, αλλά η πλειοψηφία των πολιτικών παρατηρητών, μέσα και έξω από το Ιράν, αμφιβάλλουν ζωηρά κατά πόσον ο σάχης θα μπορέσει να επιστρέψει ποτέ στη χώρα του.

Ο ίδιος ο σάχης μπορεί να είχε στο μυαλό του το σενάριο του 1953, όταν αναγκάστηκε να περάσει κάμποσες μέρες στη Ρώμη, μέχρι να ανατρέψουν οι Αμερικανοί την κυβέρνηση Μοσαντέκ και να τον επαναφέρουν στον αυτοκρατορικό του θρόνο. 

Αλλο πράγμα, όμως, είναι η ανατροπή μιας ενοχλητικής κυβέρνησης, όπως εκείνη του Μοσαντέκ, και άλλο η αναχαίτιση μιας λαϊκής πλημμυρίδας. Νωρίς το απόγευμα της 16ης Γενάρη 1979, ατέλειωτα πλήθη κατεβαίνουν στους κεντρικούς δρόμους και τις πλατείες, από τη μια άκρη του Ιράν ως την άλλη, με χορούς, τραγούδια και συνθήματα και γκρεμίζουν αγάλματα του σάχη, γιορτάζοντας το τέλος της δυναστείας των Παχλεβί.